Den Haag - De Gevangenpoort

Horizontal tabs

Beschrijving

De Gevangenpoort was tot 1924 de officiële toegangspoort naar het Buitenhof. Voor de Gevangenpoort stroomde de Beek tot de 16e eeuw nog zichtbaar naar de Hofvijver. Om het Buitenhof te bereiken moest een ophaalbrug worden neergelaten.

Men kon het Buitenhof echter ook door de Halstraat of via de zeer imposante Spuipoort bereiken. De Spuipoort is omstreeks 1860 gesloopt - een historische vergissing. Een oude poort aan de andere kant van de Hofvijver, de Doelenpoort is rond 1630 afgebroken.

Staatsgevangenis

De Gevangenpoort heeft alle tijdperken gelukkig overleefd: het tijdperk van het Graafschap Holland, de Verenigde Graafschappen, het Keizerrijk Spanje, de Republiek der zeven Verenigde Provinciën, de Bataafse Republiek, het Koninkrijk Holland en vervolgens Het Koninkrijk der Nederlanden.

De gevangenpoort was vanaf ongeveer 1420 tot 1828 de gevangenis van het Hof van Holland, waarin personen die een zwaar misdrijf hadden begaan terecht kwamen. In 1428 maakte  Filips de Goede de ‘voorpoorte van den hove’ zoals de poort oorspronkelijk genoemd werd, tot staatsgevangenis. Keizer Karel V bouwde een groot cellencomplex aan de poort vast, en breidde ook het gerechtsgebouw uit.

Marteling

De verdachten werden in de gevangenpoort gehuisvest in afwachting van het proces. Daarbij werd conform middeleeuwse gebruiken marteling toegepast. Soms zaten de gevangenen met vijftien personen in één cel. De gevangenen moesten hier wachten op hun vonnis, dat bestond uit een geldboete of een lijfstraf, bijvoorbeeld schandstraf, verbanning of de doodstraf. Opsluiting als straf werd pas toegepast sinds de 17e eeuw.

De bekendste gevangene van deze gevangenis was Cornelis de Witt, die werd veroordeeld zonder enig bewijs van een beraming tot moord op de stadhouder. Enkele uren later werd Cornelis met zijn broer Johan gelyncht door ‘het gepeupel voor de deur van de Gevangenpoort. Dit alles speelde zich af op 20 augustus van het ’Rampjaar’ 1672.

Standbeeld Johan de Witt

Achter de poort - gezien vanaf het Buitenhof - ligt wat we nu ‘de Plaats’ noemen. Dit was de voorplaats van een eerste kasteel van de Graven van Holland (anno 1097). Bij de Plaats lag het 'Groene Zoodje', de nette benaming van het schavot, van graszoden. Enkele meters van het punt waar het schavot gestaan heeft staat nu het standbeeld van Johan de Witt. Het standbeeld van Johan wijst met zijn rechterhand naar de plek waar hij en zijn broer door de Haagse bevolking zijn vermoord in 1672. In het Amsterdamse Wassenbeelden Museum Madame Tussauds kan men zien hoe de twee broers er na de slachtpartij uitzagen.

Na de dood van Johan de Witt werd de kleinzoon van Frederik Hendrik, Willem, alsnog Stadhouder van Holland. Onder zijn leiding was de republiek in staat de oorlog tegen vier landen – Engeland, Frankrijk en de bisdommen Münster en Keulen - winnend af te sluiten. Er zou na 1672 in vredestijd nog maar één keer een periode zijn zonder Oranje als  'staatshoofd'.

De Leeuwen van Holland

Aan de Plaatszijde van de Gevangenpoort hangt het wapen van Holland met de leeuw. Eén van de eerste graven van Holland had daadwerkelijk twee leeuwen op het kasteel. Het verhaal gaat dat hij deze als welpen heeft weggenomen bij hun moeder tijdens een kruistocht.

In 1924 werden de huizen die tussen Poort en Hofvijver lagen –helaas- afgebroken om plaats te maken voor een brede autoweg. Het zou mooi zijn als het verkeer in de toekomst ondergronds gaat of totaal wordt geweerd en de huizen zouden worden herbouwd. Zeker met het oog op toerisme een goede zaak.

De Gevangenpoort is sinds het einde van de 19e eeuw een beschermd rijksmonument en als museum toegankelijk voor het publiek. Na een lange verbouwing zijn de deuren in september 2010 weer opengegaan. Het is  mogelijk een combinatie-entreekaartje te kopen dat toegang geeft tot zowel Museum de Gevangenpoort als Galerij Prins Willem V.

 

Adres

Buitenhof 33
2513 AH Den Haag gravenha

Openingstijden

Dinsdag - vrijdag 10.00 - 17.00

Zaterdag - zondag 12.00 - 17.00

Telefoonnummer

070-3460861

Facilities

Tags

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0