Pieter Simon Hamel, succesvol diplomaat in Afrika en Azië

Pieter Simon (Piet) Hamel is anno 2014 helemaal vergeten. Ten onrechte. Hij was een van Nederlands beste diplomaten aan het eind van de negentiende eeuw. Moeilijke klussen in de opdracht van de Nederlandse regering bracht hij tot een goed einde en hij werd geprezen in kranten en het Nederlandse parlement. 

Onderwijzer

Hamel werd in 1845 geboren in Zeeuws-Vlaanderen in een schippersgezin dat het niet breed had. Een beroepsopleiding volgen zat er voor de pientere jongen niet in tot er een weldoener op zijn pad kwam. Die stelde hem in staat onderwijzer te worden. Vanaf 1864 werkte hij op scholen in Dordrecht en het Zeeuws-Vlaamse Groede. In 1869 gaf hij alles op en werd onderwijzer aan de Goudkust, de reeks forten die ons land in het huidige Ghana bezat. Het was een opmerkelijke stap: aan de Goudkust voerde Nederland een oorlog uit met Afrikaanse stammen en het gebied was berucht vanwege malaria en gele koorts. Voor de klas gestaan heeft Hamel daar niet veel; de gourneur zettem hem vooral in als directeur van het postkantoor, ontvanger  der belastingen en hoofd van de burgerlijke stand in de hoofdplaats van de Goudkust, Elmina.

Consul

Toen Nederland in 1872 zijn bezittingen aan de Goudkust verkocht aan de Britten, werd Hamel aangesteld als viceconsul, een jaar later als consul. Rustig was de streek nog steeds niet. Integendeel; een Afrikaanse koning bereidde in het geheim een aanval op de Britten in Elmina voor. Hamel raakte op de hoogte van dit voornemen en wist met gevaar voor eigen leven net op tijd de Britse troepen te waarschuwen. Door deze daad wordt zijn naam in een voetnoot in veel Britse geschiedenisboekjes genoemd. Na het vertrek van de Nederlanders en het afnemen van de handel was Hamels belangrijkste opdracht vanuit het ministerie de mogelijkheden te onderzoeken om Afrikanen te werven voor het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger. Ondanks al zijn inzet kwam de rekrutering niet van de grond.

Bangkok

In 1880 werd het consulaat in Elmina gesloten en benoemde het ministerie Hamel tot consul-generaal in Bangkok. Het was weer een uitdagende klus. De relatie met Thailand was op een dieptepunt beland en Hamel moest proberen de plooien glad te strijken. Het lukte hem. Zo goed zelfs, dat alle Thaise waterbouwkundige werken de volgende decennia door Nederlandse ingenieurs werden uitgevoerd. De kranten schreven lovend over hem, het ministerie vertaalde zijn dank in een verhoging van de jaarwedde van de consul-generaal. De voormalige onderwijzer raakte zelfs goed bevriend met koning Chulalongkorn, door zijn eigen onderdanen als een god aanbeden.

Koelies

Het langdurige verblijf in het – soms dodelijke – tropische klimaat had een groot effect op Hamel. In 1884 overleed zijn Nederlandse vrouw en in 1887 werd hij zelf ziek en depressief teruggehaald uit Bangkok. Na drie jaar verblijf in Nederland meldde hij zich beter en kreeg het consulaat in Amoy in China als nieuwe post. De Zuidkust van China was belangrijk voor Nederland omdat daar de contractarbeiders (koelies) voor werk op de plantages in Nederlands-Indië werden geworven. De Chinese overheid probeerde deze emigratie tegen te gaan en Hamel werd er op uitgestuurd om de belemmeringen uit de weg te ruimen. Door zijn tact en slimme diplomatie kreeg hij binnen een jaar voor elkaar de werving veilig te stellen, wat resulteerde in een vervijfvoudiging van het aantal nieuwe koelies. In de zomer van 1892 werd Hamel in China getroffen door twee beroertes, waardoor hij naar Europa moest worden teruggehaald. Hij kwam terecht in een Duits herstellingsoord, alwaar hij in oktober 1900 door bijna iedereen vergeten overleed. 

Bijnaam / pseudoniem:
Piet
Functie / titel:
diplomaat
Plaats geboorte:
Breskens
Plaats sterven:
Bendorf
Sekse:
Man
Woonplaatsen:
Breskens, Goes, Dordrecht, Groede, Elmina, Bangkok, Amoy, Bendorf

Tags

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0