De wereld van de Leidse kunstenaar, 2 - Monika Jordense-Michalski

Als ik Monika Jordense-Michalski bezoek, begin september in Voorschoten, is ze druk bezig met de verhuizing. In de voorkamer en de hal staan ingepakte dozen en ook in de keuken, waar we gaan zitten, staat er van alles op tafel.

De voorkamer was haar fotostudio. Er hangt nog een katrol met een doek die neergelaten kan worden als achtergrond voor portretfotografie, links staat een groot portret van Saskia, haar model, met rechts van Saskia haar profiel in zwart-wit. In de vensterbank staan nog een aantal portretten. ‘Portret-fotostudio’ was ontstaan in de najaar 2009. Monika: “Ik fotografeerde hier, maar deed het ook op locatie.” 

Viva Frida!

Monika begon als fotograaf in de regio Leiden. Haar foto's waren in 2006 dagelijks te zien op de televisie in het programma Holland Centraal, TV-Krant. “In 2008 kwam ik als nieuws/pers evenementen fotograaf in dienst bij verschillende  nieuwsportalen. Rond 2011 ging ik werken voor de Telegraaf Media Groep. Dat deed ik tot en met voorjaar 2016. Ik maakte ook fotoreportages van islamitische feesten. Daar mocht ik bij zijn omdat ik vrouw was.”

Maar Monika is ook kunstenaar. Ze maakt ook artistieke foto’s en recent collages in photoshop. Op de tentoonstelling ‘Viva Frida!’ in de Go Gallery in Amsterdam ter gelegenheid van haar sterfdag op 13 juli, had ze een installatie en enige fotocollages. Twee ervan werden direct verkocht.

Van Polen naar Frankrijk

Monika kreeg de fotografie van huis uit mee. “Ik ben In Polen geboren en heb mijn jeugd in Frankrijk doorgebracht.” Haar ouders, Joseph Michalski en Maria Elsner-Michalski, zijn kunstenaars. “Ze deden ook aan fotografie. Dus ik ook. Als kind heb mijn ouders in de donkere kamer geholpen. Mijn eerste toestel kreeg ik toen ik zeven jaar was. In die tijd zijn mijn eerste zwart witte portretten en fotografie met dieren ontstaan. Fotografie is iets wat je moet leren, bijvoorbeeld het toepassen van de lichtval, het ontwikkelen, het afdrukken. Fotografie is dus niet alleen kijken en afdrukken, zoals in de digitale fotografie veel gebeurt.”

Toen ze 15 was, verhuisde Monika uit Polen naar Frankrijk. Na de middelbare school ging ze naar de Ecole des Beaux Arts in Digne-les-Bains en naar de Kunstacademie in Annecy. Ze was geïnspireerd door Edvard Munch en leerde er de kunstfotografie kennen. Ze trouwde met een Nederlander en kwam zo 35 jaar geleden in Nederland terecht. 27 jaar woont ze in het dorp Voorschoten, vlakbij Leiden. Daarnaast exposeert ze regelmatig in Nederland, vooral in Amsterdam, daarnaast ook in Polen en Frankrijk. Sinds 2007 deed ze mee aan meer dan 25 solo en groepsexposities. 

De VKK, Voorschotense Kunstkring

Ze wilde zich in Voorschoten graag aansluiten bij de kunstenaarsvereniging VKK, de Voorschotense Kunstkring. “Daar was een ballotage. In eerste instantie zeiden ze: je bent reportagefotograaf, dat is geen kunst.” Maar toen ze wat later haar artistieke studioportretten liet zien, werd ze meteen geaccepteerd. In 2017 bestond de VKK 50 jaar. Ter gelegenheid daarvan werd een verscheen er een boek, waarin onder meer diverse foto’s van Monika. “Ik was geïnspireerd door Leidse schilders, met name door het werk van Harm Kamerlingh Onnes. Zo maakte ik een foto, à la Onnes, van een raam vol met porseleinen beeldjes van katten, waarmee ik de dagelijkse, burgerlijke atmosfeer van Onnes  op mijn manier ‘pakte’. Daarnaast waren er ook mijn portretten van bekende Leidenaren als Peter Labrujère te zien.”

De ene foto na de andere komt voorbij. “De eerste jaren in Voorschoten was ik vooral bezig met de opvoeding van mijn twee kinderen, zoon Yves en dochter Saskia. Toen werd de fotografie meer een hobby. Maar toen ze wat groter waren ging ik weer serieus aan de slag. Er werd vaak gezegd dat de foto’s veel te artistiek waren om alleen in een fotoalbum terecht te komen. Mijn dochter vond het leuk en ook haar vriendjes.” Het is 2007.  We zien kinderen in het zwembad, een meisje op een bankje. Een jongen achter een boom, een jongetje aan een tafel, allemaal zwart-wit. “Ik noemde de serie ‘Wij zijn de toekomst van Europa’. Veel kinderen van expats kwamen uit bijvoorbeeld Engeland, Duitsland, Zuid-Afrika, Indonesië en Frankrijk.”

De serie werd op 1 juni 2008 getoond ter gelegenheid van Internationale Kinderdag bij het cultureel instituut Alliance Française in Katowice, Polen (Monika’s geboortestad), en ook in Frankrijk en Nederland.

Nederland gezien door mijn ogen

Na het kinderen project volgde ‘Nederland gezien door mijn ogen’. Ik zie een duinmeer, Hollandse huizen in de sneeuw, een jongen die een haring verorbert, een moeder met een bakfiets met daarin twee kinderen met op de achtergrond een molen en een richtingaanwijzer, een DAF, een gele trein, een fietsrotonde, windmolens, een kermis, jongeren met oranje haar, een Leids arbeidersstraatje met mooie gevels. “Het werd niet alleen in Polen, maar ook in Frankrijk geëxposeerd. De bezoekers keken er met plezier naar. Een kaasschaaf bijvoorbeeld is voor Nederlanders heel gewoon, maar in Polen iets aparts.”

De foto’s gebruikte ze ook als reclame voor haar fotostudio en voor een window-expositie bij de studio van CultTV van de Amsterdammer Evertjan Vonk, haar huidige partner. Ze ging hierna in hoog tempo door. Het komt allemaal voorbij: een dame uit een spiegel, een mysterieuze dame met een hond die op een vos lijkt, en meer mysterieuze portretten. Foto’s uit Frankrijk, nabij Digne-les-Bains met haar dochter tussen de zwarte mergelheuvels.

We lopen even naar de voorkamer voor grote foto’s met modellen die later in de Outsider Art Gallery werden geëxposeerd. “Ik heb exposities gehad bij Cordaan in OutsiderArt Gallerie (bij de Hermitage) ter gelegenheid van het vijf jaar bestaan  van de galerie in 2014. Op de foto’s, meer dan 60 portretten, clienten te zien van Cordaan, bezoekers van de galerie zoals Daniel Uneputty, president van de Hells Angels, Marion Bloem, de schrijfster enzovoort. Behalve de clienten van Cordaan waren ook personeel en de directeur van Cordaan vastgelegd. De portretten werden tijdens de finnisage aan hen cadeau gegeven.”

Weer terug in de keuken zie ik een blauwe engel met vleugels, een barbie met bloemen op haar hoofd, een beeldje met op de kop een vlinder, foto’s gemaakt op een Frans Kerkhof. “Behalve bij Cordaan heb ik exposities gehad in Londen en Korea. In september komt er een aan in de Open Ateliers van WG Kunst in Amsterdam, samen met Anita Mizrahi.”

Gebroeders Grimm

In 2008 kwam ze de Gebroeders Grimm, tegen op Hyves, de site. Het zijn twee heren in feestelijke pakken, Robert Anthony en Thom Rijpstra, die met een hoge hoed feesten opfleuren. “Robert Anthony maakt de kostuums zelf. Hij gebruikt daarbij duizenden swarovski kristallen.” In 2013 kwam ze hen opnieuw tegen en vroeg hen of ze een fotoreportage van de heren kon maken die ze in 2014 wilde laten zien bij de VKK in het Voorschoten Museum. Dat kon en de beide heren kwamen ook op de opening in hun feestelijke kostuum. Later fotografeerde ze hen in de tuin van de Outsider Art Gallery met een dame tussen de twee heren in, Catherine Goodwin, in de ‘Gekke Bruid Performance’. Toen Maxima in 2017 het Outsider Art Museum opende nadat de Outsider galerie was ingetrokken bij de Hermitage, maakte ze een mooie fotoreportage van het bezoek aan het museum en het atelier met een schitterende foto van de Gebroeders Grimm, met nu tussen hen in Koningin Maxima.

Fotograferen als therapie

Heeft ze nog een sleutelwerk, een werk dat voor een omslag zorgde? Dat heeft ze. Het is haar eerste artistieke foto, gemaakt in 2006 met een Sony-Ericsson mobieltje, met daarop stoere kinderen die schaatsen. Haar ‘heksenfoto’ waarop ze staat met een zwarte heksenpuntmuts en in plaats van een bezem een stofzuigerslang  kwam ook op haar visitekaartje.  Deze foto was gemaakt door Evertjan Vonk in 2014.

Toen ze ziek werd in 2016 ging ze als therapie wandelen met haar iPhone.Als je met je smartphone rondloopt, vraagt niemand iets, als je dat doet met je toestel krijg je vragen van iedereen. Voor de macro’s had ik er een speciale lensje bij. De serie heet  Soap Bubbles© Fotografie Project 2016-19, A Journey through moments of my Life. IPhone photos come and go like soap bubbles!"

Terug naar analoog

Voor een boekpresentatie volgende jaar gaat ze aan de slag met een analoog toestel. “Ik ga verder met collages als kunstwerken. Ik merk dat mensen er interesse in hebben. Op smartphone kun je weliswaar mooie portretten maken, maar smartphone heeft het beroep van fotograaf stuk gemaakt.  Iedereen is fotograaf.” Ze heeft een Nikon FM - Film HP5 lens 50 mm. Ik zie een foto van een graf op een kerkhof in Zuid-Frankrijk. “Ik heb een voorliefde voor kerkhoven en een voorkeur voor zwart/wit.”

In het nieuwe huis in Leiden komt een werkruimte met DoKa. “Ik ga weer met de oude techniek werken op lichtgevoelig UV materiaal. Bij zwart/wit moet je anders denken, in grijstinten. Ik vind een grote korrel mooi.”

Ondertussen maakte ze in al die jaren met Evertjan ook films over Outsider Artists, kunstenaars die buiten het normale kunstcircuit werken. Ze werkten daarbij veel samen met de Outsider Art Galerie van Bert Schoonhoven. Daar werd werk geëxposeerd van mensen met handicaps die creatief aan de slag gingen. Monika werkt sinds drie jaar ook als curator. Jaarlijks organiseert ze meerdere kunstexposities waar ze ook zelf aan meedoet. Ze heeft bekende mensen als Rob Scholte geportretteerd. Dit portret is ook te zien op de website van het Rob Scholte Museum. En ook David Hollestelle, de gitarist van The Wild Romance, de band rondom Herman Brood, heeft ze vastgelegd. Deze foto werd gebruikt voor de promotie poster van The Wild Romance in 2016. En niet te vergeten, al bijna drie jaar maakt Monika een televisie programma op de Amsterdamse Omroep OutsiderArt Tv, die elke vrijdagavond om 20 uur te zien is op Salto 1.  

Flora

Tot slot, geïnspireerd door de oude meester Rembrandt van Rijn, maakte ze de collage Flora, haar versie van Rembrandt’s Flora. Het ziet er prachtig uit. Monika’s Flora is geïnspireerd op Madieanne, een strenge meesteres. “In haar privéleven is ze een soort Flora. Je ziet een pop met een soort masker en een zweep. Op de zweep zit een bloempje, want Madieanne is gek op haar tuin. Daarin heeft ze een vijver met koikarpers. Zij is een gepassioneerde dame. Daarom heb ik haar gekozen. Net als bij mijn andere foto’s zit er een verhaal achter deze foto.” De foto was dit jaar te zien dit jaar tijdens door Monika georganiseerde Pop Up Expositie Lokatie Laurier in de grachtengordel van Amsterdam.

Afbeeldingen

1) Gebroeders Grimm met Koningin Maxima, reportagefotografie, 2) Dame met het hondje, studiofotografie, 3) Stella, de Kleine Fee, kinderportretfotografie, 4) Rob Scholte, portret, 5)  Collage geïnspireerd door Frida Kahlo, 6) Boom, analoge fotografie, 7) Model Robines Black Marl - Haute Provence, France, 8) Zelfportret door een koetslamp, 9) Flora, collage, 10) Blue Fairy Fantasy, 11) Fairy Fantasy, 12) Kerkhof Frankrijk, analoge fotografie, 13) Dode Bloemen, I-Phone fotografie, 14) De Heks ( Portret Van Monika met haar hondje Flame ) - Fotografie Evertjan Vonk  

https://www.facebook.com/Fotografie-Jordense-Michalski-400947296583687
http://www.jordense-michalski.eu/
Binnenkort is er een nieuwe website over het werk van Monika in de lucht.  

http://bit.ly/2sHtfQA

 

 

Circa:
Nee

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0