Cornelius Rogge. Werken uit de Collectie | Kröller-Müller

Walter van Teeffelen – woensdag 7 april 2021, 05:33 uur

Cornelius Rogge. Werken uit de Collectie | Kröller-Müller

Cornelius Rogge (Amsterdam, 1932) is geen onbekende in het Kröller-Müller Museum: sinds 1975 staat in de beeldentuin zijn Tentenproject. Naast een reeks tekeningen voor dit project zijn in de tentoonstelling werken te zien uit verschillende fasen van zijn oeuvre: tafels van glanzend staal, tabernakels van papier-maché en een gietijzeren ‘strijdwagen’.

Geheimen

Het Tentenproject is een groep van zes grote tenten van bruin canvas. Het zijn geen gewone tenten. Sommige hebben de vorm van een afgeknotte piramide of kegel, of ze lijken op een wigwam of een ziggoerat. Bovendien hebben de tenten geen ingang. Wat zich in hun binnenste bevindt, blijft letterlijk duister. Rogge reikt ons ook geen concrete oplossingen of antwoorden aan. Integendeel: met het alledaagse gegeven van de tent vraagt hij aandacht voor het onverklaarbare. ‘Ik vergelijk het ook wel met de kerk. Daar bestaan eveneens geheimen, waarin men niet kan doordringen. In elke cultuur bestaan er steeds mysterieuze zaken, waar de mens niet bij kan. En dat geheim is in de moderne cultuur verdwenen. Misschien heeft de kunst van nu de taak het geheim terug te brengen.’

Rogge, opgegroeid in een theosofisch milieu, zoekt naar wat er achter de uiterlijke verschijnselen schuilgaat, in het besef dat dit nooit echt zal lukken en dat de mens moet leven met meerduidigheid en onverklaarbaarheid.

Tafels

Zijn werk ontwikkelt zich in elkaar opvolgende fasen die uiterlijk zeer van elkaar verschillen. In 1968 begint een fase van ‘tafels’ van verchroomd staal met vreemdsoortige ‘objecten’. In het laatste werk in de reeks, Tafel met vier kwadraten, zijn zwaardachtige vormen door het blad gestoken. In de volgende fase komen de tafels los van hun onderstel en worden ze als wandplastieken tegen de muur gehangen.

Niets te verbergen

In de jaren tachtig transformeert Rogge de scheerlijnen van zijn tenten tot de ribben van torens en tabernakels van papier-maché, en vervolgens tot de spaken van wagenwielen. In tegenstelling tot de hermetische ‘bouwsels’ lijken de wagens niets te verbergen te hebben. In alle openheid dragen ze hun last: een groot zwaard van gietijzer. Maar ook hier reikt Rogge ons slechts uiterlijke verschijnselen en associatierijke attributen aan.