Na een lange periode van genoten burgerlijke vrijheden brak er ik 1525 een nieuwe tijd aan voor Utrecht. Karel V kwam aan de macht in Spanje en die nam de touwtjes stevig in handen. Utrecht werd hierdoor onderdeel van een provincie van de Bourgogne en het wereldwijde imperium ‘waar de zon nooit onder ging’. Om de stad te verdedigen tegen zowel opstanden als aanvallers van buitenaf liet Karel een nieuw fort bouwen. Het ontwerp kwam van de architect Roumbaut II Keldermans. Ondanks de misleidende naam (Vredes Burcht) was het voor de burgers van Utrecht duidelijk dat dit bouwwerk diende voor militaire disciplinering. Van vijf uur ‘s ochtends tot vijf uur ‘s avonds werd hier jarenlang aan gewerkt door de inwoners zelf. Bij de bouwplaats werden ook schavot en schandpaal geplaatst om de werkdruk wat op te schroeven.
Standbeelden van bisschoppen en andere figuren die Karel V niet aanstonden werden uit het stadsbeeld verwijderd. Ook huizen en gebouwen die in de weg stonden werden opgekocht en verwijderd. Een van de slachtoffers was het sinds 1200 op deze plaats gevestigde klooster van de hospitaalridders, een van de meest prestigieuze ridderorden van de Middeleeuwen.Ondanks het gemor van de bevolking bracht Karel wel militaire rust en was er ruimte voor kunst en cultuur. In de zestiende eeuw was Utrecht een van de belangrijkste kunstcentra van de lage landen.
Het tekenen van de pacificatie van Gent leidde tot een klimaat van religieuze tolerantie en daarmee verzet tegen het Spaanse machtsmisbruik . Rond 1560 brandt de strijd weer los als gevolg van de Reformatie. De Spanjaarden schieten met kanonnen vanaf het Vredenburg op de stad. De gewapende burgers vechten terug en plaatsen kanonnen op hoge gebouwen zoals de Jacobikerk en kasteel Oudaen. Kanonskogels in de Buurkerk en Oudaen herinneren nu nog aan deze gevechten.
Trein van Leemput
Na de overwinning op de Spanjaarden was Vredenburcht lang een doorn in het oog van de burgers. Volgens de verhalen werden de eerste stenen losgewrikt door Trein van Leemput. Zij had een grote groep boze vrouwen naar het Vredenburg geleid en gaf de aanzet tot het slopen. De brokstukken bleven hierna nog eeuwen liggen. De westermuur heeft het langst standgehouden: pas in 1913 in het laatste staande gedeelte hiervan gesloopt. Tegenwoordig zijn slechts de funderingen nog te zien van dit eeuwenoude kasteel. De naam van het marktplein en de fietsenstallingen zijn de laatste symbolische restanten van deze middeleeuwse dwangburcht.
Onder het roodwitte bord aan de huidige lange Viestraat loopt een fietspad naar beneden, waarover je langzaam de geschiedenis in loopt. Achterin de fietsenstalling is een kanonsgat uit de zestiende eeuw te zien. Op deze bijzondere historische plek spraken wij twee medewerkers van de fietsenstalling. Klik hieronder voor het filmpje:
http://www.youtube.com/watch?v=a0e7TfRIqRE