‘Haar goede hand’ van Marion Bloem

Niet alleen haar moeder was aanwezig op de presentatie van het boek bij boekhandel Scheltema in Amsterdam. Ook haar vader liet van zich horen, tot twee maal toe. Hij gebruikte hiervoor het geluid van  een lange hoge piep.

Ze was helemaal in de flow van het schrijven, vertelde ze, toen dat abrupt onderbroken werd door een oogoperatie, en later nog een. “Je weet hoe moeilijk het is om dan weer in de flow te komen”, vertelde ze presentator Chris Keulemans. Ze vervloekte de beslissing om met het boek te beginnen, ook al vanwege het precaire karakter ervan. Haar man, Ivan Wolffers, las echter dagelijks stukjes voor, en daardoor kreeg ze de flow weer te pakken.

Jappenkampen

De voorbereidingen voor het boek, een roman, maar de feitelijkheid is niet ver weg, begonnen al vele jaren geleden. Ze reisde toen  met haar moeder door Indonesië en zochten samen oude plekken en oude bekenden op. Haar moeder, die in Nederland mondjesmaat wat vertelde, kwam toen helemaal los over het verleden, dat bepaald spannend te noemen was.

Spannend in de zin van snelle, elkaar opvolgende ontwikkelingen op maatschappelijk en politiek vlak die meteen en op een harde manier ingrepen in het leven van de bevolking van het toekomstige Indonesië. De hoofdpersoon, Melanie genoemd, is met haar familie net uit de jappenkampen en probeert onderdak te vinden voor haar familie, maar moet enorm oppassen voor de ‘peloppers’, benden vooral jonge  Indonesiërs, die af willen rekenen met alles en iedereen dat niet past in hun idee van een toekomstige zelfstandige staat.   

Daartoe behoort ook Melanie en haar familie. Ze moeten zeer omzichtig te werk gaan om niet in de handen te vallen van de benden. Melanie is derde kind (in haar eigen idee tweede kind) en speelt, ondanks haar jonge leeftijd (16) een schakelrol hierbij. Door de roerige jaren heeft ze haar puberteit overgeslagen. In deze spannende tijd leert ze ook haar man kennen, die vanuit het Nederlands-Indische leger de orde moet handhaven. Melanie wil naar Nederland, dus ook haar familieleden, haar toekomstige man heeft twijfels, maar hij wordt toch overgehaald. Met de boot gaan ze door het Suezkanaal naar Nederland.

Discipline

Marion Bloem (in het boek Sonia) vertelt veel over hoe het de familie in Nederland vergaat, eerst in diverse pensions, vervolgens een woonhuis in de provincie Utrecht en hoe Melanie ook in Nederland de koers bepaalt door middel van haar opvattingen hoe je te gedragen. Ze was nogal hardhandig. Maar zonder discipline zou het leven in Indië heel anders zijn afgelopen, zegt ze terugkijkend. En keurt daarmee tegelijkertijd van het strikte gedrag tegenover haar gezin goed. Zie hoe mijn kinderen terecht zijn gekomen: het heeft toch wel zijn nut gehad!, aldus Melanie.  

De achtergrond van die strikte discipline was het feit dat een van Melanies armen, de rechter, door polio, zwak ontwikkeld was. De titel van het boek verwijst ernaar. Met die rechterhand werd je geacht belangrijke dingen te doen, te eten, te schrijven. Maar die hand hing er een beetje bij, alhoewel door oefening er wel iets verbetering kwam. Gelukkig had ze een goede hand, haar linkerhand. Die hand, en die arm, werden buitengewoon stevig en omvangrijk. Deze fysieke aanpassing ging gepaard met een mentale aanpassing. De noodzaak voor Melanie om strikt met zichzelf om te gaan zette zich vast in haar karakter.

Geheugenproblemen

Op het eind van het boek heeft Melanie geheugenproblemen. “Ze zou eigenlijk niet meer op zichzelf moeten wonen, het wordt levensgevaarlijk”, zegt de buurvrouw. Zoals haar moeder voor Sonia zorgde, zorgt Sonia nu voor haar. Ze hebben een sterke band, maar niet zonder complicaties, door Melanies moeilijke jeugd, haar jappenkampverleden en de revolutietijd.

Het is een mooi en openhartig boek van Marion Bloem, die bekend werd door haar debuutroman Geen gewoon Indisch meisje dat verscheen in 1983 en dat inmiddels aan zijn zoveelste druk toe is. Marion schreef diverse andere boeken en ze maakte films. En we kennen Marion natuurlijk ook als schilder.

Marion Bloem, ‘Haar goede hand’, ISBN 978 90 295 0518 5

 

 

 

Tags

Reageren