Denim-Collar

Werkkleding voor noeste arbeiders: ooit werd de spijkerbroek slechts gezien als een puur praktisch kledingstuk. Tot een jongeman in ‘classic blue jeans’, een wit T-shirt en een rood Harrington jack op het filmdoek verscheen en daarmee de spijkerbroek tot een iconisch mode-item bombardeerde.

De jaren vijftig in de Verenigde Staten. Marilyn Monroe trouwt Joe DiMaggio, Bill Haley en The Comets lanceren de rock ‘n roll met hun versie van Rock Around the Clock, Ray Kroc opent het eerste McDonalds restaurant en James Dean in spijkerbroek is hét icoon van jeugdige rebellie in Rebel Without A Cause.
Dean’s Denim

Het waren ook de jaren vijftig waarin de ogen vanuit Europa zich steeds meer richtten op wat er zich afspeelde aan de andere kant van de Atlantische Oceaan. Films, televisie, muziek: Amerikaanse populaire cultuur kende een steeds grotere belangstelling onder Europeanen. Tegelijkertijd begon de jongere generatie zich te roeren. Mede door zich niet langer te conformeren naar een modebeeld bepaald door de elite, hulde de jeugd zich massaal in de spijkerbroek, naar evenbeeld van filmsterren als Marilyn Monroe en James Dean.

De jeans als symbool voor rebellerende jeugd waaide over naar Europa, waar onder andere in Nederland de trend werd opgepikt door de ‘nozems’. Al snel werd de spijkerbroek in de loop van de jaren zestig hét symbool voor de jeugd. Van uniforme kledij voor arbeiders, naar aanduiding van individualisme en rebellie, om opnieuw een kenmerk te worden van een bevolkingsgroep.

Baden in jeans

Na de wulpse vormen van Marilyn Monroe in de jaren vijftig, was het in de jaren zestig en zeventig de broodmagere Twiggy (Lesley Lawson), model en actrice, die het schoonheidsideaal dicteerde. Waar de jeans in eerste instantie nog comfortabel zat, kwam de nadruk steeds meer te liggen op de slanke lijnen van het lichaam. Mensen gingen zelfs met spijkerbroek en al in bad liggen en lieten die op hun lichaam opdrogen om zo een strakke 'fit' te krijgen. Fabrikanten speelden hier op in door spijkerbroeken met een speciale pasvorm voor vrouwen op de markt te brengen.

Uniseks

Spijkerbroeken voor mannen en vrouwen: het was het uniforme aspect van de jeans die de gelijkheid tussen beide seksen benadrukte. Maar weer kreeg deze uniformiteit een individualistische draai. Er ontstond steeds meer variatie in verschillende modellen van de spijkerbroek. Wijd uitlopende broekspijpen, aangebrachte borduursels, gebleekt of gescheurd. Begin jaren tachtig werd de blauwe werkmansoverall of tuinbroek populair, bovendien werd de groeiende populariteit opgepikt door grote modemerken: de spijkerbroek was nu zelfs 'high fashion'.

Ondertussen drong de jeans door in de niet-kapitalistische wereld. Lange tijd werd de broek door de regimes in het Oostblok beschouwd als symbool van kapitalistisch verval. Na de val van het communisme rond 1990 deed ook hier de spijkerbroek zijn intrede, terwijl in het Westen met de opkomst van de hiphop een wijd, ‘baggy’ model de markt veroverde. Tegelijkertijd prefereerde de ‘grunge’ stroming binnen de muziek opnieuw vervaagde en gescheurde spijkerbroeken, naar evenbeeld van onder andere Kurt Cobain.

Individualistisch uniform

Sinds Dean’s iconische filmverschijning zien we in ieder daar op volgend decennium de jeans opnieuw uitgevonden en door iedereen gedragen. Van de ‘flared’ jeans in de jaren zestig, ‘baggy’ in de jaren negentig en nu weer ‘skinny’ . Van cowboys, supermodellen en presidenten tot huisvrouwen. Het resultaat is een bijna oneindig gevarieerd aanbod vandaag de dag: ‘bootcut’, ‘drop crotch’, ‘twisted’, ‘tapered’, ‘boyfriend-fit’ en de ‘skinny’ jeans. De paradoxale spijkerbroek als veelzijdig en tijdloos kledingstuk, een iconisch verlengstuk van een variërend schoonheidsideaal, waarin verschillende generaties zich tegen de norm keerden, om hem opnieuw te vestigen.

Tags

Reageren