Cultuur & Europa (36), discussie

In de Cruise Terminal in Rotterdam vond van 11 tot en met 13 juli een conferentie van de European Cultural Foundation plaats met de titel Sharing cultures, A contribution to cultural policies for Europe.  Vele kopstukken op het terrein waren van de partij en lieten van zich horen. We laten een aantal sprekers de revue passeren.

1.    Raj Isar

Opperspreekmeester Raj Isar praatte de verschillende onderdelen en personen met souplesse aan elkaa. Raj Isar heeft zijn sporen verdiend als directeur Cultureel Beleid van UNESCO en als secretaris van de Wereldcommissie van Cultuur en Ontwikkeling. Tot en met het eind van de conferentie bleef Isar duidelijk, kort, enigszins sturend en bovenal dienstbaar.

2.   Pat Cox

Die was er niet en tegelijkertijd wel. De voorzitter van het Europees Parlement had een videoboodschap ingesproken waarin hij zijn steun uitsprak voor het werk van de Europese Culturele Stichting en het belang onderstreepte van het ontwikkelen van een Europese identiteit.

3.    Üstün Ergüder

Een Turkse deelnemer van de conferentie die Üstün Ergüder bleek te heten en verbonden was aan de Universiteit van Istanboel deed erg zijn best voor het belang van Turkije. Een opmerking van hem is me in het bijzonder bijgebleven: ‘De fundamentele Islam komt niet uit Turkije. Het is juist Europa dat de fundamentele islam naar Turkije exporteert.’

4.    Gottfried Wagner

Gottfried Wagner, de Algemene Secretaris van de ECF, verdedigde overtuigend zijn plannen voor het LAB, een netwerkkern op publiek / private basis met een internetsite die mensen met culturele plannen, vooral uit de nieuwe landen, moet helpen hun weg in het bos te vinden. Hij gaf de indruk de conferentie in zijn vingers te hebben. Hij straalde dynamiek en overtuigingskracht uit.

5.   Sasha Havlicek

Sasha Havlicek had het over cross-border meetings met rock-bands en poetry readings waar jonge mensen die door vroegere grenzen in Europa gescheiden waren, bijeen konden komen. Haat Instituut, het East – West Institute, gevestigd in Brussel, hield zich daarmee bezig. Ik citeer even: ‘Langs voormalige grenzen zijn de culturen vaak hybride. Er moet veel meer gedaan worden aan de communicatie en netwerken, vooral voor de jeugd.’

6.    Rayna Gavrilova

De stakeholders figureerden vaak in de discussies. Onder andere bij Rayna Gavrilova, voormalig onderminister van Cultuur van Bulgarije en nu directeur van OSI, het Open Society Institute uit Sofia. Ik citeer: ‘Wie zijn de nieuwe stakeholders? De gemeenten en het zakenleven. Hoe kun je die inschakelen? Door erop te wijzen dat cultuur interessant is en van belang. Cultuur is fun, emotioneel en intellectueel. Maar cultuur is ook heel nuttig, heeft veel potentie en kan winst opleveren. En het is hét middel om tolerantie en cohesie te bewerkstelligen.

7.    Rui Horta

Rui Horta, een Portugese choreograaf had een klooster in de Alentejo omgebouwd tot dans- en kunstencentrum. Allerlei kunstenaars uit Europa werden uitgenodigd om er hun projecten uit te voeren. Rui vertelde hoe hij de lokale bevolking bij het plan had betrokken en ook mee liet doen. Uit al die ervaringen kon Rui Horta een les trekken: ‘Er is maar een manier om culturele samenwerking te realiseren en dat is kleinschalig te werk gaan, on a one to one basis.’  Verschillende andere sprekers waren het hiermee eens. Was het LAB (zie onder Wagner)  niet te centralistisch vanuit deze optiek? Nee, was de reactie, want het LAB is een bottom-up enterprise die een-op-een contact goed in de gaten houdt.

8.     Odile Chenal

Odile Chenal, onderdirecteur van de ECF. Samen met Isabelle Schwarz vertelde ze over de verschillende tools die de ECF had ontwikkeld om cultural cooperation te bevorderen zoals seminars en beurzen. Deze conferentie Sharing Cultures was een vervolg op de eerdere conferenties Crossing Perspectives in Amsterdam, Moving Borders in Krakow en Beyond Enlargement in Toledo, allemaal in 2003.

9.     Colin Mercer

Colin Mercer, directeur van Cultural Capital Ltd. Uit de UK. Hij benadrukte dat de civil society niet een door de overheid beschikbaar gestelde ruimte was, maar dat het juist een dynamisch gebied was dat zich in de loop van de geschiedenis heeft kunnen ontwikkelen doordar er om onderhandeld en gevochten is. Een aantal documenten die van groot belang waren geweest voor deze ruimte waren ‘kranten, woordenboeken, nationale geschiedverhalen, volksverhalen, de hele literaire canon en de bijbel’.

10.    Sonja Licht

Sonja Licht, voormalig hoofd van het OSI in Belgrado. Op het eind van de conferentie liet zij van zich horen. Toen de discussie over de rol van Soros in Oost-Europa oplaaide, mengde zij zich in de strijd om te onderstrepen dat Soros het verzet tegen Milosevic gesteund had en dat hij aan de oppositionele radiozender B92 financiële hulp had gegeven. Met een aantal anderen destilleerde zij uit de conferentie-discussies enige policy recommendations (zie hieronder).

11.     Lord MacLennan of Rogart

Lord MacLennan of Rogart, in het Engelse Hogerhuis woordvoerder voor Europa. Op en top een gedistingeerde gentleman, sprak hij met ongewoon veel vuur over de noodzaak de EU weer te verbinden met de burgers. ‘Er moet een gevoel van burgerschap komen en men moet zich er thuisvoelen.’  En juist daarvoor was cultuur van groot belang. ‘Europa is een huis met vele kamers (bij de Lord denk je al snel aan kasteelkamers)  waar de mensen bij elkaar komen en van hun verschillen genieten. In onze diversiteit voelen we ons op ons gemak.’

12.    Otto von der Gablentz

Otto von der Glabentz, voorzitter van Europa Nostra en in het verleden ambassadeur van Duitsland in Nederland, Israël en Rusland. Hij benadrukte de noodzaak van participatie van de burgers in Europa. Deze participatie was geen doel om zichzelfswille, maar van belang om een ander Europa te krijgen waar meer democratie was, waar beter rekenschap werd afgelegd en dat meer transparant was. ‘een centrale rol daarbij speelt cultuur. Dan pas krijg je het Europa dat de founding fathers wilden creëren.’

13.     Peter Schreiber

Ook liep er nog een bekende ambtenaar van OCW rond, Peter Schreiber. Hij hield zich stil tot op de laatste dag. Toen verklaarde hij dat hij als cultuurambtenaar niet te veel mocht zeggen omdat hij op arm's lengthopereerde. Desondanks: mobiliteit stond op de agenda, zowel van personen als van voorwerpen. Alle papers van de conferentie zouden intensief bestudeerd worden. ‘Zorg dat je tot conclusies komt en laat jullie ministers die vastleggen. Daar kunnen we mee aan de slag als er in november een ministersconferentie is.’

14.     Kathinka Dittrich van Weringh

Kathinka Dittrich van Weringh, vice-voorzitter van de ECF vond dat cultuur onderdeel moest zijn van de buitenlandse politiek van Europa. Voor het vergrote Europa is het noodzaak om ten opzichte van de rest van de wereld zijn identiteit vast te leggen. ‘Europa kan niet alleen een territorium zijn met één munt. We moeten behoedzaam omgaan met talen, herinneringen en artistieke expressie.’

15.     Prinses Margriet

En dan liep er alle drie dagen een onopvallende vrouw rond die tijdens de discussies achterin aandachtig alles volgde. Zij bleek de voorzitter van de ECF te zijn, prinses Margriet. ‘Thanks Your Royal Highness, for your amount of attention’, hoorde ik tot slot uit de mond van Gottfried Wagner.

Duidelijk geen theekransje dus, deze conferentie. Sharing Cultures was goed voorbereid, uitstekend uitgevoerd en de uitgewerkte ideeën zullen ongetwijfeld in de naaste toekomst zichtbaar worden.

 

 

Uit de beleidsaanbevelingen

Europa heeft een ‘culturele strategie’ nodig. Europese burgers moeten veel meer mogelijkheden krijgen om direct te ervaren wat het Europese burgerschap in praktijk betekent. Culturele samenwerking biedt dergelijke mogelijkheden. Daarom heeft Europa een coherente culturele strategie nodig waarvoor voldoende middelen beschikbaar worden gesteld, een strategie die het actuele beleid van de lidstaten aanvult en er waarde aan toevoegt.

Als eerste stap stellen de deelnemers aan de conferentie vijf actiepunten voor:

  • Deelname van de burgergemeenschap aan de planning, implementatie en evaluatie van het cultuurbeleid;

  • Actieplan voor mobiliteit in de culturele sector;

  • Diversiteit in een wereldwijde context vraagt om een culturele component voor een Europees extern beleid;

  • Culturele samenwerking in een bredere Europese ruimte aan de andere kant van de Middellandse Zee;

  • Nieuwe middelen voor culturele samenwerking (het ‘Lab’)

De aanbevelingen worden afgesloten met een voorstel voor een optimistisch scenario van een toekomstige EU-begroting voor cultuur. Die begroting komt uit op een bedrag van 315 miljoen euro. Het programma Cultuur 2000 van de EU heeft een begroting van 34 miljoen euro.

www.culturalfoundation.eu

Circa:
Nee

Tags

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0