Dekemahuis (gedeelte)

Horizontal tabs

Beschrijving

Dekemahuis.

Gedeelte van een oorspronkelijk groter, in aanleg laat-middeleeuws (midden XVI mogelijk zelfs XVe eeuws) onderkelderd dwarshuis met verdieping onder hoog met pannen gedekt zadeldak tussen twee door schoorstenen bekroonde puntgevels; de voorgevel blokvormig gepleisterd; zesruitsschuifvensters in eenvoudig geprofileerde omlijsting; centrale ingangspartij met smalle gekoppelde vensters waarvoor vijf treden tellende hardstenen stoep met bordesje; eenvoudig geprofileerde kroonlijst; staafankers.

Vrij gaaf behouden is het Martenahuis (Voorstraat 35) , gebouwd in 1498 in opdracht van Hessel van Martena, verdediger van de stad Franeker voor de hertog van Saksen in 1500. Het onderkelderde gebouw bestaat uit twee haaks op elkaar staande vleugels met zadeldaken tussen topgevels bekroond met een ronde schoorsteen. De gevels zijn opgetrokken met afwisselend lagen rode en gele baksteenmoppen en hebben geprofileerde vensteromlijstingen. In de binnenhoek tussen beide vleugels staat een - later verhoogde - traptoren met peervormig tentdak. Boven de toreningang bevindt zich een gebeeldhouwd alliantiewapen van Frederik Vervou en Jel van Ostheim, die in de vroege 17de eeuw het Martenahuis bewoonden. Burgemeester Suffridius Westerhuis liet in 1694 de indeling van het huis wijzigen. Het kreeg een doorlopende gang en aan de straatzijde een nieuwe ingang met dubbele bordestrap. Van 1895 tot 1984 is het Martenahuis in gebruik geweest als raadhuis voor de gemeente Franekeradeel. Bij de restauratie in 1969 heeft men de in de 19de eeuw aangebrachte empireramen weer vervangen door kruiskozijnen. Inwendig bevindt zich op de begane grond een zaal met geschilderd behang en stucplafond en in de burgemeesterskamer een 18de-eeuwse betimmerde schouw. De tuin, die doorloopt tot aan de gracht langs de Nieuwe Hof, heeft een formele aanleg gekend. In de 18de Franeker, Martenahuis eeuw is een deel van het terrein afgescheiden voor de bouw van het Westervrouwengasthuis. Naar plannen van L.P. Roodbaard heeft de tuin in 1834 een landschappelijke aanleg gekregen. Eveneens laat-middeleeuws van oorsprong is het Botniahuis (Breedeplaats 1) , voorheen ‘Klein Botniahuis’. Dit brede dwarse huis is opgetrokken met afwisselend lagen rode en gele baksteenmoppen. De zijtopgevels zijn versierd met nissen en een klimmend boogfries. Het metselwerk toont bouwsporen van oorspronkelijke, smalle vensters. Het rechterdeel van het huis bevat een kelder en opkamer en is voorzien van twee zandstenen kruiskozijnen. Het pand is van 1854 tot 1888 in gebruik geweest als Herv. diaconieweeshuis. Boven de ingang is een gevelsteen met de afbeelding van een weesjongen en een weesmeisje ingemetseld. Deze steen is afkomstig van het voormalige weeshuis ‘Roozendaal’, dat van 1665 tot 1854 als zodanig in gebruik is geweest en aan de Vijverstraat heeft gestaan. Eronder bevindt zich een steen met een tekst inzake de overplaatsing. Van de laat-middeleeuwse zaalstins Groot Botnia is bij de bouw in de 19de eeuw van het huidige café de Koornbeurs (Noord 2) alleen de noordmuur gespaard gebleven. Het Dekemahuis (Dijkstraat 1-5) is een restant van een oorspronkelijk grotere zaalstins uit circa 1500. Het huidige gebouw is een deels onderkelderd, gepleisterd dwars huis met zadeldak tussen topgevels. Van 1826 tot 1895 is het in gebruik geweest als raadhuis van Franekeradeel en nadien is het opgesplitst in woningen.

Adres

Dijkstraat 1
8801 LR Franeker

Openingstijden

Website

Facilities

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0