De wereld van de Haagse kunstenaar, 122 - Ella van Schaik

De wereld van de Haagse kunstenaar, 122 - Ella van Schaik

Ella van Schaik is dé poezentekenaar van Nederland. In haar mooie woning aan de Denneweg zie ik haar huidige kat: de rode kater Koekie. 40 jaar lang had ze twee Siamezen.

Toen de laatste Siamees overleed vroeg ze zich af of ze weer een Siamees wilde. Ze besloot een rustige kat te nemen. “Siamezen zijn leuke, maar ook heel drukke katten. De hele dag hangen ze om je nek. Ze schreeuwen voortdurend en als ze ouder worden, doen ze dat steeds harder.”

Koekie en Bob

Nu heeft ze Koekie, een heel lief beestje, en een stuk rustiger. Hij miauwt alleen als het echt nodig is. Koekie heeft een ‘tabby’ vacht. Ella: “Veel mensen denken dat dit gewoon maar wat streepjes zijn, maar het is net als een vingerafdruk bij mensen. Er is een aantal standaard patronen in tabby vachten: gemarmerd, gestippeld en gestreept.”

Binnen deze drie dessins verschillen de katten onderling, maar het grondpatroon is hetzelfde. Een tijdje geleden zag ze in de bioscoop de film ‘A Streetcat Named Bob’. “Het ging over een rode zwerfkat in Engeland. Het viel me op dat er meerdere katten gebruikt werden om deze rol te spelen. Toen ik ging uitzoeken hoeveel, bleken het er tien te zijn. De meeste mensen zien dat niet, die denken dat Bob één kat is. Ik zag dat de tekening in de vacht telkens anders was.”

Het Poezenkwartet

Niet zo lang geleden kwam de vijfde editie uit van haar ‘Poezenkwartet’. Het zijn werkelijk prachtige plaatjes, en ook heel humoristisch. De tekeningen - in zwart-wit - zijn gebaseerd op etsen. Toen ze het verzoek kreeg voor een nieuwe editie, wilde ze dat wel doen, maar dan in een up-to-date versie. “Ik wilde een mooiere versie. Ik had de zinkplaten met de etsen nog bewaard. Door er opnieuw ets-was op te doen, kon ik er weer op tekenen. Als je het oude en nieuwe kwartet vergelijkt, zie je dat er heel wat oortjes zijn verzet, pootjes zijn gedraaid en vachten meer doortekend zijn.”

Sommige afbeeldingen waren niet meer van deze tijd en zijn daarom verdwenen, zoals die van de kat op de televisie in het kwartet ‘Warme plekjes’. "Katten konden  heerlijk, lekker warm, op een TV toestel gaan liggen. Tegenwoordig kan dat niet meer met die platte televisies. Een nieuw kwartet is ‘Media’, met wifi, de selfie, de laptop en de muis.”

Hoe is Ella eigenlijk poezentekenaar geworden? 

Na haar opleiding aan de Koninklijke Academie voor Beeldende Kunsten is ze les gaan geven in het voortgezet onderwijs. Na twaalf jaar hield ze dat wel voor gezien. “Ik ging terug de kunstwereld in. Het leek me wel goed om meer vaardigheden onder de knie te krijgen en zodoende leerde ik etsen. Ik ging lesgeven op de Vrije Academie en werken bij Galerie Orez.in de Javastraat .     

Van 1964 tot 1971 leidde Albert Vogel, de broer van Ellen Vogel, samen met Leo Verboon de Internationale Galerie Orez aan de Javastraat 17 te Den Haag. Als je Orez omdraaide kreeg je Zero, een stroming waar de meeste kunstenaars van de galerie deel van uitmaakten. In 1971, toen de Zero-beweging internationale bekendheid had verworven en de beide directeuren van galerij Orez het niet eens konden worden over de te volgen nieuwe beleidslijn, ging het duo Vogel-Verboon uiteen. Een jaar later startte aan de Haagse Javastraat, nu onder leiding van Vogel alleen, de Internationale Projectstudio Ornis (Grieks voor vogel). Vele ‘Nieuwe Haagse School’ leden exposeerden hier. Onder andere : Kees van Bohemen, Theo Bitter, Jan Cremer, Lotti van der Gaag, Willem Hussem, Nol Kroes, Joop Kropff, Theo Mooyman en Gerard Verdijk.  Ella werkte van 1970 tot 1982 voor Galerie Orez / Ornis. In die twaalf jaar heeft ze met de meeste leden van de Nieuwe Haagse School samengewerkt.  

Op een dag zette ze een van haar recente etsen tegen de plint. Er stonden Siamezen op. Er kwam iemand de galerie binnen die vroeg of die ets te koop was. Ella vertelt: "Ik dacht even na en zei toen ‘Zeker, voor 95 gulden is de ets van u.’” Er volgde er nog een, en nog een, en toen kwam er een hele handel. Ella vond het prima. Ze moest er ten slotte van leven en had twee vaste aanstellingen om les te geven vaarwel gezegd.

De katten kwamen in de catalogus van Norbert Buchsbaum. Hij had een galerie in de Kazernestraat, galerie Arta. Hij liet de etsen in een oplage drukken, maar liefst 75 stuks. Via Dolf Welling, kunstcriticus, kwam deze ets in de krant. Daarna volgde een fotograaf van Libelle. Het contact werd gelegd en Libelle publiceerde een interview met Ella. Vervolgens startte Libelle een verkoopactie waarbij de lezers haar prenten konden aanschaffen voor 45 gulden per stuk. Henk van der Vet, zeefdrukker op het Noordeinde maakte 500 zeefdrukken.

Een ideaal beest  

Ella: “Alles ging daarna vanzelf. Je moet een paar keer geluk hebben in je leven. Een rat verkoopt niet. Eén soort hond bestaat niet, je hebt zo’n grote variëteit, van een teckel tot een bouvier. Een poes is universeel. Het kattengezicht lijkt op een mensengezicht. De afstand tussen de ogen is even groot als bij de mensen, ook de neus heeft de zelfde proportie als een mensenneus. Het enige verschil met mensen zijn de oren. Niemand staat er bij stil. Het is een ideaal beest, even groot als een baby. Mensen hebben honden om te imponeren, een poes is er voor jezelf.”

Het ging maar door. Er verscheen een poezen kalender in 1981. Ze signeerde bij boekhandel Ulysses bij haar in de straat. Daarna volgden lange stukken in vele kranten: van Binnenhof, Haagsche Courant, NRC-Handelsblad, Telegraaf, Parool, Het Vaderland, Utrechts Nieuwsblad tot en met AD en Trouw. Ze werd zelfs uitgenodigd op kattententoonstellingen om prijzen uit te delen. En toen kwam het Poezen Kwartet.

Op de muur in haar salon hangen diverse poezen tekeningen en etsen. En ook foto’s van poezen. Drie zijn er van de bekende Haagse fotograaf Gerard Fieret. “Ik kocht een foto van hem op een expositie in de Haagse Kunstkring voor 195 gulden. Hij was er zo verguld mee dat ik de volgende dag nog twee katten foto’s van hem erbij kreeg.”

Het tekenatelier

We gaan naar boven naar haar tekenatelier. De documentatie is ondergebracht in vijf groot-formaat ringbanden vol met kranten- en tijdschriftenknipsels en allerlei documenten. Ik zie een hele jonge Ella in kleur, breed lachend in een stoel. Ansichtkaarten van poezen, een platte gemarmerde kat. Op de kast het skelet van een kat. Haar versie van de poes van Bart van der Leck: “In het Mondriaanjaar, 2017, heb ik er een echte poes van gemaakt. Met vier verschillende achtergronden, een ervan is de Victory Boogie Woogie.” 

We gaan nog een verdieping omhoog, naar de kamer met de etspers. Ik zie de etspers en de etsplaten. Ze werkt het liefst met zink, dat is een vrij zacht materiaal. Voor het etswerk gebruikt ze salpeterzuur. Per plaat kunnen er maximaal 75 prenten van afgedrukt worden. Ella: “De etsen zijn het meest typerend voor mij als kunstenaar. Het zijn mijn uitdrukkingen. Daar heb ik naam mee gemaakt, meer dan met de tekeningen."

Tot slot, wat is haar filosofie?

Ella: “Ik kan eigenlijk alles tekenen. In de vijf jaar dat ik op de Koninklijke Academie voor Beeldende Kunsten in
Den Haag heb gestudeerd heb ik alles geleerd, maar het is het beste als je je specialiseert. Zo gauw je je specialiseert steek je boven de rest uit. Je wordt er steeds beter in en mensen herkennen je werk. Je werkt zowel aan je bekendheid als aan je eigen kunnen.  

Daar tegenover staat het werk van een amateur. Waaraan herken je een amateur? Aan het feit dat die alles denkt te kunnen en ook alles uitvoert. Mijn advies en filosofie is: Houd je beperkt, dan kun je jezelf vervolmaken.” 

Ella van Schaik is actief kunstenaarslid van de Haagse Kunstkring en van Pulchri Studio. Via haar website kunt u contact met haar leggen en op afspraak een atelierbezoek brengen. Ze maakt ook kattenportretten in opdracht.   

Afbeeldingen

1) Bart van der Leckpoes 1, 2 – 6) schilderijen geschilderd met tempera formaat 20x30 cm, etsen zijn 30x40 cm, de tekening is syberisch krijt 30x40 cm, 7) Bart van der Leckpoes 2, 8) – 10) tekeningen en schilderijen, 11) portret Ella van Schaik 2022, 12) portret Ella van Schaik door Paul Citroen, 13) portret door Dick Stapel, 14) portret Koekie 2022, 15 – 17) Poezenkwartet 

https://sites.google.com/view/ella-van-schaik/home

https://bit.ly/3AKUKrm 

Circa:
Nee

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0