De IJzeren Eeuw in Amsterdam Museum

Op instigatie van NTR en VPRO is er weer een groot samenwerkingsproject tot stand gekomen over een tijdperk in de Nederlandse geschiedenis. Met een knipoog naar het succesvolle project ‘De Gouden Eeuw’ staken diverse partijen de hoofden bij elkaar voor een gelijksoortig thema: de industrialisatie van de 19e eeuw. Het thema heeft ook een parallel met de huidige tijd. Zoals Hans Goedkoop het op de persconferentie formuleerde: ‘Het gaat om de vraag: hoe trek je een land vlot uit de crisis? Dat gold voor De IJzeren Eeuw en dat geldt ook nu.’

Het aandeel van het Amsterdam Museum in het project is groot. Conservator Kees Zandvliet gaf een toelichting en nam ons daarna mee naar de zalen. Samen met Hans Goedkoop schreef hij het goed geïllustreerde boek DE IJZEREN EEUW, waar we nog afzonderlijk op in zullen gaan.  

De Hogere Burger School

In het Amsterdam Museum is te zien hoe Nederland in de 19e eeuw in sneltreinvaart een fascinerende transformatie onderging. Terwijl de elite, inclusief de kunstenaars, achterom keken naar vroegere, gouden tijden, legden de politiek en industrie de basis voor het Nederland van nu. De macht van de steden werd gebroken en overal in het land verrezen industrieën. De ingenieurs studeerden op basis van een nieuwe opleiding, de HBS, de Hogere Burger School, het schooltype dat in het leven werd geroepen  door Thorbecke. We zien dan ook een groot portret van deze staatsman. Kees Zandvliet: ‘We mogen hem rustig de vormgever van dit tijdperk noemen.’

Schilderijen van onder andere Breitner tonen hoe een nieuw Amsterdam uit de grond werd geheid en de hoofdstad, na een aarzelende start, veranderde in een dynamische metropool. Er is ook aandacht voor het Paleis van de Volksvlijt, de voorloper van de RAI. Er zijn schaatsen en medailles te zien van Jaap Eden, Nederlands eerste wereldkampioen op de schaats. De tentoonstelling toont hoe Nederland werd opgestoten in de vaart der volkeren in een IJzeren Eeuw, als een waardig vervolg op de roemrijke Gouden Eeuw 200 jaar daarvoor.

Vaandels en kruiwagens

Naast de tentoonstelling start op 3 april de gelijknamige tv-serie van NTR/VPRO. ‘De IJzeren eeuw’ is het vervolg op de succesvolle tentoonstelling en tv-serie ‘De Gouden eeuw, proeftuin van onze wereld’, eveneens een coproductie tussen het Amsterdam Museum en NTR/VPRO.

Topstukken uit ruim 20 musea uit binnen- en buitenland en de eigen collectie brengen, samen met uniek historisch beeldmateriaal en persoonlijke verhalen, de 19e eeuw tot leven. Onder de bijzondere objecten is een Engelse weefmachine, opmerkelijke vaandels en kruiwagens waarmee het begin is gemaakt voor het graven van de Nieuwe Waterweg en het Noordzeekanaal. Terugkerende thema’s zijn industrialisatie, massaconsumptie, emancipatie en nationalisme. Fotografie en film, die beiden hun oorsprong vinden in de 19e eeuw, spelen een grote rol. Er is materiaal te zien van spoorbruggen, viaducten en de opbouw van het Westergasterrein. Er worden reclamefilms van eind 19e eeuw getoond.

De IJzeren Eeuw

De titel van de tentoonstelling en de tv-serie is ontleend uit de eeuw zelf. ‘De eeuw, waarin wij leven, kan met regt de ijzeren eeuw worden genaamd; heden ten dage is het ijzer even onmisbaar voor onze behoeften als de lucht, het water en het vuur. Het ijzer is de voornaamste grondslag onzer nijverheid; het ijzer voert ons over den Oceaan; het ijzer sleept ons over de groote wegen; over ijzeren bruggen trekkn wij stroomen en rivieren over.’ Dit schreef het Tijdschrift voor staathuishoudkunde en statistiek in 1841.

De catalogus bij de tentoonstelling is te bestellen via de uitgever Walburgpers.

Datum:
6 maart 2015 / 31 juli 2015

Tags

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0