Jean-Michel Basquiat

Jean-Michel Basquiat

Jean-Michel Basquiat is een van de leden van de ‘Club of 27’, beroemde artiesten die niet ouder werden dan 27 jaar. Hij deelt dit lot met Brian Jones, Jimi Hendrix, Janis Joplin, Jim Morrison, Kurt Cobain en Amy Winehouse.

Hij was een Amerikaanse kunstenaar uit Brooklyn,  New York. Zijn vader kwam uit Haïti en zijn moeder uit Puerto Rico. Jean-Michel was een vroegrijp kind dat op vierjarige leeftijd leerde lezen en schrijven. Zijn leraren, waaronder kunstenaar José Machado, merkten zijn artistieke capaciteiten op, en zijn moeder moedigde het artistieke talent van haar zoon aan. In 1967 ging Basquiat naar Saint Ann's School, een op kunst georiënteerde exclusieve privéschool. Daar ontmoette hij zijn vriend Marc Prozzo. Samen maakten ze een kinderboek, waarbij Jean-Michel voor de tekst zorgde en Marc voor de illustraties.

Gray’s Anatomy

In september 1968, op zevenjarige leeftijd, werd Jean-Michel tijdens het spelen op straat door een auto aangereden. Zijn arm was gebroken en hij liep verschillende interne verwondingen op. Terwijl hij herstelde van zijn verwondingen, bracht zijn moeder hem een kopie van Gray’s Anatomy, een standaardwerk op het gebied van de menselijke anatomie, om hem bezig te houden. Dit boek zou van grote invloed blijken op zijn toekomstige artistieke kijk.

Toen hij 13 was, werd zijn moeder opgenomen in een psychiatrische inrichting en daarna bracht ze haar leven binnen en buiten instellingen door. Vanwege de instabiliteit van zijn moeder en de onrust in zijn familie, liep Basquiat op zijn vijftiende van huis weg. Hij sliep op parkbanken in Tompkins Square Park, werd gearresteerd en werd binnen een week weer naar zijn vader gebracht.

Graffiti

Basquiat verwierf voor het eerst bekendheid als onderdeel van SAMO, een informeel graffitiduo dat eind jaren zeventig raadselachtige puntdichten spoot op de muren van de Lower East Side in Manhattan.

In oktober 1979 toonde Basquiat in de open ruimte van Arleen Schloss zijn SAMO-montages met Xerox-kleurenkopieën van zijn werken. Schloss stond Basquiat ook toe de ruimte te gebruiken om zijn ‘MAN MADE’ -kleding te maken, kledingstukken waarop hij schilderde. In november 1979 droeg kostuumontwerpster Patricia Field zijn kledinglijn in haar luxe boetiek aan 8th Street in East Village. Field toonde ook zijn sculpturen in de etalage.

Doorbraak

Begin jaren tachtig brak Basquiat door als soloartiest. In juni 1980 nam Basquiat deel aan The Times Square Show, een tentoonstelling met meerdere kunstenaars, gesponsord door Collaborative Projects Incorporated (Colab) en Fashion Moda, waar hij werd opgemerkt door verschillende critici en curatoren. In februari 1981 nam Basquiat deel aan de tentoonstelling New York / New Wave, samengesteld door Diego Cortez in de MoMA PS1 in New York.

Basquiat verkocht zijn eerste schilderij, Cadillac Moon (1981), aan zangeres Debbie Harry, frontvrouw van de punkrockband Blondie, voor $ 200. Ze hadden samen Downtown 81 gefilmd. Basquiat verscheen ook in de Blondie-muziekvideo ‘Rapture’ uit 1981. Op dat moment woonde Basquiat samen met zijn vriendin, Suzanne Mallouk, die hem financieel ondersteunde als serveerster.

Op 21-jarige leeftijd werd Basquiat de jongste kunstenaar die ooit deelnam aan Documenta in Kassel. Op 22-jarige leeftijd was hij de jongste die exposeerde op de Whitney Biennial in New York. Het Whitney Museum of American Art hield in 1992 een overzichtstentoonstelling van zijn kunst.   

Woorden

Hij maakte niet alleen tekeningen en schilderijen, maar schreef ook gedichten, waarvan woorden of fragmenten terugkeerden in zijn schilderijen en tekeningen. De eerste versie verschenen in zijn notitieboekjes. Er waren veel verwijzingen naar racisme, slavernij, zwarte historische figuren, muzikanten en popsterren. Veel werken hadden geen titel, maar in plaats daarvan schreef hij een woord in een werk, meestal tussen haakjes na Untitled.

Centraal stonden tegenstellingen zoals rijkdom versus armoede, integratie versus segregatie en innerlijke versus uiterlijke ervaring. De woorden in zijn schilderijen waren een sociaal commentaar naar aanleiding van zijn ervaringen in de zwarte gemeenschap. Hij klaagde  machtsstructuren en racistische systemen aan.

Hoofden en schedels

Hoofden en schedels worden gezien als belangrijke brandpunten van veel van Basquiat's meest baanbrekende werken. Ze doen denken aan Afrikaanse maskers. De schedels verwijzen ook naar Haïtiaanse Vodou, die vol zit met schedelsymboliek.

Basquiat heeft verschillende werken die voortkomen uit de Afrikaans-Amerikaanse geschiedenis, zoals Slave Auction (1982), Undiscovered Genius of the Mississippi Delta (1983) en Untitled (History of the Black People) (1983). Een ander Basquiat-kunstwerk, Irony of Negro Policeman (1981), is bedoeld om te illustreren hoe hij gelooft dat Afro-Amerikanen worden gecontroleerd door een overwegend blanke samenleving. Basquiat probeerde uit te beelden dat Afro-Amerikanen medeplichtig zijn geworden aan de "geïnstitutionaliseerde vormen van witheid en corrupte blanke machtsregimes". Dit concept herhaalde hij in andere werken, waaronder Created Equal (1984).

Drugs

Ondanks zijn artistieke succes bleef zijn emotionele instabiliteit hem achtervolgen en gebruikte hij vaak drugs. Veel van zijn collega's speculeerden dat zijn heroïnegebruik een middel was om te voldoen aan de eisen van zijn hernieuwde roem, de uitbuitende aard van de kunstindustrie en de druk om een zwarte man te zijn in de door wit gedomineerde kunstwereld.   

Sinds zijn dood op 27-jarige leeftijd door een overdosis heroïne in 1988, is zijn werk gestaag in waarde gestegen. Op een Sotheby's-veiling in mei 2017, werd een Untitled werk uit 1982, met daarop  een zwarte schedel met rode en gele strepen, verkocht voor $ 110,5 miljoen. Daarmee was het een van de duurste schilderijen ooit verkocht.

Onbekende meesterwerken

Ter nagedachtenis aan de overleden kunstenaar maakte Keith Haring het schilderij A Pile of Crowns voor Jean-Michel Basquiat. In de overlijdensadvertentie die hij voor Vogue schreef, verklaarde Haring: "Hij creëerde echt een leven lang werken in tien jaar. We vragen ons af wat hij nog meer zou hebben gemaakt, welke meesterwerken ons zijn onthouden door zijn dood, maar feit is dat hij genoeg werk heeft geschapen om de komende generaties te intrigeren. Pas nu zullen mensen de omvang van zijn bijdrage gaan begrijpen".

Afbeeldingen

1) Untitled (Sotheby $ 110,5 miljoen), 2) Grillo, 3) drawing Basquiat, 4) Slave Auction, 5) Undiscovered Genius of the Mississippi Delta, 6) Untitled (History of the Black People, 7) Irony of Negro Policeman, 8) Created Equal, 9) selfportrait as a heel, 10) A Pile of Crowns for Jean Michel Basquiat by Keith Haring     

Geboorte- en sterfdatum:
22 december 1960 / 12 augustus 1988
Plaats geboorte:
Brooklyn, New York
Plaats sterven:
Manhattan, New York
Sekse:
Man
Woonplaatsen:
New York

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0