Anne Geene & Arjan de Nooy, The Universal Photographer
Kort nadat U. werd geboren begon U. met het maken van foto’s. Deze foto’s worden gekenmerkt door een kikvorsperspectief – logisch omdat U vooral op de rug lag. Zo wordt verteld in het eerste hoofdstuk van The Universal Photographer, een boek over het merkwaardige leven en oeuvre van de universele fotograaf U. (1955-2016).
Het is de nieuwste publicatie van de kunstenaars Anne Geene (1983) & Arjan de Nooy (1965), die met hun pseudowetenschappelijke en humoristische werk het publiek op een nieuwe manier naar de wereld laten kijken. In de projectenzaal van Gemeentemuseum Den Haag presenteren zij The Universal Photographer in tentoonstellingsvorm.
Kopiëren
Aan de hand van U. maken Geene en De Nooy een ‘encyclopedie’ over de fotografie. Deze fictieve persoon maakte méér foto’s van méér verschillende onderwerpen in méér verschillende stijlen dan alle fotografen voor hem. In U. kunnen talloze eigenschappen van andere fotografen, filosofen, wetenschappers en verzamelaars worden herkend. Als fotograaf verhoudt hij zich namelijk op extreme wijze tot een basiskwaliteit van fotografie: het kopiëren.
Anne Geene & Arjan de Nooy baseren The Universal Photographer losjes op Gustave Flauberts onvoltooide roman Bouvard et Pécuchet uit 1881. Hierin bestuderen twee vijftigers de stand van zaken op uiteenlopende terreinen, van scheikunde en psychologie tot religie en landbouw. Net als deze personages had U. een drang tot studeren, kopiëren, verzamelen, combineren en onderzoeken – en net als hen ontbrak het hem aan gezond verstand. Dit resulteerde in ongebruikelijke methodes, merkwaardige voorkeuren en naïeve oplossingen voor zelfgecreëerde problemen.
Hartslagen van mensen
De manier waarop Anne Geene & Arjan de Nooy systematisch documenteren doet onder meer denken aan het werk van Christian Boltanski, zoals zijn Archives du Cœur, een steeds maar groeiend archief van hartslagen van mensen over de gehele wereld. Net zoals Mariken Wessels, die vorig jaar in Fotomuseum Den Haag een solo tentoonstelling had, creëren Geene & De Nooy een fictief verhaal op basis van eigen en gevonden foto’s. Ook dringt zich een vergelijking op met Hans Eijkelboom door het gebruik van fotografie als conceptueel medium en, niet in de laatste plaats, door de flinke dosis droge humor.
Relativering en absurdisme
Aan de hand van de hoofdstukken in het boek verkent de tentoonstelling opeenvolgende periodes uit U.’s oeuvre, waarvoor Geene & De Nooy op hun beurt putten uit een veelheid aan bronnen. Het werk van U. weerspiegelt de visie van de kunstenaars op de kunst van het fotograferen, gekenmerkt door relativering en absurdisme. Omgeven door een duizelingwekkende inventarisatie van citaten over fotografie, construeren Geene & De Nooy aan de hand van U. een pseudowetenschappelijke overzicht van het medium. The Universal Photographer is boven alles een viering van de fotografie.
Anne Geene & Arjan de Nooy leerden elkaar kennen tijdens hun studie aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag. Samen maakten ze al eerder de bekroonde publicatie Ornithology, een alternatieve vogelaarsbijbel. Geene won dit jaar voor haar solowerk de Volkskrant Beeldende Kunst Prijs en tevens de publieksprijs. De tentoonstelling The Universal Photographer is voor het eerst te zien in Gemeentemuseum Den Haag. De bijbehorende publicatie verschijnt gelijktijdig met de tentoonstelling (de HEF Publishers, 39,90 euro).
Afbeeldingen
1) Anne Geene en Arjan de Nooy, Aantekeningen (uit The Universal Photographer), 2018, 2) Bruiloftsfotografie / Wedding Photography, uit / from: The Universal Photographer © Anne Geene & Arjan de Nooy, 2018, 3) Cahier, uit / from: The Universal Photographer © Anne Geene & Arjan de Nooy, 2018, 4) Anne Geene en Arjan de Nooy, Bruiloftfotografie (uit The Universal Photographer), 2018, 5) Collage, uit / from: The Universal Photographer © Anne Geene & Arjan de Nooy, 2018, 6) Vroeg werk / Early work, uit / from: The Universal Photographer © Anne Geene & Arjan de Nooy, 2018, 7) Cahier, uit / from: The Universal Photographer © Anne Geene & Arjan de Nooy, 2018
