Inleiding
De RECREATIEWONING Enno te Schiermonnikoog staat aan de westzijde van de Badweg die sinds het begin van deze eeuw werd bebouwd, toen het toerisme zich hier begon te ontwikkelen. De Badweg loopt vanaf het dorp in noord-westelijke richting. De woning is georinteerd naar de weg en ligt enigszins achterop een opstrekkende kavel. 'Enno' is één van de woningen van eternietplaten, die in 1917 zijn gebouwd in opdracht van dhr. Timmer, eigenaar van Stoom-timmerfabriek Timmer te Groningen, voor een aantal familieleden. Enno was een zoon van Timmer; zo waren er ook onder andere 'Margaretha' en 'Jacoba'. Waarschijnlijk is het ontwerp van Timmer zelf. De Art Nouveau-elementen, die vooral in het interieur overheersen, zijn waarschijnlijk te danken aan de uitvoering van de bouw door Belgische vluchtelingen (W.O.-I) die op het eiland verbleven. 'ENNO' is de enig overgeblevene van de reeks familiewoningen. Oorspronkelijk was de kavel dieper en bevatte deze een achter op het land gelegen theehuisje. Wijzigingen dateren van kort na de bouw: de openingen in de veranda aan de voorzijde zijn in 1918 met vensters dichtgezet, en een achteraanbouw is in ongeveer 1927 in dezelfde trant geplaatst.
Omschrijving
De recreatiewoning heeft een rechthoekige plattegrond en is in één bouwlaag opgetrokken in witgeverfde eternietplaten op een betonnen plint. Het zadeldak is gedekt met zwarte platte Friese pannen en heeft strakke windveren en houten consoles. De achteraanbouw heeft een lessenaarsdak. Het bovendeel van de gevels, van direct boven de ramen tot aan de goot, steekt iets uit, waardoor de dakpartij visueel enigszins loskomt van de onderbouw. De gesloten veranda aan de voorzijde onderscheidt zich door de eigen raamvorm. De voorgevel is symmetrisch ingedeeld: rechthoekige pilasters aan weerszijden van de licht getoogde voordeur lopen door tot aan de dakrand. De naam Enno is hiertussen geschilderd. Aan weerszijden van de voordeur een licht getoogd drielicht met zesruits bovenlichten. De golvende zijwanden van de houten trap voor de voordeur eindigen tegen vierkante kolommen met afdekplaat. De zijgevels zijn identiek: ze bevatten elk vier vensters, gelijkmatig over de gevel verdeeld, waarvan de voorste identiek is aan de vensters in de voorgevel; verder T-vensters met dubbele negenruits bovenlichten en luiken. Direct boven de ramen loopt een brede uitstekende houten lijst; eronder een doorlopende houten onderdorpel. In de achteraanbouw bevinden zich meerdere tweelichten; aan de linkerzijde is de aanbouw gedeeltelijk open; binnen dit afdak twee deuren.
Het INTERIEUR bevat veel oorspronkelijke waardevolle elementen, waaronder een houten lambrisering over de gehele wand, waarvan het bovendeel middels sjabloontechnieken is beschilderd in verschillende geometrische en organische patronen. Met name in de woonkamer is dit nog geheel onbeschadigd. Ook bevindt zich hier een schoorsteenmantel met Art Nouveau houtsnijwerk, met als motieven vogels, leeuwenkopjes en bloemkelken.
Waardering
De in 1917 gebouwde recreatiewoning Enno te Schiermonnikoog is van algemeen cultuurhistorisch en architectuurhistorisch belang:
- als bijzondere uitdrukking van het zich ontwikkelende toerisme aan het begin van deze eeuw;
- vanwege de hoge mate van architectonische gaafheid van het exterieur;
- vanwege het bijzondere materiaalgebruik en de hoge mate van zeldzaamheid daarvan;
- vanwege de toegepaste bouwstijl waarin elementen van de Art Nouveau zijn toegepast;
- vanwege de zeer hoge mate van gaafheid en kwaliteit van de interne structuur en detaillering van de interieuronderdelen.
Recreatiewoningen. Op Schiermonnikoog staan enkele vermeldenswaardige vooroorlogse zomerwoningen. De in 1917 voor dhr. Timmer gebouwde woning Enno (Badweg 43) is opgetrokken met asbestcementplaten en beton. De woningen Opduin (Badweg 30; 1913) en Anagber (Badweg 115; 1917) zijn beide rond 1920 op hun huidige plaats herbouwd. De toenmalige eigenaar van het eiland, graaf Von Bernstorff-Wehningen, bepaalde dat de huizen in de duinen rieten daken moesten hebben. Voorbeelden van huizen met rieten daken zijn Tirelire (Badweg 16; circa 1925), Efkes lins (Vuurtorenpad 26; circa 1930), De Bungalow (Vuurtorenpad 22; circa 1930), De Orebijt (Badweg 18; 1937) en De Horst (Vuurtorenpad 24); het laatste is rond 1936 gebouwd naar plannen van P. Venstra.
