Sint-Nicolaas- of Bergkerk

Horizontal tabs

Beschrijving

De Bergkerk, eertijds St. Nicolaaskerk. Gotische basiliek; koor en omgang XV A, schip en zijbeuken XVB. De beide twee traveeën diepe kapellen aan noord- en zuidzijde (circa 1500) liggen in het verlengde van wat het transept was der romaanse kerk van omstreeks 1200. Van deze romaanse kruisbasiliek resteren o.a. de beide uiterste oostelijke hoeken van het transept; hierin nissen met XIIIa schilderingen. De wanden ontpleisterd en gesausd, met uitzondering van delen met muurschilderingen, bij de restauratie 1915-1924. Inventaris: preekstoel (XVId). Orgel (1843) door J.H. Hoetgrave. Acht koperen kaarsenkronen (XVII) en vijftien koperen wandluchters. Orgel met Hoofdwerk, Rugwerk en aangehangen Pedaal, in 1843 gemaakt door J.H. Holtgrave.

De voorm. Bergkerk (Bergkerkplein 14) , oorspronkelijk gewijd aan St. Nicolaas, is een laatgotische driebeukige basilicale kerk met kooromgang. Ze heeft twee romaanse westtorens van vier geledingen, die later zijn opgehoogd en voorzien van slanke ingesnoerde spitsen. De tussen 1198 en 1209 gebouwde romaanse kruisbasiliek - gewijd in 1206 - werd bediend door broeders uit het norbertijnenklooster Varlar bij Coesfelt (D.). Van deze bouw resteren de beide in tufsteen opgetrokken westtorens, die zijn geleed door middel van lisenen en rondboogfriezen. Mogelijk heeft oorspronkelijk tussen beide torens boven de ingang een galerij gezeten die in de gotische periode is uitgebroken. Inwendig zijn de oostelijke hoeken van het romaanse dwarsschip bewaard gebleven. In de eerste helft van de 15de eeuw ontstond een nieuw gotisch koor met kooromgang. Kort daarop maakte ook het romaanse schip plaats voor een nieuw basilicaal schip met brede zijbeuken, met op het gewelf van de noordzijbeuk het jaartal 1463 en op dat van de zuidzijbeuk 1466. In deze tijd zijn de torens met een bakstenen geleding opgehoogd en voorzien van de huidige spitsen. In 1477 kwam een kapel gereed, mogelijk die aan de noordzijde van de kooromgang. Omstreeks 1500 werden tegen de einden van het oude romaanse transept tweebeukige dwarskapellen toegevoegd die niet hoger zijn opgetrokken dan de zijbeuken en daardoor geen dwarsbeuk vormen. In 1497 kwam het portaal voor de noorddeur gereed. In 1580 volgde een verlate beeldenstorm, waarna in 1582-'83 de kerk voor de protestantse eredienst werd ingericht. In 1830 kregen de torens aan de voorzijde toegangen en in 1843-'44 volgde Deventer, Bergkerk (1973) een verbouwing waarbij de vensters van gietijzeren traceringen werden voorzien. Tevens zijn toen de deelzuiltjes in de torens vernieuwd; het uurwerk dateert uit 1887. Bij de externe restauratie van de kerk onder leiding van W. te Riele in 1908-'15 werden de zandstenen traceringen hersteld. Een interne restauratie volgde in 1915-'24, waarbij men de wanden ontpleisterde. De torens werden in 1963-'64 gerestaureerd en onder leiding van W.A. Heineman volgde in 1971-'72 een nieuwe restauratie. Daarbij werd de in 1886 aan de zuidzijde van de kooromgang ter plaatse van de oude sacristie gebouwde consistorie annex kosterswoning gesloopt. Inwendig heeft de kerk een zeer rijzige middenruimte, overdekt met kruisribgewelven. Slanke ronde natuurstenen pijlers scheiden het middenschip van de brede zijbeuken. Het hele interieur was, met uitzondering van de gedeelten waar muurschilderingen waren gevonden, ontpleisterd maar is bij de laatste restauratie weer gesausd. In de oostwand van het oude romaanse dwarsschip bevinden zich rondboognissen die zijn voorzien van vroeg-13de-eeuwse schilderingen; aan de noordzijde een engel en een bisschopsfiguur en aan de zuidzijde een zeer beschadigde bisschopsfiguur. Naast decoratieve gewelfschilderingen bevinden zich in de noordelijke kooromgang de overblijfselen van een Christoforus en op de westwand van de noordzijbeuk een Boom van Jesse, Deventer, Mariakerk beide uit het eind van de 15de eeuw. De restanten van de beide wetstafelen in maniëristische omlijsting stammen uit 1582. De schilderingen zijn in 1977 gerestaureerd door J. Otter. De preekstoel stamt uit 1582-'83, het orgel werd in 1841-'43 gebouwd door J.H. Holtgräve. De van buiten zichtbare klok uit 1458 in de spits van de noordtoren is afkomstig van de St.-Lebuïnuskerk en die in de zuidtoren werd in 1694 door Gerhard Schimmel gegoten. Het kerkhof rondom de kerk werd in 1880 door de gemeente gekocht en in 1897 als park opengesteld. Ten noorden van de kerk ligt de voorm. 15de-eeuwse priorij (Bergkerkplein 12), die in 1742 werd verkocht en omstreeks 1860 haar huidige uiterlijk heeft gekregen.

Adres

Bergkerkplein 14
7411 EN Deventer

Openingstijden

Facilities

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0