Lucius Ferenius

Lucius Ferenius was een pottenbakker uit Belgisch-Limburg die aan het begin van de tweede eeuw na Chr. een atelier had in Coriovallum, ofwel Heerlen. Lucius is één van de weinige inwoners van de Lage Landen uit de Romeinse tijd waar we iets meer van weten dan alleen een naam. Een waardevolle inkijk in het leven van een "gewone" inwoner van het Romeinse Rijk.

Archeoloog Joep Gielen ontdekte in 1971 een aantal scherven en een ontplofte pottenbakkersoven, aan de Putgraaf in Heerlen. Op die scherven stond de naam Lucius Ferenius gekrast, met de volgende regels tekst:
 
ABCDEFGHKLMNOPQRSTVX LVCIVS AMAKA FIICIT FIIRIINIVS LIGONAM
A (...) X, Lucius Amaka fecit Ferenius legonam
A (...) X, Lucius Ferenius heeft voor Amaka deze kruik gemaakt.
 
LVCIVS FIIRIINIO D B ET P DIKO
Lucius Ferenio d(eo) b(ono) et p(atrio) diko
Lucius wijdt (deze kruik) aan de goede god van Fere(s)ne(?), zijn geboorteplaats.
 
LVCIVS DIKTVS MIITCIUS ILI FIICIT IN OFICINA
Lucius diktus Metcius il(l)i fecit in of(f)icina
Lucius genaamd Metcius maakte deze (kruik) in zijn bedrijf.

Een Galliër in het Romeinse Rijk

Ergens aan het begin van de tweede eeuw n. Chr., toen het Romeinse Rijk op zijn hoogtepunt was, werd Lucius geboren in Feresne, in het huidige Belgisch-Limburg. Waar Feresne precies lag, is onduidelijk. Het Belgische dorpje Dilsen is een goede kandidaat. In Feresne lag vroeger een statio, een soort herberg langs de grote Romeinse weg bedoeld voor reizigers op doortocht. Lucius was geen Romeins burger, maar van inheemse afkomst. Romeinse burgers hadden officieel drie namen, terwijl Lucius er maar twee heeft. Metcius is een bijnaam die hij thuis in Feresne had. Misschien dat zijn vader Mettus heette, waarvan Metcius afgeleid is.

Kruikenmaker

Rond het jaar 125 trok Lucius naar Coriovallum. Het Romeinse Heerlen was maar een klein stadje langs de Romeinse 'snelweg', maar had een markt met veel reizigers en handelaars. In Coriovallum startte Lucius een eigen bedrijfje, als pottenbakker en specifiek als maker van kruiken. Die werden gebruikt voor opslag en vervoer van vergankelijke goederen. Één van die kruiken maakte hij voor een vrouw genaamd Amaka. Hij voorzag dezelfde kruik van magische, beschermende letters; Amaka betekende dus veel voor hem. Misschien was ze zelfs zijn vrouw. Afgaande op haar naam, was ook zij van Gallische afkomst.

Magische letters

Lucius was duidelijk in staat om degelijk Latijn te schrijven, bijzonder voor een inheemse pottenbakker. Maar met het ingekraste alfabet op de eerste scherf wilde Lucius niet zozeer laten zien hoe goed hij de Latijnse taal beheerste. Naast decoratieve waarde, was de tekstregel waarschijnlijk bedoeld om het kwaad af te weren van Amaka. In een wereld vol magie, waarin vrijwel niemand het schrift beheerste, konden letters op zichzelf een magische betekenis hebben. Vanuit de gehele Romeinse wereld zijn dan ook vloektabletten, toverspreuken en amuletten overgeleverd vol met "magische taal". Lucius schreef redelijk vloeiend Latijn, maar hier en daar kropen er toch nog wat foutjes in. Zo vergat hij de 'I' in het alfabet, en schreef hij dictus en dicto met een 'K'.

We weten niet hoe Romeins of Gallisch Lucius zich voelde. Hij schreef Latijn en had een Romeinse naam, maar trouwde misschien met een Gallische vrouw en bleef zijn lokale beschermgod eren. De gevonden scherven bestrijken een periode van ongeveer vijfentwintig jaar, maar de archeologen konden geen latere resten van Lucius' aardewerk meer vinden. De ontplofte oven zou daar wel eens een rol in kunnen hebben gespeeld. Wellicht kwam Lucius in een bedrijfsongeval om het leven, wellicht lukte het hem om elders een nieuw leven op te bouwen.

Functie / titel:
pottenbakker
Plaats geboorte:
Feresne
Plaats sterven:
?
Sekse:
Man
Woonplaatsen:
Coriovallum

Tags

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0