Beeldrijm & dynamiek

Beeldrijm uit: Verten

Het woord ritme kennen we vooral vanuit de muziek.
In de literatuur, de architectuur, en andere kunsten speelt het ook een rol van betekenis.
Toepassen van zo’n woord als ritme op een andere dan de ‘oorspronkelijke’ discipline stelt eisen aan doordenking en concretisering. De Duitse kunstenaar Hans Richter onderzocht hoe ritme in visuele kunsten toegepast kon worden. Hij schreef er over in zijn boek met als titel: Hans Richter. En ik citeer:

“Rhythm is not definite regular succession in time or space, but the unity binding all parts into a whole."

Denken aan ritme als iets dat alles samen bindt, roept al gauw de associatie op van de zogeheten rode draad. Die verbindt, zoals een snoer dat parels tot een halsketting maakt.
Losse foto’s zijn als parels die op verbinding wachten. Echter, anders dan bij een parelketting geldt voor foto’s dat ze zowel parel als snoer zijn. En dat die rode draad net als een foto, een creatie van de fotograaf zelf kan zijn.

Het op volgorde zetten van vele foto’s blijkt lastiger dan gedacht.
Die ervaring brengt mij bij de algemene vraag; wat is ritme?
Een ritmisch verband bij foto’s herkennen betekent foto’s met elkaar vergelijken: letten op overeenkomsten en verschillen. Twee met elkaar vergeleken foto’s kunnen in alle opzichten gelijk zijn. Het verband is dan een vorm van herhaling. Dat kan soms functioneel zijn.
Foto’s kunnen vanwege gemeenschappelijke beeldelementen ook op slechts één of enkele punten overeenkomen. Dat is een vorm van beeldrijm.
Wanneer beeldrijm op meerder plaatsen in een fotoboek voorkomt geeft dat een zekere dynamiek bij het bladeren.
Beseffen dat beeldrijm voor verband zorgt, biedt aan een fotograaf de mogelijkheid daar al bij de opname rekening mee te houden. Samenhang is dan geen toevalligheid of een gevolg van selectie achteraf.
Beeldrijm geeft een werk meer samenhang en een hechtere eenheid. Een boek dat verschillende soorten beeldrijm bevat, krijgt extra dynamiek.
Uiteindelijk is het de vormgever van een boek die de belangrijke keuzes maakt, ook die voor de volgorde van de foto's. De fotograaf maakt de foto's de vormgever het boek, en dat in goede samenwerking.

Het fotoboek 'Verten' heeft een speciale vorm; het binnenwerk heeft een harmonica vorm; dit heet leporello.
Je kunt er gewoon in bladeren, zie (kies) de laatste foto boven.
Helemaal uitgevouwen is het 7, 5 m lang.