De wereld van de Leidse kunstenaar, 1 - Justus Donker

Een groot schilderij van een muzikant die met een gitaar op zijn rug de wijde wereld in trekt. Zwarte hoed op zijn hoofd. De lege fles weggegooid. No End staat er op de wegwijzer. Flipper, de beroemde dolfijn zie het links in de wolken goedkeurend aan. Rechts vliegen drie vogels, de drie-eenheid van de Donker broers.

Het is een van de werken die nu te zien is in Marcello’s Art Factory & Rock Gallery. Het leven van Justus Donker was en is nog steeds doorspekt met rock ’n roll. De gebroeders Donker begonnen eind jaren tachtig hun carrières als kunstenaars van de After Nature Group, samen met onder andere Peter Klashorst en Jurriaan van Hall.  

Productieve periode

Er volgden tientallen exposities en action painting shows. Van New York tot Barcelona. After Nature wilde niets met conceptuele kunst of met vergezochte kunsttheorieën te maken hebben. Het concept was simpel: ga uit van wat je ziet. Zoals dat 100 jaar geleden gewoon was, gingen de broers in de natuur, achter de schildersezel, met penseel in de hand, op zoek naar de waarheid. Ze schilderden landschappen, stillevens, modelstudies en (zelf)portretten.

Dat gaat lang goed, maar er komt een keerpunt. Daarover direct meer. Een paar dagen na de opening spreek ik met Justus in de galerie. Hij is nu los van ‘After Nature’ zegt hij. “Ik ben teruggegaan naar waar ik begonnen ben, met vrij werk. Ik ben 50 geworden. Ik heb altijd gedacht: als ik 50 ben kan ik alles schilderen. Ik weet nu wat ik wil, kan en hoe het verder moet. Ik wil niet vastzitten aan één stijl. Ik zit in een productieve periode en ben weer veel aan het exposeren.”

Jacob Kanbier

Sinds zijn geboorte is hij kunstenaar, zegt hij. “Ik was altijd met tekenen bezig. Ook met mijn twee broers, Gijs de oudste en Aad, de jongste.” De grootste band had hij met zijn broer Aad. “Aad was de spil. Ik deed alles met Aad samen. Ik ben in Rotterdam geboren, maar we verhuisden vervolgens voor zes jaar naar Denemarken. Daar is Aad geboren. Zijn vroedvrouw bleek een kleinkind van Gauguin te zijn. We werden ‘de kleintjes’ genoemd. We wilden alles doen wat onze grote broer deed.” Ook vader Willem Donker, uitgever, hield van tekenen. “Hij hield vooral van modeltekenen.”

Op zijn zeventiende besloot Justus dat hij er echt voor ging. Hij nam les bij de Leidse meester Jacob Kanbier. “Hij gaf me penseel en verf en ik ging aan de slag. Met hem heb ik ‘vrij’ geschilderd. Dat duurde zeker een jaar of tien.” Nadat zijn broers gingen studeren aan de Koninklijke Academie voor Beelden Kunsten in Den Haag, ging Justus ze een jaar later achterna. After Nature hadden ze al uitgedacht en er bekendheid aan gegeven. De directeur van de Academie liet weten dat ze weg moesten blijven van de media, en zich moesten concentreren op hun studie.

“Ik heb het negen maanden uitgehouden en ben toen gillend weggelopen. Ik heb er geen fuck geleerd. Het ging daar niet om vakmanschap. Ik heb vooral veel geleerd van Kanbier, en kijken naar Peter Klashorst en mijn broers.”      

Sleutelmoment

After Nature maakte al spoedig furore. Justus trok ook rond met het gezelschap ‘The Boulevard of Broken Dreams’, waar ook Herman Brood, Jules Deelder, Remco Campert en Simon Vinkenoog behoorden. We spreken over de jaren ’90 met extatische en interactieve kunstperformances. De gloriejaren waren voorgoed voorbij in 1998, toen Aad Donker, de jongste van de drie broers, zich vanwege liefdesverdriet van het leven beroofde. “Een sleutelmoment.”

Justus trok zich terug uit de kunstwereld in een piepklein dorpje in Groningen. Daar wordt in 1999 zijn derde kind geboren, dochter Luna. Eerder waren er al twee zoons: Dali en Fela. Na een aantal jaren van bezinning gaat hij zich in 2001 weer bezighouden met schilderen en gaat hij verder waar hij in 1998 gebleven was.  Na Groningen gaat hij naar Friesland, Amsterdam, het buitenland en komt ten slotte in 2009 in Leiden terecht. Met nog een dochter erbij: Sterre (2004).     

Documentaire

In 2011 ontmoet Justus de documentairemaker Frank de Rooij. Hij maakt een documentaire, ‘Justus’ over het leven van Justus. De documentaire wordt in 2015 bij DOCfeed beloond als ‘beste Nederlandse documentaire’, zie: https://player.vimeo.com/video/125776644 . De documentaire is inmiddels door meer dan een miljoen mensen bekeken. In 2016 verscheen de eveneens veel bekeken documentaire ‘All you need is me’ over het leven van Aad, gemaakt door Wim van der Aar. http://bit.ly/2fGWt7N. Er komt een biografie van Aad met als auteur Menno Voskuil (in 2018)

We lopen langs de werken. In de etalage liggen de schilderingen op stevig dik steigerhout. Landschappen, koppen, lichamen. “Ik schilder overal op.” Inderdaad, er staan ook twee beschilderde fauteuils, de ene met een dame en verderop in de galerie een man, met hoed. Op een aantal werken staat een bokser, klaar voor het gevecht. “Ik heb zelf gebokst, lang geleden. Schilderen is als boksen. Het is een gevecht met het doek. Je kunt winnen, verliezen, of het eindigt onbeslist.”

In ‘Knockin’on Heavens’s Door’, een recent werk, zien we een vrouw, op de ‘levenstrap’. Ook dat verbeeldt het gevecht dat je levert. Het leven is knokken. Maar het liefst op de manier waarop de indianen het doen, ‘sweet fighting’ waarbij er na afloop een vredespijp gerookt wordt. Zijn broers zijn te zien, inclusief Aad, zijn vader, soms een beetje verstopt. Vluchtelingen ‘on the run’, mooie vrouwen en op een schilderij de tekst ‘Jesus to drunk’, het anagram van Justus Donker.

Nieuw Donker Collective

Ondertussen is er een nieuw ‘Donker Collective’, een nieuw trio van schilderende Donkers. Het bestaat uit zijn zoons Dali en Fela, en Tun, de zoon van Gijs.

“Het kunstleven heeft zijn ups en zijn downs”, zegt hij samenvattend. “Ik ben wel eens jaloers geweest op mensen met een gewone baan. Dat je iedere maand je salaris krijgt. Maar dat is nu niet meer het geval. Nu zijn zij jaloers op mij. Ik voel me vooral artiest. Vooral de weg is het leukste, niet het doel. Succes heeft zijn schaduwkanten. Het geld is leuk, maar bekendheid niet. Toen ik met Herman Brood omging, kon ik letterlijk nergens heen.”

Tot slot, gevraagd naar zijn filosofie zegt hij: “Altijd door blijven gaan, nooit stoppen, wat er ook gebeurt.”

De tentoonstelling in Marcello’s Art Factory & Rock Gallery is te zien tot zaterdag 3 december en te bezoeken op donderdag, vrijdag en zaterdagmiddag. Buiten deze tijden op afspraak.

Binnenkort, 27 november, is het werk van Donker te zien op ‘Boer zoekt Kunst’ in Prinsenbeek.
Justus komt, met Henk Helmantel en Ans Markus in de Rotary Kalender.

http://www.justus-donker.com/ http://marcellos.nl/

https://bit.ly/2gwgJc9 

Circa:
Nee

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0