Den Haag – het Westeinde, het Spaansche Hof en het oudste spookverhaal van Nederland

Horizontal tabs

Beschrijving

Het Westeinde is een lange straat die in een ver verleden een belangrijke toegangsweg was naar het centrum van de stad. Dat is nog goed te zien aan de prachtige huizen die in deze straat te vinden zijn. Met 39 monumenten is het Westeinde een prachtige woon-,  werk-, winkel-  en wandelstraat die zeker het bezoeken waard is

Den Haag heeft nooit stadsmuren gehad, maar na de aanleg van de Singelgracht tussen 1613 en 1619 stond er aan het begin van het Wersteinde een ophaalbrug over de West Singelgracht met het wapen van Den Haag op een ‘boog’. De ophaalbrug werd ’s avonds opengezet, zodat mensen die niets in Den Haag te zoeken hadden, de stad niet meer in konden.

Soortgelijke bruggen met het wapen van de stad vond men ook bij de andere belangrijke toegangswegen: het Spui, het Zuideinde – nu Wagenstraat – en het Korte Voorhout, bij de Bosbrug. De brug bij het Noordeinde was minder rijk versierd. Alvorens bij die brug te komen was men immers de Huygenspoort al gepasseerd.

Molens

Jammer genoeg is geen van deze bruggen bewaard gebleven. Ze werden lang geleden al vervangen door andere bruggen omdat er meer verkeer kwam. Bij de brug die bezoekers vanuit het Westland toegang gaf tot Den Haag stonden molens en waren ook enkele muren te vinden. Ze gaven Den Haag toch een beetje een stedelijke aanblik.

Spaansche Hof

Om het Spaansche Hof op Westeinde nr. 12 te betreden gaat men door een 17e eeuwse poort. De geschiedenis van dit bijzondere Stadspaleis gaat terug tot 1469, toen de raadsman van Keizer Maximiliaan, Gerrit van Assendelft,  hier zijn huis bouwde. Nadat het huis meerdere malen werd overgeërfd binnen deze familie van hoogwaardigheidsbekleders, ging door middel van een huwelijk het huis over in handen van de familie Van Renesse. Deze laatste verbleef niet veel in ’s-Gravenhage en besloten werd het bezit te verhuren. Niemand minder dan Johan de Witt was voor een aantal jaren één van de huurders. Nadat hij in 1653 tot raadpensionaris van Holland werd benoemd, was het nodig om in een passende en waardige residentie te wonen. Aan het Westeinde vond hij zijn onderkomen.

Maar haar Koninklijke uitstraling dankt Het Spaansche Hof echter aan de Spanjaarden, die het in 1677 verbouwden tot het huidige Stadspaleis. In het Stadspaleis huisde de Spaanse Ambassade: het paleis en de bijbehorende grond waren politiek onschendbaar. Enkele jaren later werd op het terrein van de ambassade een kapel gebouwd. Dit kerkje was eveneens politiek onschendbaar, zodat er katholieke diensten plaats konden vinden.

Ten tijde van de bezetting van Holland door Napoleon, besloot de Spaanse Koning het paleis in 1811 te verkopen. De twee achtereenvolgende eigenaren waren ieder rijke katholieken die het paleis zelf niet bewoonden, het paleis werd in die tijd verhuurd als residentie voor de Franse- en later Deense gezant. Het Spaansche Hof bleef daarmee een diplomatieke residentie.

Jezuiëten

In 1838 werd het huis geschonken aan de Jezuiëten. Op de plek van de huiskapel van de voormalige Spaanse gezanten, werd in deze periode de huidige neoclassicistische Teresiakerk gebouwd. Nadat korte tijd de ambassadeur van Pruisen hier had gewoond (1843-1861), werd Het Spaansche Hof voor lange tijd residentie voor de Britse ambassadeurs.

De Kerk van Teresia van Avila

Op de plaats van de kapel werd in 1839-1841 een katholieke kerk gebouwd in de stijl van het neoclassicisme. De architect van de Kerk van Heilige Teresia van Avila was T.F. Suys, de hofarchitect van de Belgische koning Leopold I. Het is een neoclassicistische driebeukige hallenkerk met Ionische zuilen en gestucte gewelven. De eveneens gestucte voorgevel heeft een risaliet in het midden, aan beide zijden geflankeerd door twee halve zuilen met een fronton, waarboven een klokkentoren staat. Aan de zijkanten van het risaliet – het gevelgedeelte dat over de hele hoogte naar voren uitspringt - zijn nissen met heiligenbeelden, gescheiden door pilasters. Aan de kant van het koor is een pastorie aangebouwd. Het altaar en de preekstoel zijn vervaardigd door de Leuvense beeldhouwer Charles Geerts. De kerk is een rijksmonument en staat op de lijst van de Top 100 der Nederlandse UNESCO-monumenten.

Het oudste spookverhaal van Nederland

‘Verscholen aan het Westeinde, in het oude centrum van Den Haag, bevindt zich op nummer 12 het Spaansche Hof. Het huis is in 1469 gebouwd, maar de Spanjaarden verbouwden het in 1677 tot het huidige stadspaleis. Er wordt gezegd dat er een vrouwelijke geest rondspookt op het Spaansche Hof. Het is Catherine de Chasseur, de ex-vrouw van ridder Gerard van Assendelft. Zij is in 1541 ter dood gebracht in de Gevangenpoort door verdrinking. Volgens de overlevering stond het huis van Catherine in de 16e eeuw op de locatie van het latere Spaansche Hof en is zij er altijd blijven rondhangen.’

‘Zowel bewoners als bezoekers hebben haar regelmatig gezien en/of gehoord. Bijvoorbeeld de Britse ambassadeur die eind vorige eeuw zegt dat een geest een bepaalde kamer teistert. Een andere Britse ambassadeur die klopgeluiden hoort. En weer een volgende die voetstappen meent te horen en de geest van een grijze dame met bedekt hoofd ziet.’

‘In 1653 maakt Johanna de Witt, de zus van Johan de Witt, als eerste melding van een geest in het huis. In een brief schreef zij het volgende; 'Ons dienstmeisje Grietien wil niet meer alleen in het huis verblijven. Ze heeft gehoord dat het er spookt. Twee andere dienstbodes hebben ons reeds al verlaten. Ze klaagden erover dat iemand of iets probeerde in het midden van de nacht de dekens van hun bed te trekken. Ik heb trouwens zelf ook zo’n ervaring gehad. Toen ik het licht aandeed was er niemand te zien, maar ik hoorde het ruisen van een japon, alsof iemand of iets haastig probeerde het vertrek te verlaten.’

‘Tegenwoordig zijn er ook verhalen over onverklaarbare plassen water die zich her en der in het huis vertonen. Of lekkages waar helemaal geen bad, douche of wc is. Ook worden er feesten en partijen georganiseerd waar soms een ongenodigde gast wordt gespot in nogal ouderwetse kledij. Een jongeman vertelde:  ‘Een vriend van mijn vader moest met twee andere collega’s een loodzware spiegel drie meter boven de grond ophangen. Deze spiegel was een aankoop van de nieuwe eigenaar om de ruimte een extra dimensie te geven. De volgende ochtend werd hij opgebeld door de nieuwe eigenaar. Waarom de spiegel niet was opgehangen? De loodzware spiegel stond op de grond, onbeschadigd en de haken waar hij aan hing nog in de muur. Ditmaal werd de spiegel in het bijzijn van de eigenaar opgehangen, zodat hij het met eigen ogen kon zien. Je snapt misschien wel waar dit verhaal naartoe leidt? Ja hoor, de volgende ochtend stond de spiegel weer onbeschadigd op de grond  ….. met de haken in de muur.’

Adres

Westeinde
2512 AD gravenha

Telefoonnummer

070-3651670

Facilities

  •  
  •  
  •  
  •  
  •  

Tags

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 1

Reacties

(tekst artikel uit De Oud Hagenaar nr.17 2013/pagina 2) IRA-aanslag in maart 1979 bij het Spaanse Hof Moord op Britse Ambassadeur en bediende Ik ben er even goed voor gaan zitten voor het verhaal in de Oud Hagenaar nr. 16 over het Spaanse Hof aan het Westeinde, omdat ik in de periode 1978-1983 in de wijk Kortenbos woonde. Er staan vele wetenswaardigheden in het uitgebreide artikel. Maar ik wil er toch op wijzen dat een zeer belangrijke gebeurtenis in het artikel ontbreekt. Even wordt een Britse ambassadeur genoemd, maar daar gaat het over klopgeluiden in het einde van de vorige eeuw. Dat het Spaanse Hof na de Tweede Wereldoorlog lange tijd de dienstwoning van Engelse ambassadeurs is geweest mis ik. Ook dat er in de poort aan het Westeinde politie bewaking stond. Die stond er niet voor niets, maar uiteindelijk toch wel. Want het belangrijkste dat onvermeld blijft is de politieke moord die op 22 maart 1979 bij het Spaanse Hof werd gepleegd door twee IRA-leden. Zij vermoorden met schoten van dichtbij om 09.00 uur ambassadeur Sir Richard Sykes (58) en zijn 19 jarige bediende Karel Straub, die net de deur van de zilvergrijze Rolls Royce had gesloten, nadat de ambassadeur ingestapt was om naar zijn werkadres op het Lange Voorhout te vertrekken. Beide mannen overleden kort na de aanslag in het aan het eind van de straat gelegen Westeinde ziekenhuis. De chauffeur van de Rolls Royce en de secretaresse van de ambassadeur overleefden de aanslag, zij werden niet geraakt door de schoten. Vlucht via tuin De twee daders konden via de tuin van het Spaanse Hof richting De Laan ontvluchten. Dit konden zij toen vrij eenvoudig klaren omdat het huidige politiebureau in de Jan Hendrikstraat toen nog in aanbouw waardoor de tuin aansloot op een bouwput die slechts door een houten schutting van De Laan gescheiden was. Dat zij die bouwput ook als toegangroute tot de achterzijde van de woning gebruikte kan de agent in de poort van het Westeinde vast beamen. De bouwput was 50 meter verwijderd van het toenmalige Politiebureau aan de overzijde in de Jan Hendrikstraat, waar nu het IBIS hotel gevestigd is. Buurtonderzoek De Haagsche Courant bestede er veel naast de voorpagina nog vele vervolg artikelen aan evenals de landelijke en Britse media. In de gehele wijk en omgeving heeft de politie dagenlang een uitgebreid buurtonderzoek gedaan. Ik woonde destijds in de Lage Nieuwstraat en kreeg s' avonds bezoek van twee rechercheurs die dringend verzochten om een kijkje in de woning te mogen doen. Voor zover mij bekend zijn de daders nooit gepakt, maar daar weet onze Haagse misdaadschrijver Tomas Ross vast meer van. Karl Braun karl@brauncommunicatie.nl