De wereld van de Haagse kunstenaar, 69 - Auke de Vries

In Den Haag zijn er wel tien beelden van Auke de Vries in de openbare ruimte te zien. Voor het Ministerie van Buitenlandse Zaken staat de lichtgroene ‘neergeschoten helikopter’, achter het Station Hollands Spoor de sliertige  serpentineslang en in de binnenstad, als onderdeel van de Haagse beeldenroute,  de ‘Sokkel van de Vries’.

Laatst was ik bij een lezing van Auke de Vries over zijn werk in Het Nieuwe Instituut in Rotterdam, voorheen het Nederlands Architectuurinstituut, waar Adri Duijvestein nog eens directeur van is geweest. Voor dat instituut staat in de vijver ook een werk van De Vries, een lange lijn met verschillende elementen, in en boven het water.

Maat houden

Uit het publiek kwam de vraag hoe dat laatste werk tot stand was gekomen. Auke de Vries: “Toen het Architectuurinstituut er nog niet was, was het hele gebied niet gearticuleerd. Ik had een idee in mijn hoofd: een lijn die verbinding maakt. Maar hoe dat uit te voeren? Dat was voor mij ook de vraag. Belangrijk was een evenwicht te bereiken tussen het hoge en lage gedeelte. Al werkende zie je langzaam welke kant het op moet. Er zijn altijd wel dingen die de maat bepalen. Maar, ik moet zeggen, ik ben altijd weer verbaasd over het resultaat.”

Datzelfde was het geval bij de ‘neergeschoten helikopter’ bij het ministerie van Buitenlandse Zaken. “Ook dat gebouw was in aanbouw. Hoe zou het gebouw eruit komen zien? Dat was voor mij belangrijk en had ook invloed op het werk. De maat van het gebouw en mijn werk moesten in verhouding staan. Er moest als het ware een alfabet ontstaan.”

Ordening

Maat en schaal zijn belangrijke begrippen voor De Vries, leerden we. “De mens heeft een hand, beter gezegd twee handen. De hand is maatgevend, het geeft een grens aan. Als er geen grens is, is er geen maat. Ik was negen jaar toen ik – als jongen van het Friese platteland - voor het eerst de zee zag. De schok was mateloos. Ruimte is niet neutraal, begon ik me te realiseren, maar geladen met betekenissen. Hoeveel ruimte zit er in jezelf? Er is een grens waar je op zeker moment tegen aan loopt.”

Schaal ordent. “Schaal zit in ons. Hoe gaan we om met de oneindige ruimte? De surrealisten creëerden eindeloze ruimten in hun landschappen. Als het gaat om kunst in de openbare ruimte is schaal en ordening belangrijk. Veel kunst is niet geschikt voor de openbare ruimte, openbare ruimte impliceert immers communicatie.”

Een kathedraal heeft met schaal te maken. De Amsterdamse grachten en bruggen ook. “De Champs-Elysées is mooi van schaal evenals het plein van Siena, waarbij het stadhuis op een voorbeeldige wijze de vallei afsluit.” Ruimte heeft eigenschappen, aldus De Vries en herhaling van elementen in een ruimte geeft maat.  “We kunnen niet zonder indeling. Schaal en maat zijn onbewust in ons verankerd.”

Toren van Babel

Hij laat plaatjes op het scherm zien van de Tuilerieën in Parijs met zeer goed passende 18e-eeuwse beelden van mythologische figuren en symbolen van de jaargetijden op hoge sokkels. In 1964 liet Andre Malraux, schrijver en later minister van Cultuur er beelden van Maillol bij plaatsen, op lagere sokkels. “Dat stond in geen verhouding met de bestaande beelden. Er was iets goed mis gegaan op het vlak van de schaal.”

Hij laat een dia zien van het schilderij De Toren van Babel, van Brueghel, dat in het echt te zien is in het Museum Boijmans van Beuningen. “Schaal zegt alles over dingen, en ook over mensen en dingen. De Toren van Babel laat zien hoe het mis kan gaan als de verhoudingen uit het oog worden verloren. De toren werd steeds hoger en de aanvoer van materieel werd steeds langer. Men besloot in twee etappes te klimmen. Op gegeven moment werd het stellagewerk, van hout, opgestookt. Door iets mateloos te scheppen, werkte men aan de vernietiging van het werk. Men had ook geen gemeenschappelijke taal, de ‘babylonische spraakverwarring’ werkte mee aan de chaos. Een gemeenschappelijke taal blijkt nodig te zijn om te overleven.”

Wereldberoemd

De werken van Auke de Vries zijn vaak abstract, maar verwijzen ook naar de werkelijkheid. Je ziet vormen uit de natuur en architectonische vormen zoals een soort vogelhuisjes en boomhutten. Er zit snelheid, intuïtie en dynamiek in de beelden van De Vries. Dat blijkt ook te maken met het weidse Friese landschap van De Vries’ jeugd. “Die eindeloze ruimte valt niet te definiëren, want wat doet een stap ertoe, of twee? De ruimte blijft groot en de mens blijft klein.”

Zijn werken maakt hij in het klein op een tafel in zolderetage in de Haagse Zeeheldenbuurt. “Ik maak een verkleind groot beeld.” Als het beeld wordt uitvergroot gaat hij opnieuw zoeken naar de juiste verhoudingen. Hij maakt die grotere beelden, ongeveer twee maal de menselijke maat, in een atelier in Kijkduin.

Als het een beeld wordt voor de openbare ruimte, wordt het – meestal – nog groter. De uitvoering geschiedt door gespecialiseerde bedrijven, wel onder leiding van De Vries. Hij houdt ook de installatie ter plaatse goed in de gaten. Ondertussen is hij wereldberoemd geworden. Een paar jaar geleden had hij al ruim 1000 beelden in zijn oeuvre en het aantal groeit nog steeds. Er is behalve in Nederland werk van De Vries te vinden in Duitsland, Engeland, Frankrijk, Spanje, Zuid-Afrika en Thailand.

Het Maasbeeld

Een van zijn bekendste beelden bevindt zich in Rotterdam, het Maasbeeld uit 1982. Het 200 meter lange beeld zweeft boven de noordelijke oever van de Maas en bestaat uit abstracte vormen die verbonden zijn door een lineaire krul. De onderlinge delen van het beeld bewegen ten opzichte van elkaar onder invloed van wind en getijden.

De Vries: “Voordat het beeld er was, heb ik het gebied voortdurend opgemeten. De kabels moesten zowel strak kunnen staan, als slap kunnen hangen zodat het werk mee kon bewegen met de beweging van het water. Twee maal per dag stijgt en daalt het water, dat zet het beeld in beweging. Het was belangrijk dat het beeld bleef intrigeren, en dat gebeurde op deze manier. De grote ring in het beeld heeft een diameter van vier meter. Het beeld is niet gefixeerd, op het eind houdt een contragewicht het in balans, dat gebeurt op elk moment.”

Slang

Boven op het dak van het Daimler gebouw op de Potsdamer Platz in Berlijn bevindt zich het werk Landed (2002). “Het dak is van Renzo Piano. Mijn beeld balanceert, het past in de omgeving, het is niet meer mijn beeld, maar dat van de stad.” In het Duitse stadje Ludwigsburg maakte hij een sculptuur van 21 meter met een slang erin.

“Het hele patroon bij Ludwigsburg was rechttoe-rechtaan. Ik moest iets vinden om dat te doorbreken. Toen kwam ik op het idee om in mijn werk een slang in te verwerken. In het dorpje Cocullo, Italië, wordt een van de oudste feesten van het land gevierd, ‘La festa dei Serpari’. De slang was voor de christelijke tijd een soort bosgod. Tijdens de processie wordt het beeld van San Domenico, de heilige die je beschermt tegen slangenbeten, door het dorp gedragen. Kinderen hebben slangen om hun nek en in hun handen. Toen ik het beeld gemaakt had, was er aanvankelijk angst voor de slang in Ludwigsburg, maar juist door de slang kon het beeld zich in de loop der jaren nestelen in zijn omgeving.”

De Tempel

Voor de Floriade van 2002 maakte hij in de Haarlemmermeer De Tempel. In een ruimtetempel op een piramide van dertig meter plaatste hij een vrij hangend object dat door de wind in beweging kon werden gezet met een grote koperen schotel. Aan de binnenkant van de schotel was een schildering van het heelal te zien. Op deze manier wilde hij de bezoekers de ruimte laten ervaren. In de sokkel van het werk was een ruimte waarin men het geluid van vleermuizen kon horen. 15.000 bezoekers per dag ondergingen de ervaring.

De afgelopen maanden toonde Museum Beelden aan Zee in Scheveningen een mooi overzicht van het kunnen van deze bijna 80-jarige, bijzonder fit ogende kunstenaar.

Afbeeldingen: 1) beeld bij ministerie van Buitenlandse zaken, 2) beeld achter station Holland Spoor, 3) de sokkel van De Vries, Haagse beelden route, 4) beeld bij Het Nieuwe Instituut, voorheen Architectuurinstituut, 5) Champs-Élysées, 6) Plein Siena, 7) Tuilerieën 8) De Toren van Babel, Bruegel 9) Maasbeeld Rotterdam  10) en 11) beeld Potsdamer Platz Berlijn, 12) beeld Ludwigsburg, 13) De Tempel, Floriade Haarlemmermeer, 14) Auke de Vries

http://www.beeldenaanzee.nl/nl/

http://bit.ly/2ZFJb1h  

 

 

 

Circa:
Nee

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0