Crowdsourcing maakt zeventiende-eeuwse kranten op Delpher beter doorzoekbaar

Crowdsourcing maakt zeventiende-eeuwse kranten op Delpher beter doorzoekbaar 

Een tijdje geleden was ik in de KB op een voorlichtingsdag over Delpher. Er bleek snelle progressie te zijn bij het toegankelijk maken van kranten van vroeger. Op de site van de KB verscheen vandaag het volgende bericht over het zoeken in zeventiende-eeuwse kranten:  

Op Delpher, de website met historisch Nederlandse publicaties, is vanaf vandaag de transcriptie van 6000 Nederlandstalige kranten uit de 17e eeuw en een deel van de Tweede Wereldoorlogskranten doorzoekbaar. Vrijwilligers hebben de afgelopen vijf jaar de krantenartikelen handmatig overgetikt en daarna het resultaat nog eens gecorrigeerd. Het crowdsourcingproject is uitgevoerd als samenwerking tussen de KB, de nationale bibliotheek van Nederland, het Meertens Instituut en het Netwetwerk Oorlogsbronnen, onder leiding van senior-onderzoeker Nicoline van der Sijs.

200 vrijwilligers

De totstandkoming van deze aanwinst was een monsterklus: ruim 200 vrijwilligers hebben de afgelopen vijf jaar zo’n 6000 kranten, met maar liefst 18 miljoen woorden handmatig overgetikt. Dankzij dit monnikenwerk kunnen gebruikers van Delpher voortaan veel gemakkelijker informatie vinden over bijvoorbeeld wolven of epidemieën in de zeventiende eeuw en over de vele gevechtshandelingen in binnen- en buitenland. Of ze kunnen nazoeken welke producten uitgevers, makelaars en kwakzalvers in advertenties aanboden.

Geschiedenis van de krant  

In Nederland worden er al vele eeuwen kranten uitgegeven. Zo verscheen de oudste Nederlandstalige krant op 14 juni 1618, de eerste concurrent zag al begin 1619 het licht. De kranten, met vers nieuws uit binnen- en buitenland, waren onmiddellijk een succes. De daaropvolgende jaren rolden nieuwe titels van de pers en de verschijningsregelmaat werd opgevoerd van wekelijks naar uiteindelijk dagelijks.

Computertechnologie en oude schriften

Al die zeventiende-eeuwse kranten stonden al geruime tijd op Delpher, tot nu toe waren ze echter niet tot nauwelijks doorzoekbaar. De computertechnologie waarmee de kranten automatisch waren gelezen, kon namelijk niet overweg met de oude schriften waarin de kranten waren gezet: het gotische schrift en later een Romeins schrift dat afwijkt van het moderne. Als gevolg hiervan werden de meeste woorden die gebruikers in de oude kranten zochten, niet gevonden en áls een woord werd gevonden, stond er meestal iets anders in het origineel.

Crowdsourcing

Mensen kunnen, anders dan de computer, wél overweg met de oude schriften en het archaïsche taalgebruik. Om de toegankelijkheid van de kranten te vergroten, hebben de KB, het Meertens Instituut en het Netwerk Oorlogsbronnen daarom vijf jaar geleden een crowdsourcingproject opgezet. Op het Meertens Instituut is een speciale applicatie gebouwd, via welke vrijwilligers de tekst handmatig konden transcriberen. Uiteindelijk hebben meer dan tweehonderd vrijwilligers een steentje aan dit enorme karwei bijgedragen.

Doorzoek de collectie

De doorzoekbare 17-eeuwse krantencollectie is vanaf vandaag te vinden via www.delpher.nl/kranten(link is external).

Afbeelding: Een lezende man - Adriaen van Ostade, ca. 1647  

https://www.kb.nl/nieuws/2020/

Datum:
29 mei 2020
Type activiteit:

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0