Den Haag – de Bijenkorf

Horizontal tabs

Beschrijving

De Haagse Bijenkorf mag er wezen. Het is een imposant gebouw dat de belangrijkste winkelstraat domineert. Dat laatste wordt gelukkig gecompenseerd door de artistieke uitstraling van het gebouw.

Met de doorbraak van de Grote Marktstraat , waarmee in 1922 op grond van verkeersoverwegingen een begin werd gemaakt, kwam voor de directie van de Amsterdamse Bijenkorf de weg vrij om in Den Haag een filiaal te stichten. De perceeloppervlakte die op de hoek van de Wagenstraat  en de Grote Marktstraat werd verkregen , bedroeg ca. 3400 m2.

Er werd een aantal architecten uitgenodigd een schetsontwerp te maken, onder wie J.F. Staal, P.L. Kramer en J.M. Luthmann. De voorkeur van de Commissie van Advies, waarin de architecten H.P. Berlage en J.Gratama en de journalist A. Stheeman zitting hadden, ging uit naar het ontwerp van Staal. Dit ontwerp kenmerkte zich door een rationele functionalistische benadering: strakke gevels met veel glas en met duidelijke accenten  op de hoekpartij en een toren boven de hoofdingang.

Ritmische gevel

De Bijenkorf-directie had weliswaar grote waardering voor het ontwerp van Staal, maar beschouwde dit toch als ‘te vreemd en te weinig passend voor een hedendaagsch Haagsch Warenhuis-Modemagazijn’. In overleg met de adviescommissie werd tot uitvoering van het ontwerp van Kramer besloten. Kramer had, in de taal van de Amsterdamse School een plastische, ritmisch gelede gevel ontworpen die zich over de hoek doorzet.

De hoek zelf is rondgemaakt, waardoor het hoekprobleem wordt omzeild. In de gevel worden ondoorzichtige glazen vliesgevels afgewisseld met glooiende bakstenen muurdammen. Plastisch gebeeldhouwde natuurstenen sculpturen beëindigen de golvende wanden aan beide zijden. In de gevel gaan expressieve decoraties van natuursteen vloeiend over in de golvende bakstenen penanten.

Het resultaat is een boeiend schouwspel van materiaal en vorm. De onderbouw van de gevel bestaat bijna geheel uit glas; de grote etalages zijn in stalen kozijnen gevat. De overgang van de zware monumentale bovenbouw naar deze transparante onderbouw wordt verzacht door een luifel, die met een lichte welving uit het gevelvlak naar voren komt.

Lichthal

Het gebouw heeft een betonnen skeletconstructie. De in 1962 dichtgezette lichthal in het midden van het gebouw is in 1995, weliswaar iets kleiner, weer teruggebracht. Zowel voor het exterieur als voor het interieur werd een beroep gedaan op kunstenaars uit verschillende kunstdisciplines. Het beeldhouwwerk aan de gevels werd vervaardigd door de beeldhouwers H. Krop, J. Polet, L. Beyerman, J. en T. Rädecker, A. Kremer en H.A. van den Eynde.

De laatste was tevens verantwoordelijk voor de sculptuur van de in Padouckhout uitgevoerde hoofdtrap, die – samen met de glas-in-lood-vensters in het trappenhuis – bewaard is gebleven. De glas-in-lood-vensters zijn van de hand van de kunstenaars J.Gidding, P.Hofman en J. Linse en verbeelden een ‘hoorn-des-vooruitgangs-overvloed’. Tijdens de opening in 1926 had het warenhuis voor Nederland een primeur: een roltrap.

Het ontwerp van kramer oogstte overigens niet alleen bewondering. De nieuw-zakelijke architecten hadden veel kritiek op de gevel, die dankzij het betonskelet een louter decoratief omhullende functie had.

 

Gids van de Moderne Architectuur in Den Haag, uitgeverij Ulysses 1997

Jan Gratama, ‘Het gebouw van ‘De Bijenkorf’ in Den Haag, Architectura 29, januari 1925

J.M. Luthmann, ‘P.L. Kramer’s Bijenkorf’, Wendingen 7, 1925

Adres

Wagenstraat 32
2512 AX gravenha

Openingstijden

9.00 - 18.00

Telefoonnummer

0800-0818

Facilities

  •  
  •  
  •  
  •  
  •  

Tags

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0