Justus von Liebig

 Hij legde de basis voor de landbouwscheikunde en staat bekend als de uitvinder van de kunstmest. Hiermee is hij de grondlegger van de meest revolutionaire ontwikkeling in de landbouw. Maar Justus von Liebig had ook veel kritiek op het gebruik van kunstmest en de gevolgen voor de landbouwgrond.

 Van jongs af aan was Liebig al bezig met proefjes en experimenten. Zijn vader was drogist en hij gebruikte middelen uit de winkel om proefjes te doen. Ook op school experimenteerde hij stiekem buiten de lesuren en dit leidde nog al eens tot explosies. Liebig werd betrapt tijdens een proef waarbij hij gevaarlijke stoffen gebruikte en werd van school gestuurd. Hierna ging Liebig in de leer bij een apotheker maar hij kon zijn drang om te experimenteren niet inhouden. Wederom deed dit hem de das om want tijdens een nachtelijk experiment werd een gedeelte van het dak weggeblazen. Vanzelfsprekend stuurde zijn leermeester hem naar aanleiding van deze gebeurtenis weg. 

Studie
Via zijn vader kwam Liebig in contact met de bekende chemicus Karl Wilhelm Gottlieb Kastner.  Liebig ging studeren aan de Universiteit van Bonn en toen Kastner vertrok naar de Universiteit van Erlangen volgde zijn leerling hem. Daar kreeg hij in 1822 een beurs van de groothertog van Hessen-Darmstadt om in Frankrijk verder te studeren. De Fransen liepen in die tijd voor in de scheikunde. Liebig ging aan de slag in het atelier van Gay-Lussac en maakte daar kennis met de wiskundige benadering van de chemie. Na terugkomst uit Frankrijk promoveerde Liebig aan de Universiteit van Erlangen op de relatie tussen de organische en anorganische chemie. Hierdoor werd hij op slechts eenentwintigjarige leeftijd aangesteld als buitengewoon hoogleraar aan de Universiteit van Giessen.
In Giessen stichtte Liebig een universiteitslaboratorium, de eerste van Duitsland. Zo introduceerde hij een hele nieuwe manier van het lesgeven in scheikunde. Zijn manier van lesgeven was erg populair, hij begeleidde zijn leerlingen persoonlijk waardoor ze betere resultaten haalden.

Ontdekkingen
Vele belangrijke ontdekkingen in de chemie komen van Liebigs hand. In 1831 ontdekte hij samen met Friedrich Wöhler chloroform en in 1832 ontdekte hij chloraal. Liebig en Wöhler stelden ook samen een theorie op om radicalen te verklaren. De liebigkoeler is een laboratoriuminstrument gebruikt voor het condenseren voor dampen. Liebig vond dit apparaat uit en noemde het naar zichzelf.
Liebig wilde zich al een tijd meer op de praktische toepassingen van de chemie richtten. Daarom begon hij te zoeken naar chemische verklaringen voor allerlei processen. In die tijd werden er in Australië vele grote hoeveelheden vlees weggegooid. Liebig vond dit zonde en wilde er een oplossing voor bedenken. Hij richtte het bedrijf Liebig vleesextracten op dat op een goedkopere wijze vleesextract voor bouillon maakte als alternatief voor het gebruik van vlees. Hij is dus ook de uitvinder van het bekende bouillonblokje.

Kunstmest
In de jaren rond 1840 was Liebig bezig om de chemie meer en meer toe te passen in de voedselwereld. Hij was inmiddels hoogleraar aan de Universiteit van München en richtte zich daar op het onderzoek naar elementen die planten nodig hebben om te groeien. Zijn boek Die organische Chemie in ihrer Anwendung auf Agricultur und Physiologie (De organische chemie zoals toegepast op landbouw en fysiologie) verkondigde het idee dat chemie een revolutie kon betekenen in de landbouw en de kosten zou kunnen verlagen. Het boek is in vele talen vertaald, vaak bekritiseerd en was zeer invloedrijk.
Door analyses kon Liebig aantonen dat een plant sommige elementen in minerale vorm uit de boden opneemt. Hierdoor kon hij mengsels van minerale zouten samenstellen, die als kunstmest dienen. In de theorie van Liebig zijn de chemische elementen stikstof, fosfor en kalium essentieel voor plantengroei. Ook zei hij dat planten koolstof en waterstof uit de atmosfeer kunnen verkrijgen. Hij betoogde dat planten niet alleen mineralen uit de bodem opnemen maar ook uit de lucht. Over deze bewering is jaren gespeculeerd en Liebig had het met zijn onderzoek bewezen.

 Kritiek
Gaandeweg de onderzoeken ontdekte Liebig ook de nadelen van zijn uitvinding kunstmest. In 1861 publiceerde hij het boek Es ist ja die Spitze meines lebens, in het Nederlands vertaalt als De zoektocht naar kringlooplandbouw. In dit boek vatte hij zijn landbouwtheorie samen en hij nam afstand van het werk uit zijn jongere jaren. Hij vertelt nadrukkelijk wat de nadelige gevolgen van overmatig kunstmestgebruik kunnen zijn voor het bodemleven en het landbouwproduct.

Latere jaren
In 1852 werd Liebig uitgenodigd door Koning Maximilian II van Bavaria om naar de Ludwig Maximilian Universiteit van München te komen. Liebig accepteerde de uitnodiging en een vriendschap ontstond. Hij werd wetenschappelijk adviseur van de koning, zo hoopte Koning Maximilian II de Universiteit van München te laten bloeien en nieuwe studenten aan te trekken.Liebig bleef lang werkzaam aan de Universiteit, tot zijn dood in 1873. Hij wed begraven op de begraafplaats Alter Südfriedhof in München.

Erkenningen en prijzen
In zijn leven heeft Liebig vele prijzen gewonnen met zijn ontdekkingen. Zo ontving hij in 1840 het officierskruis in het Franse Legion d’honneur. Hij werd in 1845 tot de adelstand verheven tot Freiherr (Baron) von Liebig. Ook na zijn dood blijf hij erkend. De Universiteit van Giessen, waar de carrière van Liebig begon, werd na de Tweede Wereldoorlog omgedoopt tot de Justus Liebig Universiteit. In 1953 eerde West-Duitsland hem door een postzegel uit te geven met zijn afbeelding.  Ook wordt er elk jaar de Justus von Liebig-prijs uitgereikt aan de persoon of groep die zich verdienstelijk heeft gemaakt voor de Europese landbouw. 

Functie / titel:
Chemist
Geboorte- en sterfdatum:
12 mei 1803 / 18 april 1873
Plaats geboorte:
Darmstadt
Plaats sterven:
München
Sekse:
Man
Woonplaatsen:
Darmstadt, Bonn, Erlangen, Giessen, München

Tags

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0