Inleiding
Het LANDHUIS "Huize Bergen" is gelegen in een park in landschappelijke stijl, op de hoek van de Boxtelseweg en de Glorieuxlaan. Het landhuis, dat elementen van het traditionalisme vertoont, werd in 1915 gebouwd naar ontwerp van architect J. Hanrath. Het landhuis verving een uit de negentiende eeuw daterend landhuis van het echtpaar Fentener van Vlissingen. In 1928 kwam het landhuis in bezit van het echtpaar Van Beuningen. Het gebouw heeft aan de noordelijke zijgevel een eenlaags aanbouw van meer recente datum, die buiten de bescherming valt.
Omschrijving
Het landhuis heeft een globaal rechthoekige plattegrond en vertoont een grotendeels symmetrische opbouw. Het gebouw is onderkelderd en telt twee bouwlagen onder een samengesteld schilddak met leien in maasdekking. Op dit dak vier hoge schoorstenen en dakkapellen boven oostelijke en westelijke gevel. Aan de noordelijke zijgevel bevindt zich een eenlaags zijvleugel met drie vensterassen onder plat dak. De muren van het landhuis zijn opgetrokken in baksteen en worden aan de bovenzijde afgesloten door een lijst gevormd door twee licht uitkragende baksteenlagen. De ingangspartij bevindt zich in de westelijke gevel van het landhuis. Deze heeft vooruitspringende hoekpartijen en een missenrisaliet met daarin de ingangspartij. In de risalerende partijen kruiskozijnen met glas-in-lood in de bovenruiten. In de terugliggende gevelgedeelten smalle verticale kloosterkozijnen. In de borstwering van de vensters op de bovenverdieping casementen. De ingang is gelegen in een ondiepe, in natuursteen uitgevoerde portiek, die aan weerszijden is voorzien van twee zuilen met een basis waarin abstract-geometrische ornamenten zijn aangebracht. De ingang, die via een lage trap bereikbaar is, bestaat uit een houten paneeldeur met vierruits bovenlicht en twee vensters aan weerszijden van de deur. Hierboven een ondiep balkon met ijzeren hekwerk. Boven de risalieten zijn dakkapellen met bolkozijnen met glas-in-lood aangebracht, boven de terugliggende partijen dakkapellen met eenruits ramen.
In de noordelijke kopgevel van het landhuis rechts de eenlaags aanbouw voor de keuken. Links hiervan een vierzijdig gesloten erker die twee verdiepingen telt en is voorzien van smalle, verticale tweeruits vensters. In het dakschild boven deze gevel twee kleine dakkapellen.
De oostelijke gevel van het landhuis, die uitkijkt op het park, heeft eveneens vooruitspringende, twee vensterassen tellende hoekpartijen. In deze oostelijke gevel eveneens kruisvensters met glas-in-lood in de bovenruiten. In de terugliggende middenpartij op de begane grond een dubbele openslaande tuindeur geflankeerd door twee hierop aansluitende grote vensters, voorzien van drieruits glas-in-lood bovenlichten. Hierboven een balkon, rustend op dubbele zuilen. De zuidelijke kopgevel heeft evenals de noordgevel aan de rechterzijde een vierzijdig gesloten erker. Deze gevel is voorzien van kruisvensters. Op de bovenverdieping, ter hoogte van het trappenhuis een groter negenruits venster met glas-in-loodramen. Aan de linkerzijde van de zuidelijke gevel een eenlaags aanbouw onder plat dak met veranda. Deze is voorzien van een dubbele openslaande houten deur -bereikbaar via een bakstenen trap- en bovenlichten met glas-in-loodramen. Rechts van deze aanbouw een vierzijdig gesloten erker met smalle verticale tweeruits vensters met glas-in-lood.
In het interieur van het landhuis zijn nog verschillende oorspronkelijke elementen aanwezig. Zo vinden we hier onder meer een houten trap uit de bouwtijd, waarvan leuning en trapstijlen van decoratief houtsnijwerk zijn voorzien; in de hal en de kamers op de begane grond houten lambriseringen, houten verwarmingsombouwen. In de hal een houten balkenplafond en een haard met schouw van zandsteen en marmer. Stucplafonds in woonkamers op begane grond. De wanden van het trappenhuis aan het zuidelijke zijde van het landhuis zijn voorzien van siertegels.
Waardering
Het landhuis "Huize Bergen" is van algemeen belang. Het bezit cultuurhistorische waarde als illustratie van het belang van Vught als landelijke nederzetting met vele landgoederen nabij 's-Hertogenbosch. Het landhuis is van architectuurhistorisch belang als voorbeeld van een landhuis in traditionalistische stijl en vanwege de plaats die het inneemt binnen het werk van de architect Hanrath: het landhuis heeft een beduidend strakker ontwerp dan zijn overige landhuizen. Het landhuis heeft ensemblewaarde vanwege de visuele relatie tussen bebouwing en groenaanleg en de stilistische samenhang van hoofd- en bijgebouwen. Het landhuis is van belang vanwege de relatief grote gaafheid van in- en exterieur.
