Fort Vuren werd in 1844 aangelegd als onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Samen met Slot Loevestein, dat aan de overzijde van de rivier ligt, moest Fort Vuren het gebied rondom de Waal afsluiten en de achtergelegen sluizen verdedigen. Daarnaast moest het fort een directe aanval op Gorinchem voorkomen.
Bouwgeschiedenis van Fort Voren
In 1844 werd op de noordelijke oever van de Waal, tegenover Slot Loevestijn, een aarden redoute (veldschans) aangelegd met bijhorend lunet, beide door een gracht omringd. Tussen 1847 en 1849 werd op de redoute een grote bomvrije toren gebouwd. Deze had een doorsnede van 40 meter en bestond uit een kelder, begane grond en een verdieping.
Vanwege veranderende oorlogstactieken zou een torenfort te zeer zichtbaar zijn. Daarom werd tussen 1874 en 1876 de opzichtige verdieping gesloopt. Om toch genoeg ruimte beschikbaar te hebben, werd een bomvrije kazerne gebouwd op het lunet, evenals enkele remises. In de jaren 1876 tot 1879 werd een gallerij in de steile muur van de gracht aangelegd, aan de oostzijde van het torenfort. De gracht tussen lunet en toren werd gedempt, om de verbinding tussen kazerne en fort makkelijker te maken voor de gebruikers van het fort.
Eind 19e eeuw en begin 20e eeuw verloren de forten van de Nieuwe Hollandse Waterlinie steeds verder hun militaire nut. Gelukkig is het Fort bij Vuren niet gesloopt maar bewaard gebleven. In 2011 ging een grootscheepse restauratie van Fort Vuren van start.
Hedendaags gebruik van Fort Vuren
Fort Vuren is eigendom van Staatsbosbeheer, maar wordt verpacht aan de Stichting Wandel- en Fietsforten. Het fort is ingericht voor recreatief gebruik, en er is een bed&breakfast in gevestigd. Op afspraak is het mogelijk om rondgeleid te worden door het fort.
