Revolusi! Indonesië onafhankelijk | Rijksmuseum
Revolusi! Indonesië onafhankelijk | Rijksmuseum
Het Rijksmuseum presenteert van 11 februari t/m 5 juni 2022 Revolusi! Indonesië onafhankelijk De tentoonstelling biedt een internationaal perspectief op de onafhankelijkheidsstrijd van Indonesië in de jaren 1945-1949 en is samengesteld door Nederlandse en Indonesische conservatoren. Centraal staan mensen die de revolutie van nabij hebben meegemaakt: strijders, kunstenaars, politici, diplomaten, journalisten en anderen. Hun persoonlijke ervaringen maken duidelijk dat deze geschiedenis vele gezichten en stemmen heeft.
Te zien zijn meer dan 200 objecten uit Australië, België, Engeland, Indonesië en Nederland, als getuigen van dit turbulente verleden. Van herinneringen in privébezit tot niet eerder in Nederland vertoonde schilderijen uit Indonesische kunstcollecties. Unicum is de bruikleen van zeven schilderijen uit het Presidentieel Paleis van de Republiek Indonesië, die voor het eerst internationaal worden tentoongesteld.
Onderdeel van de tentoonstelling zijn foto’s, affiches en pamfletten, die indertijd in Indonesië in beslag zijn genomen door Nederlandse militaire inlichtingendiensten. Dankzij samenwerking met het Nationaal Archief te Den Haag, dat het archief van deze inlichtingendiensten beheert, worden deze bronnen voor het eerst tentoongesteld.
De geest van revolutie en strijd
Revolusi! begint met het uitroepen van de Indonesische onafhankelijkheid op 17 augustus 1945 door Sukarno. Slotakkoord is de intocht van diezelfde Sukarno op 28 december 1949, een dag nadat Nederland de soevereiniteit overdraagt. Binnen dit tijdsbestek gaat het in de tentoonstelling om de geest van de revolutie en de strijd om de toekomst van Indonesië. Aan de orde komen onderwerpen als nationalisme, antikolonialisme, jeugd, kunst, diplomatie, propaganda, geweld, informatieoorlog en vluchtelingen. De rode draad zijn de ervaringen van twintig individuen, verschillend van achtergrond, verblijfplaats en politiek standpunt.
Kunstenaars in de revolutie
De revolutie was voor Indonesische nationalisten een periode van experiment en creativiteit. Kunstenaars vormden samen met politici een moderne revolutionaire voorhoede. Schilderijen hingen in overheidsgebouwen als verbeelding van de Indonesische revolutie. Posters, graffiti en pamfletten kleurden het straatbeeld. Kunst werd ingezet als politiek middel om de Indonesische onafhankelijkheid in binnen- en buitenland te propageren. Kameraadschap, leiderschap, oorlogsgeweld, jeugdig elan en strijdvaardigheid zijn de onderwerpen die de geëngageerde Indonesische kunstenaars in hun werk verbeeldden. Zo werd een beeld van de revolutie gecreëerd als een gezamenlijke inspanning van het Indonesische volk. In de tentoonstelling is o.a. werk te zien van Trubus Soedarsono, Sudjojono, Otto Djaya, Basoeki Abdullah, Hendra Gunawan, Affandi en Henk Ngantung.
Revolusi nu
De in Yogyakarta gevestigde kunstenaar Timoteus Anggawan Kusno (1989) maakt voor de tentoonstelling een kunstwerk met objecten van het Rijksmuseum uit de koloniale periode. Hij geeft een stem aan en verbeeldt het antikoloniale verzet dat voorafging aan de Indonesische revolutie en de gevolgen van de koloniale ervaring in de wereld van vandaag.
Bruiklenen
Het Presidentieel Paleis van de Republiek Indonesië leent zeven van de belangrijkste schilderijen uit de Indonesische geschiedenis uit voor de tentoonstelling, waaronder Kawan-kawan Repoeloesi van Sudjojono en Biografi II di Malioboro van Harijadi Sumadidjaja. Het Presidentieel Paleis heeft een uitgebreide kunstcollectie die al voor de Indonesiche onafhankelijkheid door president Sukarno werd gestart. Sukarno heeft tijdens de revolutie en daarna actief kunstwerken verzameld. Hij beschouwde ze als eigendom van het Indonesische volk, bedoeld om toegankelijk te zijn voor het publiek. De Sukarno-collectie vormt het grootste deel van de collectie van het paleis. Nu zijn de schilderijen geregistreerd als officieel nationaal bezit. Het is voor het eerst dat deze werken buiten Indonesië worden getoond.
Ook zijn bruiklenen zijn toegezegd door o.a. Affandi Museum Yogyakarta, Galeri Nasional of Indonesia Jakarta, Jakarta Art Council, Museum Seni Rupa Jakarta, Museum Komunikasi dan Informatika Jakarta, Museum Universtas Pelita Harapan Tangerang, Imperial War Museum London, National Library of Australia, Tropenmuseum Amsterdam. Universiteitsbibliotheek Leiden, Museum Bronbeek Arnhem, Nationaal Archief Den Haag, Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis Amsterdam, Nationaal Museum voor Wereldculturen, Nationaal Militair Museum particuliere collecties en families.
Boek
Bij de tentoonstelling verschijnt in februari 2022 het boek Revolusi! Indonesië onafhankelijk met bijdragen van Harm Stevens, Amir Sidharta, Bonnie Triyana, Marion Anker, Remco Raben, Yudhi Soerjoatmodjo, Aminudin TH Siregar en Anne-Lot Hoek. Omslag en vormgeving: Irma Boom Office. Uitgegeven door Atlas Contact
Nederlands 978 90 450 4573 3 | ISBN Engelstalig 978 90 450 4575 7
Online tentoonstelling
Voor meer verdieping en voor mensen die niet naar het museum kunnen reizen komt er ook een online versie van Revolusi! Via een interactieve wereldkaart maken mensen kennis met tien ooggetuigen.
Programmering
Rondom de tentoonstelling worden binnen en buiten het museum programma’s en producten gemaakt waarin de thema’s en verhalen uit de tentoonstelling breder worden uitgemeten, met ruimte voor dialoog over de verschillende perspectieven en de nawerking van deze geschiedenis. Meer informatie over data, programma en sprekers wordt t.z.t. bekend via rijksmuseum.nl/revolusi
Samenstelling en samenwerking
De tentoonstelling Revolusi! Indonesië onafhankelijk wordt samengesteld door Harm Stevens, conservator Geschiedenis Rijksmuseum, Amir Sidharta, curator and onderzoeker, directeur Museum Lippo/Museum Universitas Pelita Harapan, Tangerang, en co-founder of Sidharta Auctioneer in Jakarta, Bonnie Triyana, historicus en hoofdredacteur Historia.IDd in Jakarta, Marion Anker, junior conservator Geschiedenis Rijksmuseum.
Het team wordt geadviseerd door Aminudin T.H. Siregar, PhD. kandidaat Kunstgeschiedenis, Universiteit Leiden en Remco Raben, bijzonder hoogleraar koloniale- en postkoloniale literatuur- en cultuurgeschiedenis, Universiteit van Amsterdam en Elwin Hendrikse, collectiespecialist fotografie bij het Nationaal Archief.
De tentoonstelling, het boek en de programmering zijn het resultaat van samenwerking met vele experts onder wie historici, erfgoedexperts, cultureel ondernemers, kunstenaars, schrijvers, theatermakers, artiesten en musea.
Het tentoonstellingsontwerp is van Wilmotte & Associés, de grafische vormgeving is van Irma Boom Office. Duinzand geeft advies over het tentoonstellingsconcept en is verantwoordelijk voor de projecties.
