Landschapspark Duivenvoorde in oude glorie hersteld

Over een paar weken is het zo ver: dan wordt het herstelde landschapspark Duivenvoorde feestelijk geopend. Het resultaat van jarenlange werkzaamheden is fantastisch: het park biedt de bezoeker dankzij de romantische, parkachtige landschappen met idyllische slingerpaadjes en verrassende doorkijkjes volop wandel –en verblijfsmogelijkheden.

Het park is weer in volle glorie hersteld. Dit wordt groots gevierd met een feestelijke publieksopening, die samenvalt met de Open Monumentendagen (12 en 13 september). Er is het hele weekend gratis entree en er zijn tal van zomerse activiteiten voor jong en oud op het landgoed. Daarnaast zullen er speciaal voor deze gelegenheid rondleidingen door het nieuwe park worden verzorgd.

Daniel Marot

Het kasteel Duivenvoorde ligt ten zuiden van Voorschoten. Een lange gebogen oprijlaan voert naar het kasteel. Kasteel Duivenvoorde werd voor het eerst vermeld in 1226 als middeleeuwse donjon. De huidige vorm van het huis is ontstaan door verbouwingen in 1631 en 1717. Vanaf 1226 tot de laatste particuliere eigenaar is het bezit steeds door vererving op een nieuwe eigenaar overgegaan.  

Tot 1771 is het goed eigendom geweest van het bekende geslacht Van Wassenaer. Na 1771 zijn kasteel en landgoed in vrouwelijke lijn vererfd. In 1960 werd Duivenvoorde ondergebracht in een stichting. Een deel van het kasteel is als museum ingericht. In de unieke Louis XIV-zaal ontworpen door Daniel Marot in 1717, worden concerten gegeven.

De tuinen zijn waarschijnlijk omstreeks 1717 aanmerkelijk vergroot. De bescheiden Hollands classicistische aanleg uit de zeventiende eeuw werd in opdracht van Arent IX van Wassenaer veranderd in een zeer gecompliceerde, Frans classicistische tuinaanleg met parterres: de broderie, bloemperken, bassins, hakhoutbossen en boomgaarden.

Engelse mode

Of Daniel Marot, die afgezien van interieurs ook parterres ontwierp, hierbij als ontwerper betrokken is geweest, is niet bekend. De tuin had een lange middenas, die zowel voor als achter het huis eindigde in een bassin en die diverse dwars-assen had. De strenge geometrie hing nauw samen met het bestaande slotenpatroon van het cultuurlandschap.

In de loop van de achttiende eeuw werd een deel van de bewerkelijke parterres veranderd in vakken met boomgaarden en hakhout. Fraaie achttiende-eeuwse tuinvazen naar ontwerp van Daniel Marot en waarschijnlijk uitgevoerd door J.P. Baurscheidt de Oude bleven bewaard uit de barokperiode en zouden later de nieuwe brug sieren, die in 1839 werd ontworpen aan de voorzijde van het kasteel.

De brug vormde een onderdeel van een totaal ontwerp van Donaldson, waarin hij het zijns inziens kale Hollandse kasteel aankleedde met een terras dat aan weerszijden overging in een brug. Hij ontwierp ook een overdekte zuilengalerie met een balkon, die niet werd uitgevoerd. Het terras werd met pergola’s, begroeid met klimplanten, en heesters aan gekleed om het geheel naar de Engelse mode van die tijd een meer romantisch uiterlijk te geven.

J.D. Zocher jr.

Tegen het eind van de negentiende eeuw was het hele kasteel begroeid met klimplanten en min of meer veranderd in een sprookjesslot. De aanleg van de brug en het terras gingen gepaard met een wijziging in de parkaanleg. Ook hier moest het strenge, typisch Hollandse karakter wijken voor de Engelse invloed.

Volgens de tekenaar P.J. Lutgers, die Duivenvoorde in 1855 afbeeldde in zijn ‘Gezigten in de omstreken van ’s Gravenhage en Leyden’ was J.D. Zocher jr. de ontwerper van een nieuw park in landschapsstijl, dat vanaf circa 1840 werd aangelegd. Een ontwerp is niet bekend, maar mogelijk heeft Zocher aanwijzingen gegeven om de aanleg, die door verwaarlozing al danig was verlandschappelijkt, meer naar de eisen van de tijd te maken.  

In overeenstemming met de eisen van de open landschapsstijl waarin park en landschap met elkaar verbonden werden, kregen de weilanden ten oosten en ten westen van het park een aankleding met bospartijen en boomgroepen, zodat zij meer bij de aanleg betrokken raakten. De oude vervallen bassins werden gedempt of vervormd tot natuurlijke vijvers.

Tuinhuis uit Amsterdamse grachtentuin

Over een van deze waterpartijen werd een vlotbrug gelegd met een ijzeren leuning. Dit soort romantische bruggetjes is typerend voor de stijl van Zocher. Ook werd er in die tijd een moestuin aangelegd en werd er een huis voor de bosbaas op het terrein gebouwd. De oprijlaan bleef behouden, maar kreeg een vloeiender gebogen verloop.

Van 1958 tot 1963 is het kasteel ingrijpend gerestaureerd. Tijdens deze restauratie werd door de architect E.A. Canneman ten oosten van het kasteel een tuinhuis geplaatst afkomstig uit een Amsterdamse grachtentuin (Prinsengracht 267). Vóór deze zogenaamde oranjerie ontwierp hij een rozentuin op de plaats van de voormalige moestuin.

In het voorjaar bloeien in et park volop sneeuwklokjes, wilde narcissen en bosanemonen. Ook rodondendron partijen geven aan het park een kleurrijk aanzien. De historische aanleg van Duivenvoorde is tot beschermd monument verklaard. Alle bovenstaande informatie over het Kasteel Duivenvoorde is afkomstig uit de ‘Gids voor de Nederlandse tuin- en landschapsarchitectuur, deel 3, 1998’.

 

Tags

Reageren