Inleiding
WOONHUIS, waarschijnlijk kort na de stadsbrand van 1751 gebouwd, omstreeks 1870 werd de gevel gemoderniseerd en circa 30 jaar later werd het pand door middel van een tussenmuur gesplitst en aan de rechterzijde met één travee verbreed; eveneens werd toen het zich tegen de linker zijgevel bevindende houten prieel toegevoegd. Het samengevoegde pand is opgetrokken in een ambachtelijk-traditionele bouwtrant. Voor het huis bevindt zich nog straatmeubilair in de vorm van geornamenteerde arduinen stoeppaaltjes. Inwendig is het pand aan het eind van de negentiende eeuw in tweeën verdeeld. Het diende vanaf het begin van de negentiende eeuw als woonhuis, rosoliemolen en boterhandel voor Willem Jurgens (1780-1836) en diens zoon Johannes Wilhelmus Jurgens (1807-1887). Nummer 6 dient tegenwoordig nog als woning; nummer 8 is onderdeel van een aan de Kerkstraat gevestigde meubelzaak.
Omschrijving
Het pand is gelegen in het oude centrum van Oss, schuin tegenover de zuidoostelijke zijde van de van rijkswege beschermde R.K. Grote- of Maria Onbevlekte Ontvangeniskerk (Kerkstraat 15, monumentnummer 31870). Het is een woonhuis/bedrijfspand van twee bouwlagen met gevels in, links schoon metselwerk (kruisverband) en rechts geverfde baksteen. Het pand heeft een met de nok evenwijdig aan de straat lopend met Hollandse pannen gedekt schilddak. De voorgevel van het op rechthoekige grondslag opgetrokken pand telt zeven traveeën. Het pand heeft een hardstenen plint die over de gehele breedte van de voorgevel doorloopt. Dit geldt ook voor de grote natuurstenen cordonlijst. Onder deze cordonlijst zijn de acht forse steekankers van de verdiepingsbalklaag zichtbaar. Verschillende raamtypes, kozijnen nog origineel. In zowel nummer 6 als nummer 8 is de originele paneeldeur met bovenlicht en geprofileerde omlijsting bewaard. De deur van nummer 6 is verder nog voorzien van twee gietijzeren roosters en een dito handvat. In zowel het dakschild als de voorgevel van nummer zes bevinden zich twee met een fronton bekroonde dakkapellen met vierruits ramen. Opvallend aan het dak is het geringe hoogteverschil tussen de beide gedeelten, waarbij nummer 8 iets lager is dan nummer 6. Op de nok van nummer 6, tegen de scheiding met nummer 8, is een vernieuwde gemetselde schoorsteen geplaatst. In de gevel van nummer 8 bevindt zich linksonder naast de ingang een kleine Joodse gevelsteen uit 1899; nummer 8 is toen met circa twee meter aan de westzijde verbreed. Bouwkundig gezien vormt nummer 6 het oudste gedeelte van de twee en dateert mogelijk nog van kort na de stadsbrand van 1751. Intern zijn nog oudere elementen bewaard gebleven zoals onder andere de kelder met graatgewelven. Ook zijn de van een kraalprofiel voorziene balklagen bewaard gebleven. Uit circa 1900 dateren een beschilderd stucplafond en enkele fraaie binnendeuren met geëtst glas. De dakconstructie van nummer 6 wordt gevormd door een houten sporenkap met gehakte en gegutste telmerken waarin oudere onderdelen hergebruikt zijn. In het inwendige van nummer 8 zijn verlaagde plafonds aangebracht waarboven zich nog de originele balklaag bevindt. Verder is er nog een houten trap met geornamenteerde spijlen. Aan de linker zijde van het huis bevindt zich een groen geverfd houten prieel uit circa 1900. Hierin zijn onder andere beschilderd glas, een vloer met geornamenteerde tegels en een mozaïek verwerkt. Vermoedelijk heeft zich aan de achterzijde van het pand nog een dergelijk prieeltje bevonden; dit blijkt uit de nog bewaarde identieke tegelvloer aldaar. De voormalige rosoliemolen was aan de achterzijde van het huis gevestigd. Hiervan resteert niets meer. Aan de voorzijde van nummer 6 bevindt zich nog een verhoogde stoep met vijf arduinen paaltjes op vierkante grondslag die met florale motieven geornamenteerd zijn. Deze paaltjes zijn onderling door een smeedijzeren ketting verbonden.
Waardering
Het pand is als voormalig woonhuis en rosoliemolen van de familie Jurgens een bijzondere uitdrukking van een sociaal-economische ontwikkeling en bezit als zodanig een hoge cultuurhistorische waarde. Het pand is van algemeen belang wegens de hoogwaardige architectonische kwaliteit van de samenstellende onderdelen (huis, prieel en straatmeubilair). De ontwikkelingsgeschiedenis van woon-bedrijfspand geldt als boeiend en vertegenwoordigt bouwhistorisch en bedrijfshistorisch belang. Het heeft ensemblewaarden wegens de structurele gaafheid van de stedelijke omgeving (stratenpatroon, kerkelijke bebouwing).
