Deze stadsbrouwerij, gelegen aan de Kleine Spui 18, viert dit jaar haar 25-jarig jubileum. De naam ‘De Drie Ringen’ op de gevelsteen, die direct mijn aandacht trok, verwijst naar een bierbrouwerij die in de 17e eeuw actief was in Amersfoort.
Tot 1824 was het de naam van een zeepziederij die op diezelfde plek opereerde. Overigens is er nóg een gevelsteen met de drie ringen. Die is te bewonderen in de gelijknamige steeg nabij het Mondriaanhuis.
Amersfoort bierstad
In de middeleeuwen was bier een relatief veilige vervanging voor het destijds sterk verontreinigde drinkwater. Jong en oud dronken het. In haar hoogtijdagen telde de stad Amersfoort zo’n vijfentwintig brouwerijen. Deze werden in 1528 zelfs door keizer Karel V beschermd tegen import van bier dat buiten Amersfoort werd gebrouwen. Het Amersfoorts bier werd ook in aanzienlijke mate uitgevoerd, onder andere naar Holland.
Op de fles
Echter, na de middeleeuwen taande de populariteit van bier danig. Dit had onder meer te maken met de toenemende concurrentie, de smaakverandering bij de drinkers én de komst van nieuwe technieken om schoner drinkwater te maken. Verschillende brouwerijen gingen daardoor op de fles.
Het heden en recente verleden
De Drie Ringen brouwt haar bier nog in de stad zelf. In 1989 werd de stadsbrouwerij door de gebroeders Johan en Marinus Korthals-Altes opgericht – dit was twintig jaar na de sluiting van hun vorige brouwerij Phoenix -, omdat zij vonden dat een stad als Amersfoort, met zo’n rijke brouwhistorie, niet kon zonder een eigen brouwerij.
Gastheer
Vandaag de dag zwaait Gert van Reenen – een markante verschijning en veelzijdig man – er de scepter. Hij is van oudsher een horecaman/ ondernemer en runde daarna 10 jaar lang de horeca in Theater De Flint, een begrip in Amersfoort. Na de dood van zijn vrouw Marianne “vond hij de horeca niet meer zo leuk” en werd hij kunstenaar/schilder. Pas sinds eind 2012 is hij ook stadsbierbrouwer.
Echt iets voor mij
Gevraagd naar waar zijn passie voor bier vandaan komt, antwoordt hij: “Ik ben altijd een bierliefhebber geweest. Niet het brouwen maar de ontwikkeling van bier is altijd al een passie van mij geweest. En wij zijn de enige echte brouwerij van Amersfoort."
"Hoe bent u bij De Drie Ringen betrokken geraakt?" “Ten eerste, als ik hier langskwam dacht ik altijd al: ‘Dat zou nou écht iets voor mij zijn!’. Ten tweede: in die tijd was het moeilijk rondkomen van de kunst. Ten derde: ik werd ervoor gevraagd en… ik heb iets te snel ‘ja’ gezegd. Ik heb me er wel een beetje op verkeken: er waren nogal wat lijken in de kast, het was drukker, er kwam meer fysiek werk bij kijken dan gedacht en we brouwen acht in plaats van drie soorten bier.”
Oude smaak, nieuwe smaak
“Wij maken bovengistende bieren, dat wil zeggen: geen pils. In het recept van bier zit altijd water, mout (gerst en/of tarwe), hoppe en gist. Gist is een beestje en gistcellen kunnen uit heel veel zaken - ook bijvoorbeeld uit rottend fruit - onttrokken worden. Dat bepaalt uiteindelijk de smaak van het bier.”
In De Drie Ringen worden verschillende bovengistende bieren gebrouwen, waaronder: Stadsbier, Tripel en Amersfoorts Blond. Zelfs Vuurvogel – een koppig biertje met een alcoholpromillage van 7,5% – dat nog wordt gebrouwen naar het recept van een bier dat al in de middeleeuwen gedronken werd.
Van Reenen ziet er wel brood in. Hij vertelt dat de markt voor bier de laatste jaren flink in beweging is. Hij schat dat er momenteel zo’n 120.000 hobbybrouwers in Nederland zijn. En: “De jeugd, 30 tot 40 jaar, drinkt allemaal buiten-model-bier. Minder gieten, meer genieten!”
Supermarktoorlog
Bovendien merkt hij op dat de grote brouwers zoals Heineken, Amstel en Grolsch vooral pils uitvoeren naar verre landen (zoals China). “Maar ook de thuismarkt is van belang.” Wat volgt is een berekening waaruit blijkt dat de grote brouwers geld moeten toeleggen op het veel te goedkope pils in de supermarkten.
“Een pilsje wordt het lullige biertje. Dat komt door de supermarktoorlog. Er moet heel veel geld bij, da’s niet goed voor het image.” Maar Gert verwacht dat er binnenkort een partij wakker wordt en dat het dan gedaan is met de almaar dalende prijzen voor pils. “Dan halen de grote brouwers hun geld echt wel terug.”
Evenementen en de toekomst
Aan welke evenementen doet De Drie Ringen mee? “Aan ‘Proef Amersfoort’(…), aan de Nederlandse brouwerijdagen en aan de Bockbierfestivals, zoals de meibock en de winterbock: dat is veel werk en gesleep maar levert niet veel op.”
Wat hebt u met de stadsbrouwerij voor ogen? “De activiteiten en productie geleidelijk aan uitbreiden. Je moet rekenen: brouwen duurt 1 dag, daarna gaat het brouwsel nog circa 1 week in de kuip en daarna rust het nog 8 à 10 weken in het vat in de kelder. Daar heb je de middelen en de ruimte voor nodig. Wij zijn niet zo kapitaalkrachtig als Jopen bier (uit Haarlem – MO) en kunnen niet zoveel geld steken in merchandising. Maar we willen wel uitbreiden tot aan ons plafond.”
In de kunst, uit de kunst
Eerder in zijn leven ontpopte Gert zich als kunstenaar. Momenteel heeft hij een ‘opslagplaats’ voor zijn werk aan de Kleine Spui 8. Een verhuizing van zijn atelier is op handen. Op zijn website staat dat hij destijds is herboren als kunstenaar. Zijn kunstwerken zijn het best te omschrijven als lyrische doeken. Zijn palet is helder en fris, energiek en levenslustig.
Hoe kijkt hij zelf tegen zijn kunst aan? “Ik ben geen kunstenaar met een boodschap hoor, het gaat mij meer om de kleuren en de compositie. ik beheers de technieken en ben ook wel goed opgeleid.”
Kruisbestuiving
Hij blijft intussen vernieuwend bezig. Recentelijk bracht hij een poster uit met een oproep aan alle meisjes met de wens om fotomodel te worden om voor half maart te reageren als ze één jaar als ‘biermeisje’ door het leven wilden gaan. Dat leverde vierendertig reacties op. Het biermeisje zal zoveel mogelijk aanwezig zijn bij feestelijke gelegenheden.
De poster is slechts één van de voorbeelden waaruit de kruisbestuiving tussen zijn ambacht (bier brouwen) en zijn kunst blijkt; hij heeft ook al verschillende bieretiketten ontworpen, er hangt een schilderij op een prominente plaats in de brouwerij en zijn kunst staat op de website van De Drie Ringen én op zijn eigen website.
Zelf kennismaken?
Een rondleiding of bierproeverij zijn mogelijk, zelfs een compleet programma over de bierstad Amersfoort of een ontvangst voor gezelschappen of feestelijke gelegenheden. Neem daarvoor contact op met de brouwerij. Zeker is dat de zintuigen worden geprikkeld en dat nader kennis kan worden gemaakt met de gastheer.
De Drie Ringen was eind mei ook vertegenwoordigd op de ‘Proef Amersfoort’ op De Hof. Voor meer informatie, zie: proefamersfoort.nl.
Verder is het mogelijk deel te nemen aan een bierwandeling waarin o.a. de brouwhistorie van Amersfoort aan bod komt en de hedendaagse bieren, zie: amersfoortsegidsen.nl.
Het pand is volgens de monumentenlijst van Amersfoort uit 2011 als beeldbepalend door het rijk aangewezen én gelegen in een door het rijk aangewezen stadsgezicht.
