Gerard Heineken

In 1860 had Amsterdam  250.000 inwoners. De stad had wel eens betere dagen gekend. Veel betere dagen. De 17e eeuw leek ver weg. De huizen waren vervallen, de stad was verarmd en de kademuren van de grachten braken af. Er moest iets gebeuren.

Een groep vooruitstrevende burgers wilde er iets aan doen. Ze bedachten allerlei ideeën om de stad er weer bovenop te helpen. Zo ontstond het idee om een Noordzeekanaal te graven en de haven uit te baggeren. Die zat zo vol met slib dat er alleen maar kleine scheepjes in konden. Zo gezegd, zo gedaan, van 1865 tot 1871 werd het kanaal gegraven en de haven uitgebaggerd.

Sociale theorieën

De grote schepen konden komen.  Maar er was nog iets anders aan de hand. De gedachteontwikkeling van de progressieve burgers vond plaats te midden van de opkomst van allerlei sociale theorieën. In diverse kringen in Amsterdam, op allerlei niveaus werd hard nagedacht hoe de maatschappij vooruit kon worden geholpen.  

Die ideeën en theorieën waren decennialang  de motor van de stadsontwikkeling. Die ontwikkeling kwam pas tot stilstand toen de Grote Depressie aanbrak. Een van de leiders te midden van deze sociale ontwikkeling was Gerard Heineken (1841-1893).

Cafés

Hij was afkomstig uit een rijke familie. Toen hij 23 jaar was kocht hij brouwerij de Hooiberg. Een van de eerste dingen die hij deed was het bierrecept aanpassen. Het bier moest net zo smaken als het bier dat men in Beieren dronk, het zogeheten ‘lager’ bier. En vervolgens kwam hij met een nieuwe distributie van het bier.

Hij opende cafés waar dat nieuwe bier gedronken kon worden en hij verhuurde die cafés aan private burgers. Het was een win-win formule. En het succes kwam al snel.

In 1867 bouwde hij zijn eigen brouwerij aan de Stadhouderskade. In diezelfde tijd werd het Vondelpark aangelegd. Heineken was echt een voorbeeld van de 19e eeuwse progressieve mentaliteit. Hij bemoeide zich met de verbetering van de huizen van de arbeiders en hij hielp mee de kunsten te promoten.

Wereldtentoonstelling  

Op het eerste terrein leidde dat tot het woningbouwplan ‘De Pijp’. Op het kunstenterrein leidde dat tot het bouwen van het Rijksmuseum, het Stedelijk Museum, het Tropen Instituut, het Concertgebouw. Het hoogtepunt was de Wereldtentoonstelling van 1883. Het was de kroon op de economische, sociale en culturele wederopbloei van de stad.  

De Wereldtentoonstelling werd geafficheerd als Internationale Koloniale en Uitvoerhandel Tentoonstelling. Er werden nieuwe hotels gebouwd en nieuwe tramlijnen aangelegd en Gerard Heineken zat in het hart van dit alles.

Lieve Moes!

Niet zo lang geleden was er een tentoonstelling over Gerard Heineken in het Stadsarchief Amsterdam.  Daar was onder andere een brief te zien die Gerard, 21 jaar oud,  op 30 juni 1863 aan zijn moeder in Arnhem schreef over het overnemen van brouwerij De Hooiberg.

Die avond had hij een gesprek gehad met de commissarissen van bierbrouwerij de Hooiberg en hij wilde zijn moeder meteen de uitkomst laten weten. ‘Lieve Moes! Ieder is wel! Dus schrik niet.’, zo begon hij de brief.

‘Alles! Of niets!’

Hij constateert in de brief dat de kosten van de brouwerij erg meevallen. Wel denkt hij dat het van belang zal zijn een goede brouwmeester te vinden. Bovendien wil hij alle aandelen in de vennootschap zien te bemachtigen. Anders moet hij straks rente gaan uitkeren , of de aandeelhouders om goedkeuring vragen als hij een nieuwe machine wil kopen.

‘Alles! Of niets!’ schrijft hij. Ten slotte vertelt hij zijn moeder dat hij de volgende ochtend de brouwerij gaat bekijken.  Op 15 februari 1864 kwam de bierbrouwerij voor een bedrag van 48.000 gulden officieel in handen van Gerard Heineken.

Wereldconcern

Onder Gerard en zijn opvolgers – zijn zoon Henry P. Heineken en zijn kleinzoon Alfred H. Heineken – groeide Heineken’s Bierbrouwerij uit tot een wereldconcern, sinds 1972 onder de naam Heineken NV. In het archief van de brouwerij is de hele geschiedenis op de voet te volgen. Het archief van Heineken wordt tegenwoordig bewaard in het stadsarchief Amsterdam.

Functie / titel:
Oprichter brouwerij
Geboorte- en sterfdatum:
29 september 1841 / 18 maart 1893
Sekse:
Man

Tags

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0