Medici en mecenaat

Geld, macht en kunst Opdrachten in overvloed

Status en kunstenaars Van ambacht naar vrije kunst

Monument voor een dynastie Heerschappij van de Medici

ITIN Social

  • Gerard Verbeek
  • Truus Gerritsen
  • Ans Hazenbrouck

Nog geen reacties

Medici en mecenaat

Introduction

Geld, macht en kunst

Zo’n driehonderd jaar heeft de familie De’ Medici de dienst uitgemaakt in Florence. Als rijke bankiers waren zij er rond 1440 in geslaagd de feitelijke macht in de stad naar zich toe te trekken. Geld, contacten en bondgenoten zorgden ervoor dat zij bleven. Ondanks wat strubbelingen rond 1500 wisten zij hun invloed te behouden en zich in 1532 door Paus Clemens VII (zelf een Medici) tot hertogen van Toscane te laten verheffen. In 1569 werd Cosimo I zelfs tot groothertog benoemd; de Medici bleven de titel houden tot de dood van hun laatste mannelijke nazaat in 1737. Vanaf het begin hebben de Medici hun geld ook ingezet voor mecenaat. In 1444 liet Cosimo de Oudere een modern stadspaleis bouwen dat hij gebruikte als zetel voor zijn bank en zijn ‘hof’. Hij gaf bekende kunstenaars opdrachten voor kunst in kerken. Zo kon hij zijn macht tonen en tegelijk zijn devotie. Zijn opvolgers hebben die lijn voortgezet. Zij besteedden geld aan het verfraaien van de stad en associeerden zo hun naam met allerlei aspecten van het openbare leven. Daarmee speelden zij in op de stedelijke trots van hun onderdanen.

 

Afbeelding: Oudste deel van Palazzo Medici-Riccardi, Florence, ontworpen en gebouwd door Michelozzo in 1444-1452.

Status en kunstenaars

De vijftiende en zestiende eeuw – de eeuwen van de Renaissance – hebben belangrijke vernieuwingen gebracht. De boekdrukkunst veroorzaakte een revolutie in de verspreiding van kennis en al spoedig ook van afbeeldingen. De komst van kanonnen veranderde de oorlogsvoering volledig en gaf aanleiding tot nieuwe verdedigingskunst. Daar stond tegenover dat in het bestuur de bureaucratie de overhand kreeg over de militairen. In de wetenschap verlieten geleerden zich meer en meer op empirisch onderzoek. En de kunsten lieten een terugkeer zien naar de esthetische idealen van de Oudheid. Tegelijk met die nieuwe esthetiek kwam er ook een blijvende verandering in de status van schilders, beeldhouwers, musici en architecten. Dankzij de propaganda van onder andere de geleerde-annex-kunstenaar Leon Battista Alberti en zijn kring werden zij na 1450 steeds minder beschouwd als ambachtslieden en steeds meer als vrije kunstenaars. Dit maakte het voor opdrachtgevers dubbel interessant om een bekende kunstenaar door middel van opdrachten aan zich te binden. Zo konden zij zich niet alleen associëren met een kunstwerk, maar ook met de maker. De Medici hebben daar uitgebreid gebruik van gemaakt.

 

Afbeelding: Nieuwe Sacristie in de San Lorenzo, Florence, naar ontwerp en met beelden van Michelangelo, tussen 1523 en 1534; interieur voltooid in 1559 naar ontwerp van Giorgio Vasari.

Monument voor een dynastie

Verreweg het belangrijkste monument dat de Medici in Florence voor zichzelf hebben laten optrekken is het complex van de San Lorenzo. Het bestaat uit een kerk, een kloostercomplex, een bibliotheek en een enorm mausoleum voor de groothertogen. Verbonden met de kerk zijn twee sacristieën, die allebei dienen als grafkapellen voor hun Medici-voorgangers. De bouw van de kerk en ook de kunstwerken die erin staan zijn voor het grootste deel gefinancierd door Cosimo de Oudere en zijn vader Giovanni. Op het plein voor de kerk staat sinds 1555 een standbeeld van Giovanni delle Bande Nere, de vader van de eerste groothertog. Het geheel ligt op een steenworp afstand van het paleis van de familie. Door zijn dwingende aanwezigheid in het centrum van de stad confronteerde het complex voorbijgangers en bezoekers voortdurend met de status, de macht en de rijkdom van de Medici, maar ook met hun bescherming van religie en wetenschap. Impliciet toonde het hun zorg voor het wel en wee van de bevolking. Het maakte de heersers blijvend aanwezig, als een baken in de stad.

 

Afbeelding: Interieur van de San Lorenzo (1418-1461), ontworpen door Filippo Brunelleschi.

Circa:
Nee

Adres

San Marco, 1
30124 Venezia VE
Italië

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 1