Salvador Dali

Ik maak geschilderde droomfoto’s. Zo vertelde Salvador Dali eens over zijn werk. Het effect werd vooral verkregen door een knappe trompe-l’ oeil (bedrieg het oog) techniek en een geraffineerd gebruik van perspectief. 

Picasso had het over Dali als een ‘voortdurend lopende buitenboordmotor’. Zelf hield hij zich voor een genie. Op grond daarvan provoceerde hij dat het een lieve lust was. Dat viel niet overal in goede aarde. Maar dat nam hij op de koop toe.

Vakantiehuis

Salvador Felipe Jacinto Dali Domenech werd geboren op 11 mei 1904, om kwart voor negen ’s ochtends, als tweede zoon van de notaris Don Salvador Dali y Cuso en Felipa Domenech Dali. Dat vond plaats in Figueres, een klein plaatsje aan de voet van de Pyreneeën, 25 kilometer van de Franse grens in Catalonie.

Precies negen maanden en tien dagen eerder was zijn broertje – die dezelfde namen had – op driejarige leeftijd overleden.  De praktijk van zijn vader liep goed, het gezin had een vakantiehuis in het vissersplaatsje Cadaques. Toen hij tien was kreeg Salvador tekenles van een vriend van zijn vader, de impressionistische schilder Ramón Pichet.

Toen hij veertien was ging hij naar de kunstschool van Figueres en kreeg daar tekenonderwijs van Juan Nuñez. Datzelfde jaar had hij zijn eerste tentoonstelling in het stadstheater van Figueras. Het jaar erop richtte Salvador een schoolkrantje op, waarin hij verhalen schreef over onder meer El Greco, Goya, Velazquez en Michelangelo. Ook schreef hij over het impressionisme en het kubisme.   

Surrealisme

Toen hij achttien was, ging hij naar Madrid, om te gaan studeren op de Koninklijke Kunstacademie. Maar hij was niet de makkelijkste. In het tweede jaar werd hij voor een jaar geschorst. Maar hij bleef, ondanks dat, wel studeren. Alle kunststromingen en interessante schilders nam hij in zich op. Hij had veel waardering voor de neo-classicistische werken van Pablo Picasso en hij bewonderde zijn perspectief gebruik, evenals dat van Juan Gris.

In een studententhuis, de Residencia de Estudiantes, ontmoette hij Bunuel, de filmer, en Federico Garcia Lorca, de dichter. Ze werden boezemvrienden.. Het jaar daarop hield Salvador zijn eerste ‘one-man-show’ in Barcelona. Die show viel op. Maar weer  werd hij van de Academie weggestuurd – voor de tweede keer – omdat hij geen zin had examen te doen.

In 1926 kwam Joan Miro hem opzoeken in het zomerhuisje. Miro was vol van het kubisme en de vonk sprong over. Ook Dali ging kubistisch werk maken. Het jaar erop bracht hij een bezoek aan Parijs, waar hij Picasso en Andre Bréton, de aanvoerder van de surrealisten, ontmoette. Hij brak door in 1928 toen drie schilderijen van hem, waaronder ‘De broodmand’ werden tentoongesteld op de driejaarlijkse ‘Carnegie International Exhibition’ in Pittsburgh.

Gala

Het jaar erop had hij een solotentoonstelling in Parijs en maakte hij samen met Bunuel ‘Un chien andalou’. Ze namen de poëzie van Lorca op de hak in deze film en Lorca was daar niet zo blij mee. De vriendschap met Lorca was voorbij. Maar die met de surrealisten bloeide op. Juist vanwege de surrealistische aanpak van de film. André Breton – die het Eerste Surrealistisch Manifest had geschreven – Picasso en Le Corbusier mochten aanwezig zijn bij een voorbezichtiging van de film, die in oktober 1929 in première ging.

In datzelfde jaar ontmoette hij Gala Eluard. Samen met haar echtgenoot Paul Eluard kwam zij op bezoek in Cadaques. Zij werd zijn grote liefde, en zijn muze en manager. Al snel werd Dali de leider van de surrealistische beweging. Zijn schilderij ‘De volharding van het geheugen’ (1931) is, evenals ‘Brandende giraffe’ (1935) een van dé werken van de surrealistische beweging.

Amerika

Op 17 juli 1936 brak de Spaanse Burgeroorlog uit. Hij kreeg ruzie met zijn medesurrealisten die hem a-politiek vonden. Hij werd uit de groep gegooid. Ondanks dat stelde hij zijn werk over de hele wereld ten toon in galeries die het surrealisme ontdekt hadden. Alhoewel Dali de marxistische component van het surrealisme verwierp, bleef hij trouw aan de andere component: de fascinatie voor de freudiaanse beeldenrijkdom.

De Burgeroorlog maakte het moeilijk naar Spanje te gaan. Hij verbleef in Italië en vluchtte, met Gala,  in 1940 naar Amerika. Omstreeks 1940 wisselde hij van stijl. Zijn ‘klassieke’ periode begon. Hij maakte een serie van achttien grote schilderijen die een wetenschappelijk, historisch en religieus thema hadden.

Het Museum of Modern Art in New York stelde zijn werk tentoon, samen met dat van Joan Miro, op een grote tentoonstelling. Ter gelegenheid daarvan verscheen zijn autobiografie: ‘The Secret Life of Salvador Dali’. In 1948 keerde Dali naar Europa terug. ’s Zomers werkte hij in Port Lligat, in de herfst in Parijs en ’s winters in New York.

Markies van Púbol

Samen met de jonge Spaanse architect Pérez Piñero verbouwde Dali het oude stedelijk theater in Figueras om tot een surrealistisch museum. Daarin kwamen zijn eigen werken en die van de kunstenaars die hij bewonderde te hangen. Op 23 september 1974 werd het geopend. Omstreeks 1980 kwamen daar nog twee musea bij: in Parijs en Londen.

In het plaatsje Púbol had Dali ondertussen een slot gekocht. In juli 1982 kreeg Dali van de Spaanse koning Juan Carlos I de titel Markies van Púbol. In datzelfde jaar overleed Gala, op 89-jarige leeftijd. Ook Dali’s gezondheid begon te verslechteren. In 1984 kreeg hij een pacemaker geïmplanteerd. Eenzaam woonde hij tegenover het Teatro Museo.

Op 23 januari 1989 overleed hij in de Galeata-toren van het museum ten gevolge van hartfalen en ademhalingscomplicaties. Dali was niet alleen schilder, maar ook tekenaar, etser, fotograaf, ontwerper van juwelen, meubels, decors en kostuums voor ballet en film, schrijver van filmscenario’s, romans en polemische essays.

https://bit.ly/2D2SFar                                                         https://bit.ly/1Z5YDgi 

Functie / titel:
kunstenaar
Geboorte- en sterfdatum:
11 mei 1904 / 23 januari 1989
Plaats geboorte:
Figueres
Plaats sterven:
Figueres
Sekse:
Man
Woonplaatsen:
Figueres, Madrid, Parijs, New York, Port Lligat, Púbol, Figueres

Tags

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0