Geert Groote

Geert Groote (1340 – 1384) is de belangrijkste Deventenaar uit de geschiedenis. Tot ver buiten onze landsgrenzen is hij bekend als grondlegger van de ‘Moderne Devotie´. Deze vernieuwingsbeweging stond voor een persoonlijke beleving van het geloof en een eenvoudig en oprecht leven. In het Geert Groote Huis, op de fundamenten van de eerste kapel van de Broeders van het Gemene Leven, vertellen we daarom zijn verhaal. Hoe hij tot zijn inzichten kwam, waarom hij kritiek had op de kerk en de samenleving en waarom zijn gedachtegoed nog altijd actueel is. Zoon van burgemeester Geert Groote werd geboren als zoon van Werner die Groote, niet ver van de Deventer Brink waar gedurende de vele jaarmarkten die in deze Hanzestad werden gehouden veel bedrijvigheid heerste. In 1348 werd zijn vader burgemeester. Op tienjarige leeftijd verloor hij beide ouders aan de pest; Geert is verder opgevoed door een oom. Aan de Latijnse school van Deventer voltooide hij zijn basisvorming. In 1355 ging de rijke jongeling naar Parijs, waar hij aan de Sorbonne geneeskunde, filosofie en astrologie studeerde bij een leerling van Willem van Ockham. Aanvankelijk leidde hij het leven van een welgesteld en ambitieus student. In een latere fase richtte hij zich op theologie en kerkelijk recht. In 1366 verbleef hij als afgevaardigde in Avignon, waar paus Urbanus V zich ophield en vervolgens terugtrok naar Rome. Van 1368 tot 1374 was hij kanunnik van het kapittel van de Dom van Aken en van 1371 tot 1374 van de Dom van Utrecht. Boekverbranding Bij een ernstige ziekte in 1372 weigerde een priester hem het heilige oliesel toe te dienen. Pas nadat Groote op de Brink openlijk zijn boeken over zwarte kunst had verbrand, werd het hem toegediend. Groote besloot na zijn genezing een meer ingetogen leven te gaan leiden. Hij schonk zijn huis aan het stadsbestuur, met als voorwaarde dat er een geloofsgemeenschap van arme vrouwen in kon worden gevestigd. De vrouwen zorgden voor hun eigen levensonderhoud. Ze werden de Zusters van het Gemene Leven genoemd. Dit huis was het eerste van vele religieuze leefgemeenschappen die leefden volgen de principes van de Moderne Devotie en die niet verbonden waren met de bestaande kerkelijke organisaties. De oprichting heeft grote invloed gehad in de IJsselstreek en ver daarbuiten. Van 1374 tot 1378 woonde Groote als kluizenaar bij de kartuizers van Monnikhuizen bij Arnhem. Hij was er betalend gast. De abt van het klooster, Hendrik Eger van Kalkar en de mysticus Jan van Ruusbroec, hebben hem beïnvloed. Moderne Devotie Geert Groote werd in 1379 in Utrecht tot diaken gewijd en ging vanaf dat moment met steun van de bisschop in vele Noord-Nederlandse steden tekeer tegen het concubinaat, geestelijken die met vrouwen samenwoonden en kloosterlingen met persoonlijke rijkdommen. Geert Groote verzamelde een groep volgelingen om zich heen, de Moderne Devoten, een religieuze beweging die het eigen geweten belangrijker vond dan de wetten van de kerk. Hieruit ontstonden de Zusters- en Broeders des Gemenen Levens en de Congregatie van Windesheim. De bisschop van Utrecht kon hun strikte opvattingen niet waarderen en vaardigde voor diakenen in het bisdom Utrecht een preekverbod uit. Door persoonlijk contacten wist Geert Groote toch vele zielen te winnen. Hoewel Groote door vele pastoors en paters bewonderd werd, wordt hij vanwege zijn fundamentalistische opstelling en de Utrechtse tegenwerking soms vergeleken met de later dominicaanse boeteprediker en priester Girolamo Savonarola. Op de Synode van Campen in 1383 werd het preken hem onmogelijk gemaakt. Hij stierf op 43-jarige leeftijd, na een bezoek aan een besmette vriend, aan de pest. Groote is als voorman van de Moderne Devoten opgevolgd door Gerard Zerbolt van Zutphen en Florens Radewijns.

Bijnaam / pseudoniem:
Geert Grote, Gerardus Magnus
Functie / titel:
Grondlegger van de Moderne Devotie
Plaats geboorte:
Deventer
Plaats sterven:
Deventer
Sekse:
Man
Woonplaatsen:
parijs, praag, monnikenhuizen

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 1