Den Haag – het Plein

Horizontal tabs

Beschrijving

 

(..) ‘Een heerlijck Pleyn, soo vol vermaeck’ lijkheden,

En kost’lichheyt, dat al die komen uyt de steden

Hier opgetrocken, en verwondert overstaen,

En twijffelen of ’s in een stadt of lusthof gaen’

Jacob van der Does, 1668

Het Plein was vroeger een grote moestuin, ‘’s Graven Kooltuyn’, die achter de Ridderzaal lag. Om deze tuin lag een hoge muur met torens die aansloot op de muren die om het Binnen-  en Buitenhof heen lagen. Tijdens de tachtigjarige oorlog werden de tuinen verwaarloosd. Het Binnenhof-complex was immers grotendeels verlaten.

In 1598 liet Prins Maurits de tuinen opknappen. Er werd echter geen groente meer geteeld. Het werd een prachtige siertuin de ‘Stadhouderstuin’.

In de jaren ’30 van de 17e eeuw werd het terrein door de Stadhouder verkocht en werden de eerste gebouwen er omheen gebouwd. Men was van plan om het hele terrein vol te bouwen. Er waren al twee straten getekend. De toenmalige stadhouder Frederik Hendrik was er echter sterk op tegen dat het gebied zou worden volgebouwd.

Parijs

Vanaf zijn veertiende had prins Frederik Hendrik twee jaar met zijn moeder, Louise de Cologny, weduwe van stadhouder Prins Willem van Oranje, in Parijs gewoond en hij zou er regelmatig voor korte tijd naar terugkeren. Tijdens zijn bezoeken in 1611 en 1619 aan de Franse metropool zag Frederik Hendrik de grote stedenbouwkundige vernieuwingen die de Franse koning Henry IV in Parijs liet doorvoeren. Het ging om grote samenhangende complexen, die in Holland nog onbekend waren. Aangezien Frederik Hendrik geschoold was in mathematische wetenschappen – bouwkunst was daar een onderdeel van – bekeek hij de projecten met kennis van zaken. Hij was er diep van onder de indruk. Het Plein in Den Haag moest lijken op het Franse Place Royal (1605). Thans heet dit plein Place des Vosges. Frederik Hendrik kende dit plein goed: een regelmatig geordend vierkant stadsplein, omgeven door voorname stadswoningen.

Huygens’ huis

Op het Plein en de Korte Vijverberg is dit goed te zien. Frederik Hendrik was zeer betrokken bij de aanleg hiervan. Rond het plein verrezen grote herenhuizen. Vrijwel allemaal classicistisch. Alleen het Mauritshuis is daar nog van over. Naast het Mauritshuis stond het prachtige huis van de Heer van Nieuwkoop, ook stichter van het Hofje. Dat is helaas in 1722 bij een brand verloren gegaan. Op de zuidwesthoek van het plein stond het huis van Huygens. Een prachtig mooi pand dat in 1845 moest wijken voor het departement van Justitie.

Aangezien Frederik Hendrik in 1632 Maastricht en omstreken voor de Republiek op de Spanjaarden veroverde, gingen de Staten van Holland en de Staten-Generaal akkoord met zijn plannen en in plaats van steegjes en huizen werd er in 1633 een plein aangelegd. Hier werd onder andere het appel van de wacht afgenomen. Het plein heeft vele namen gehad: ‘Stadhoudersplein’ en ‘Prince plein’. In de 18e eeuw sprak men echter al van Het Pleyn. Tussen 1811 en 1813 – tijdens de Franse overheersing – heette het ‘Place du Roi de Rome’. Na 1813 veranderde de naam in ‘Plein’.

Op het Plein hangt nog steeds de sfeer van lang vervlogen tijden, maar zoals bijna overal in de oude binnenstad is het een 18e/ 19e eeuwse sfeer. De meeste 17e eeuwse en oudere panden zijn verdwenen. Hoog boven de gebouwen die rond het plein staan torenen bovendien de nieuwbouwprojecten van de laatste decennia uit, ministeries, de Zürichtoren en het stadhuis aan het Spui.

Café’s

Aan het Plein liggen veel restaurants en café’s en ’s zomers zijn er terrassen, zodat het er het hele jaar door gezellig is. Plein XIX (19) bijvoorbeeld, met haar unieke ‘Ridderzaal’ en de ‘Haagsche Kluis’, een voormalig bankgebouw in bijzondere Jugendstil. Daarachter bevindt zich een voormalige ‘privé’-synagoge van de bankiersfamilie Edersheim. De synagoge heeft in de tweede wereldoorlog haar functie verloren, toen de familie het pand moest verlaten. Tegenwoordig kan men die zaal afhuren voor een vergadering, party of lunch (tot 100 personen).

Onder het Plein bevindt zich sinds de jaren ’80 van de 20e eeuw een parkeergarage. Dat is maar goed ook. in de jaren na de oorlog was het plein verworden tot een openbare parkeerplaats.

Oorspronkelijk ( 1633-1911) stonden er op het plein veel bomen. Deze zijn tijdens diverse stormen geveld. Na de laatste grote storm in 1911 zijn die niet in vroegere hoeveelheid teruggekomen.

Logement van Amsterdam

Een van de grote gebouwen aan het Plein is het voormalige logement van Amsterdam (1737). Dit logement, ook wel Huis van Amsterdam genoemd, is gebouwd in opdracht van de stad Amsterdam. Al in de 16e eeuw huurde Amsterdam kamers in Den Haag voor haar afgevaardigden. Eerst aan de Plaats, later verhuisde men naar de Hoogstraat en vervolgens lange Vijverberg en de Lange Houtstraat. Hoe groter de rijkdom van Amsterdam, hoe groter haar logement. In 1618 kocht Amsterdam een huis aan de voormalige kooltuin van de Graven van Holland. In 1676 en 1718 kocht Amsterdam huizen naast haar logement. In 1737 werden al die gebouwen samengevoegd tot het enorme logement dat nu nog bestaat. Er werden twee onderling gescheiden bestuurslichamen in gevestigd: het gewestelijke en het landsbestuur. De opzet van het gebouw, waarvan de tuin tot aan het Bleijenburg, een voormalig grachtje, opstrekte, was die van een tweetal strikt gescheiden representatieve en derhalve zeer luxueuze logeer- en ontvangstgebouwen. Deze twee gebouwen bevonden zich achter één samenvoegende gevel.

Wapen van Amsterdam

Het feit dat de voorgevel twee hoofdingangen bevatte, maakt al duidelijk dat er in oorsprong van twee zelfstandige gebruikers sprake was. Achter het logement lagen twee eveneens gescheiden tuinen en een stalgebouw / koetshuis, ook in twee delen gesplitst. Op die plek bevindt zich thans het monumentale rijksarchief uit 1900.

Bestuurders en kooplieden uit Amsterdam die in Den Haag moesten zijn, brachten de nacht door in deze statige gebouwen. Op het dak is het wapen van de stad nog steeds zichtbaar. Na de Franse overheersing heeft het gebouw dienst gedaan als Koninklijk Paleis en als Ministerie van Buitenlandse zaken. Het gebouw is in 2003 gerestaureerd en maakt sinds 2004 onderdeel uit van de Tweede Kamer. In 2008 werd de gevel wederom onder handen genomen.

Ook andere steden hadden een logement in Den Haag. In het logement van Rotterdam, eveneens aan het Plein gelegen, is tegenwoordig het ministerie van defensie gevestigd.  

Adres

Plein
2511 CS gravenha

Facilities

  •  
  •  
  •  
  •  
  •  

Tags

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0