De kruidentuin van landgoed Oostbroek in De Bilt

Horizontal tabs

Beschrijving

De kruidentuin van landgoed Oostbroek in De Bilt

De geschiedenis van landgoed Oostbroek begint in het jaar 1122. Bisschop Godebald liet in dat jaar de Kromme Rijn afdammen bij Wijk bij Duurstede. De rivier veranderde in een kleine stroom, waardoor het makkelijker werd om de waterhuishouding in het moerassige gebied te regelen. Het gebied stond vol met wilgen, elzen en populieren, het was één grote wildernis.

Het landgoed werd twee maal geschonken. Namens de geestelijkheid door de bisschop van Utrecht en namens de wereldse orde door Keizerin Mathilde. Er kwamen ridders die hun leven wilden beteren. Ze gingen te werk volgens het principe ‘ora et labora’.

Laurentius abdij

Ze begonnen met hakken en zagen om takken te verzamelen voor ‘knuppelpaden’, zodat er over het moeras gelopen kon worden. Uiteindelijk gingen ze graven om te ontwateren. Er werd een kapel neergezet die uiteindelijk uitgebouwd werd tot een Benedictijner abdij. De abdij heette de Laurentius abdij. Hij was gewijd aan Maria én aan Laurentius, een christelijke martelaar die leefde in de derde eeuw in Rome.  

Het was eerst een gemengd klooster, met mannen en vrouwen samen. Zonen en dochters van rijke adellijke families kwamen in het klooster met behoorlijk bedrag, resp. een ‘bruidsschat’. Zo kwam er geld binnen. Later kwam er een apart gebouw voor de vrouwen een stuk verder op. Onderzoek leverde op dat er een ondergrondse gang tussen beide kloosters heeft gelopen. 

Na de reformatie is de abdij in verval geraakt. Na een eeuw is het particulier verkocht. Het huidige landhuis is het derde huis na de abdij. Tegenwoordig zetelt er stichting Het Utrechts Landschap.

Kloostertuin

Bij de abdij was een kloostertuin met een moestuin en een kruidentuin met medicinale en geurkruiden.  Het is op oude kaarten te zien. Er is op dezelfde plek opnieuw een moestuin aangelegd. Er is ook een hoogstamboomgaard en langs de kloostermuur groeit leifruit. In de kruidentuin is er een vlindertuin. Vrijwilligers van het Utrechts Landschap beheren de kloostertuin.

Wat stond er in de tuin? Dat is te achterhalen via lijsten van de Benedictijner monnik Walafried Strabo (vroege 9e eeuw) en de ‘Capitulare de villis’ van Karel de Grote (8e, begin 9e eeuw). Strabo had een lijstje gemaakt en besprak waar die planten voor gebruikt moesten worden. Op Strabo’s lijstje stond onder andere papaver (slaapbol).

Ik pak de schoffel

Van Walafried Strabo, abt van het klooster Reichenau bij de Bodensee, komt het volgende vers:

Niet getreuzeld nu!
Ik pak de schoffel
val de luie kluiten aan, verniel
het hele onkruid-stelsel dat er welig
tiert en wied het hele zaakje los,
verwoest de holen van de schuwe mol,
en breng de pieren en de wormen boven.
Vervolgens krijgt mijn border volop wind
en zonneschijn, compact en strak in zijn houten
hekje, ietsjes opgehoogd en hellend.
De aarde wordt zorgvuldig omgewoeld,
en krijgt een volle deklaag vette mest.
We kweken kruiden deels met zaad en deels
met oude stekjes uit een vorige jeugd

73 planten op lijst Karel de Grote

Karel de Grote reisde met zijn hofhouding rond in zijn enorme rijk en wilde er zeker van zijn dat hij overal wat te eten had. Ook hij had een lijst opgesteld. De lijst bevatte 73 planten en zijn inspiratie kwam van de klassieke schrijvers. Met de Capitulare verordende hij dat er in alle gebieden (paltsen) groenten en die kruiden stonden die hij op zijn bord wilde hebben.  

De tuin was heel praktisch, maar het was ook een plaats voor contemplatie, een devotionele plaats voor de monniken. Omdat zij zoveel tijd bezig waren met hun gebeden en hun contemplatie, werden zij voor de tuinen ondersteund door lekenbroeders, de voorgangers van de Utrechtse hoveniers.  

Luister ook naar de Podcast van sKBL ingesproken door Josephine Rombouts.

Foto's: 1) Saskia van Dockum, 2) Joyce Reimus

https://www.skbl.nl/1-de-kruidentuin-van-landgoed-oostbroek-in-de-bilt-utrecht/
https://utrechtslandschap.nl/natuurgebieden/landgoed-oostbroek/
https://www.facebook.com/Fleurengeur/posts/4994362347247224/

Adres

Bunnikseweg 39
3732 HV De Bilt

Openingstijden

Het hele jaar door van zonsopgang tot zonsondergang.

Facilities

  •  
  •  

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0