Retrospectief Karel Appel in Gemeentemuseum

Karel Appel is een van de beroemdste Nederlandse kunstenaars van de twintigste eeuw. Zeker ook internationaal. In 2016 is het tien jaar geleden dat hij is overleden. Het Gemeentemuseum werpt ter gelegenheid daarvan een frisse blik op zijn oeuvre.

Velen associëren het met de jaren vijftig en CoBrA, maar het strekt zich verder uit, liefst zes decennia lang. Zijn werk wordt belicht vanuit verschillende gezichtspunten. De tentoonstelling past in de internationale herontdekking van Appel. Ook in Parijs München en Washington zijn tentoonstellingen georganiseerd.

Gevonden voorwerpen

De kunstwerken die Karel Appel (1921-2006) in zijn CoBrA periode maakte – felle kleuren, sterke contourlijnen en een ogenschijnlijk simpele vorm – zijn bij velen het meest bekend. Maar alhoewel hij, met Corneille en Constant, gezien wordt als het boegbeeld van deze avant-gardebeweging, ging Appel consequent zijn eigen weg.

Hij experimenteerde, zocht de grenzen open bleef tot op hoge leeftijd zijn werk vernieuwen. Zijn stijl en materiaal wisselde vaak, van vroege speelse en kinderlijke voorstellingen tot aan latere sculpturen, waarin hij schilderkunst met gevonden voorwerpen combineerde. Typerend voor Appel is dat hij al vroeg samenwerkte met kunstenaars uit andere disciplines, zoals dichters, muzikanten en choreografen.

In de bekende documentaire van Jan Vrijman uit 1961 wordt Karel Appel neergezet als een woest schilderbeest dat zwetend en grommend in gevecht lijkt met het schildersdoek. Spontaan en puur vanuit zijn instincten veegt en smijt Appel de verf op het doek. Hij lijkt het publiek te manipuleren door bewust een cliché van de wilde, romantische kunstenaar neer te zetten.

Naar Parijs

Zijn beroemde uitspraak ‘Ik rotzooi maar wat aan’ veroorzaakte veel ophef, maar wordt te letterlijk opgevat. Appel schildert expressief en spontaan, maar gaat nauwkeuriger te werk dan hij doet voorkomen. Hij kiest zijn gereedschap en verf met zorg, maakt vooraf schetsen en haalt zijn inspiratie uit de kunstgeschiedenis. Hij heeft het werk van Rembrandt, Van Gogh, Picasso en Mondriaan grondig bestudeerd. Zijn werken blijken doordachte composities.

Vanaf het moment dat Appel in 1950 naar Parijs verhuist, ontvangt hij grote prijzen, wordt naar Biënnales afgevaardigd en krijgt eervolle opdrachten. Ondanks zijn wereldfaam, blijft hij zijn hele leven lang een gecompliceerde verhouding met Nederland houden. De elite wil niets van hem weten, terwijl het volk, vanwege zijn spontaniteit en ongekunsteldheid, met hem weg loopt.

Een kleine groep in de kunstwereld waardeert en promoot zijn werk. Vandaag de dag is zijn werk internationaal verspreid over vele belangrijke museale – en particuliere collecties.

Outsider Art

Op de tentoonstelling kunnen we 67 schilderijen, 12 beelden en meer dan 60 tekeningen zien. We kunnen dan zien dat Appel meer was dan een CoBrA-kunstenaar. Zo komt zijn vroege interesse in Outsider Art aan bod, zijn experimenten met verschillende stijlen en zeer eigen interpretaties van klassieke thema als het naakt, het portret, het landschap en het stadsgezicht.

Het Gemeentemuseum had eerder tentoonstelling over Appel. In 1983 en 2002 schonk de kunstenaar een groot aantal tekeningen aan het museum. Dit retrospectief markeert de bijzondere band opnieuw.

Bij de tentoonstelling verschijnt een indrukwekkend naslagwerk. Het boek verschijnt in zowel het Nederlands als het Engels en is uitgegeven door uitgeverij Walther König in Keulen. Er zijn teksten van Rudi Fuchs, Klaus Ottmann en Franz Kaiser. Daarnaast is er een interview met criticus Michel Ragon, dat gemaakt is in de Parijse CoBrA-tijd. Ook het beroemde contramanifest van Karel Appel is opgenomen.

Karel uit de kapperszaak

Er is bovendien het kinderkunstboek Karel Appel uit de kapperszaak van Imme Dros en Harrie Geelen. Het vertelt het verhaal van de jonge Karel die een droom heeft. In plaats van kapper, zoals zijn vader, wil hij kunstenaar worden. Het kleurrijke prentenboek is alweer het vijftiende uit de serie kinderkunstboeken van het Gemeentemuseum in samenwerking met Uitgeverij Leopold.

Afbeelding 1, Mijn moeder, 1963, 2: Wolk: Zwarte Wolken boven de Stad (triptiek, 1984, 3: De ongewenste dynamische sprong van het paard, 2000, 4: Kind IV, 1951, 5: Vragende kinderen, 1948, 6: Vlammend Kind met Hoepel, 1961, 7: Machteld, naaktserie, 1962. All ©Karel Appel Foundation, c/o Pictoright Amsterdam 2015

Datum:
16 januari 2016 / 16 mei 2016
Type activiteit:

Tags

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0