Schuldig landschap

Now: Beladen erfgoed

Nazi-erfgoed Behouden of niet?

Een ver verleden? Omgaan met oorlog

Verdedigingspark Hoek van Holland

ITIN Social

  • Gerard Verbeek
  • Truus Gerritsen
  • Ans Hazenbrouck

Nog geen reacties

Then: 'Wonderwapens'

ITIN Social

  • Gerard Verbeek
  • Truus Gerritsen
  • Ans Hazenbrouck

Read comments (1)

Beladen erfgoed

Introduction

Nazi-erfgoed

Militair erfgoed roept sterke gevoelens op. Al helemaal wanneer het ooit toebehoorde aan een bezettende macht. Tijdens de Tweede Wereldoorlog bouwde het Nazi-regime in Nederland talloze bunkers, vliegvelden, radarinstallaties, afweergeschutten en meer. Met het expliciete doel om de bezette gebieden te verdedigen tegen een geallieerde inval. Hoewel veel militair installaties tijdens of vlak na de oorlog zijn verwoest, overleven talloze bouwwerken tot de dag van vandaag. Daarbij is te denken aan de restanten van de Atlantikwall langs de Hollandse kust, de kolossale Diogenesbunker dichtbij Arnhem of de ruïnes van radarstellingen zoals dichtbij het Groningse Marum. De meningen verschillen of dergelijk erfgoed in stand gehouden zou moeten worden, al dan niet door gemeentes of de nationale overheid. Voor voorstanders vormt het militair erfgoed van de Duitse bezetting een essentieel onderdeel van de geschiedenis van Nederland. Voor tegenstanders is het moreel bezwaarlijk om de restanten van een totalitaire oorlogsmachine in stand te houden met belastinggeld. Particuliere overname brengt in sommige gevallen uitkomst, maar leidt weer tot hele nieuwe problemen. Want mag een Nazi-bunker in particulier bezit zomaar voor ieder doeleinde ingezet worden?

Een ver verleden?

Steeds minder Nederlanders hebben directe herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. Het trauma van de oorlog wordt door latere generaties over het algemeen minder scherp gevoeld, wat ook onze opvattingen over militair erfgoed doet veranderen. Waar voorheen weinig interesse was in het behoud van militaire of propagandistische bouwwerken, lijkt er een voorzichtige verschuiving gaande. Een goed voorbeeld is de zogeheten Muur van Mussert. De muur is een van de laatste restanten van het Nationaal Tehuis, ooit bedoeld ter verheerlijking van de NSB. Toen de muur in 2017 gesloopt dreigde te worden, kwam de overheid na aandringen van historici en erfgoedexperts in actie. De Muur van Mussert geldt inmiddels als een Rijksmonument en daarmee als een belangrijk onderdeel van onze nationale geschiedenis. Ondanks, of eigenlijk juist dankzij, zijn zeer beladen geschiedenis. Soortgelijke initiatieven zijn ook elders in het land te vinden. Bijvoorbeeld in de jaarlijkse Bunkerdag, die aandacht vraagt voor de restanten van de Atlantikwall. Maar niet elk stuk Nazi-erfgoed heeft of verdient de status van Rijksmonument. Sommige voormalige Nazi-bouwwerken worden dan ook verhuurd of verkocht aan particulieren, vaak met het doel ze commercieel te exploiteren. De invulling van de commerciële functie van dergelijk erfgoed ligt nog steeds zeer gevoelig. Een tekenend voorbeeld is ‘Escape Room Het Achterhuis’, ondergebracht in een Tweede Wereldoorlog-bunker in Valkenswaard. Het thema van de escaperoom zorgde bij de opening in 2016 voor grote landelijke ophef. De eigenaar van de escaperoom gaf aan dat het hem voornamelijk te doen was om educatie, maar tegenstanders waren niet overtuigd. De ophef leidde tot hernieuwde discussie over de acceptabele omgang met Nazi-erfgoed, bijvoorbeeld de Bunker van Seyss-Inquart in Den Haag.

Verdedigingspark

Wat nu een vredig duinpark is vol natuur was vroeger een plek van geweld en oorlog. Het Verdedigingspark Hoek van Holland vertegenwoordigd meer dan een eeuw aan oorlog, van de late negentiende eeuw tot de Koude Oorlog. Met name de Tweede Wereldoorlog speelt een belangrijke rol. De Nazi’s transformeerden Hoek van Holland tot een imposante vesting, één van de belangrijkste binnen de Atlantikwall. Daarnaast gebruikten ze regio rond Hoek van Holland geregeld als lanceerplatform voor V2-rakketten, die vele duizenden slachtoffers maakten. Het Verdedigingspark Hoek van Holland probeert dit beladen erfgoed een plaats te geven door zowel educatie als natuur. Een aantal militaire bouwwerken zijn omgevormd tot musea, zoals het Atlantikwall-museum of de Bunker Bremen. Deze educatieve insteek zorgt ervoor dat het oorlogsverleden op een correcte toon benaderd wordt. Net zo belangrijk is het duingebied tussen de verschillende bunkers, tankgrachten en vestigingen rond Hoek van Holland. Het gebied is opengesteld voor het publiek en bezaaid met wandel- en fietspaden. Zo krijgt het landschap een nieuwe invulling, die niet alleen maar gekenmerkt wordt door eeuwen van oorlog.

Circa:
Nee

Adres

Noorderhoofd
3151 HG Hoek van Holland
Nederland

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 1