De wereld van de Rotterdamse kunstenaar, 12 - Frans Verschoor

Het gaat bij Frans Verschoor om ruimte en beweging, of beter nog: ruimte en tijd. Ik bezoek hem in zijn atelier aan de Berkelselaan, een mooie grote ruimte. Hij heeft de ramen verduisterd om te kunnen projecteren.

Er hangt een grote foto tegen de muur van een niet onmiddellijk te duiden landschap. Frans Verschoor: ‘Dit is een werk uit de serie “Horizons”. Het is opgebouwd uit foto’s, genomen op allerlei locaties. Overal waar ik kom fotografeer ik landschappen, ervoor zorgend dat de horizon het beeld precies in tweeën deelt. Inmiddels kan ik putten uit een verzameling van duizenden foto’s die ik gebruik in fotowerken en in “Slowscapes”. Dat is de titel die ik heb gegeven aan een serie videowerken.’

Slowscapes

We bekijken Slowscape#1 (2014). In een traag tempo vermengen zich landschappen van over de hele wereld. Ze vloeien onmerkbaar in elkaar over, met de horizon als constante. De veranderingen zijn bijna niet waarneembaar. Frans Verschoor: ‘Het werk speelt zich af op de grens van fotografie, schilderkunst en film. Het is geen lineaire vertelling, maar eerder een imaginaire reis, zonder begin, zonder einde en zonder doel. Ik vind het belangrijk dat je op ieder moment kunt beginnen of stoppen met kijken.’

Slowscape #1 werd in 2014 getoond in Galerie Lecq in Rotterdam, dag en nacht zichtbaar voor publiek. In het voorjaar van dit jaar was Slowscape#2 te zien in de Bagijnentoren in Delft. Ik merk op dat ik het werk rustgevend vind. Frans Verschoor: ‘Rustgevend? Natuurlijk, maar je weet natuurlijk nooit wat zich achter al die horizonnen afspeelt. Misschien is dat juist wel verontrustend.’

Hij laat me fotowerken zien van de zee met de lucht erboven, ook weer met de lijn van de horizon precies in het midden. ‘Ik maakte hiervoor een half uur of langer vanuit hetzelfde standpunt honderden opnamen, die ik samenvoegde tot één beeld. Je ziet de horizon, de branding en de wolken, maar ook het verstrijken van de tijd is zichtbaar geworden.’

Pad

Ik bekijk een andere foto aan de wand. Rechts zie ik de Rotterdamse Hofbogen en vaag op het eind de torens van Nationale Nederlanden bij het Centraal Station. ‘Dit is een stapeling van foto’s die ik gemaakt heb langs de route die ik altijd  met mijn hond loop. Ik maak al zo’n tien jaar foto’s van plekken langs trajecten die ik routineus afleg, wandelend met mij hond, fietsend naar Rotterdam Zuid of naar mijn atelier.’ Toen het werk getoond werd schreef Kees Went het volgende:

Er is een lange traditie van kunstenaars, die proberen te ontsnappen aan de dimensies van hun domein. De kubisten en de futuristen probeerden binnen de beeldende kunst te ontkomen aan de anekdotische afbeelding van een uniek moment. Frans Verschoor werkt binnen deze traditie, waarbij hij de ruimtetijd in één representatie vat. Hij fotografeert dezelfde plaatsen en objecten routinematig over de tijd. Hieruit ontstaan verzamelingen van soms wel honderden foto’s, die worden samengevoegd tot één beeld.

360°

Hij hangt zeven foto’s van bomen aan de muur. De foto’s zijn onderdeel van de serie’360°‘, waarbij hij een object in een omtrekkende beweging vanuit meerdere posities fotografeert, steeds dezelfde afstand behoudend. De samengevoegde opnames brengen de driedimensionaliteit van het object in de omgeving terug tot één beeld. ‘Ik fotografeer bomen en objecten op veel plaatsen. Om een object te kennen moet je het van alle kanten benaderen en moet je de ruimte eromheen je eigen maken. Hoe kun je een plek begrijpen? Dit werk gaat meer over ruimte dan over het afgebeelde object.’

Ook van de Euromast maakt hij een 360° werk. Hij fotografeerde in een cirkel van ongeveer 250 meter er omheen vanuit meerdere posities. Het werk was dit jaar te zien in “de Aanschouw” in de Witte de Withstraat in Rotterdam.

Split seconds

In de negentiger jaren begon hij met het bouwen van websites. Hij zag het internet als een nieuw platform voor kunst. Hij ging lesgeven in webdesign en websites voor anderen bouwen, iets wat hij nog steeds met enige regelmaat doet.

De invloed van al dat webwerk is heel zichtbaar, bijvoorbeeld in de video’s van portretten,die zijn opgebouwd uit 420 vierkanten. ‘Ieder vierkant is eigenlijk een aparte video die, volledig op basis van toeval, een eigen tijdlijn volgt. Onderdelen van bestaande portretten, gevonden op het internet, worden zo on the fly samengevoegd tot een nieuw portret, ongrijpbaar en voortdurend veranderend, zonder ooit in herhaling te vallen. Iedere kijkervaring is uniek omdat geen moment gelijk is aan het andere. Speciaal voor het internet maakte ik zo een werk met de titel “In God We Trust”. ‘

In de Fenixloods bouwde hij in 2012 de installatie “Split Seconds”. ‘Dit was de best denkbare locatie voor dit werk. In de industriële omgeving van de loods maakte ik op de achterwand van de liftschacht een projectie, gebaseerd op portretten van misdadigers, fanatici, weldoeners, CEO’s van multinationals, de Dalai Lama en mijzelf.’

Dezelfde techniek gebruikte hij voor een zelfportret. ‘Dit is een doorlopend project. Ik maak al vanaf 2003 foto’s van mijn gezicht, frontaal, twee oren zichtbaar. Op basis van die opnamen ontstaat een zelfportret dat inmiddels een periode van twaalf jaar omspant. Die periode wordt dus, met het verstrijken van de jaren, steeds langer.’ Dit werk blijft zich ontwikkelen zolang hij recentere portretten toevoegt.

Hoe het begon

Ik vraag hem hoe het allemaal begon. ‘In 1989 maakte ik een paar werken met geluid. Zo installeerde ik op een muur acht cassetterecorders, die met elkaar een toonreeks ten gehore brachten. Die installatie produceerde een machinaal, samenhangend en langzaam verschuivend ritme.’

In diezelfde tijd maakte hij een installatie met infusen en kookplaatjes. In een regelmatig tempo druppelde uit elk infuus water omlaag om direct op het kookplaatje te verdampen. Hij laat me een foto van de installatie zien. Frans Verschoor: ‘Je hoorde een verschuivend patroon van “klein geluid”. Een druppeltje beweegt, valt naar beneden, sist even en verdwijnt. Het was een gaaf idee, een minuscule actie. Ik houd van het soort kleine geluiden die je kunt horen wanneer het stil lijkt te zijn.’

Structuur en toeval

Hij maakte ook schilderijen. Er hangen er een paar aan de wand. Een acryl-schilderij met zwarte, grijze en witte lijnen die elkaar kruisen. Er zit een bepaalde structuur in, wat ook geldt voor een schilderij dat is opgebouwd uit talloze overlappende cirkels. De schilderijen kwamen tot stand als een soort drietrapsraket. ‘Aan deze schilderijen ligt een strenge structuur ten grondslag. Beslissingen met betrekking tot formaat, richting en dergelijke heb ik gemaakt door te werpen met dobbelstenen. Op basis van toeval dus. Daarna volgden de intuïtieve beslissingen. Op die manier wilde ik het proces van het ontstaan van beeld zo veel mogelijk controleren.’

Frans Verschoor is kunstenaar sinds 1980 toen hij van de Willem de Kooning Academie afkwam, die destijds nog Academie voor Beeldende Kunsten heette. Hij kan zich geen beter leven dan het kunsteleven voorstellen. ‘Financieel is het altijd lastig, maar ik heb het makkelijker gemaakt door erbij te gaan werken.’ In het webwerk kan hij ook zijn artistieke ideeën kwijt. ‘Een website is verleiden. Mensen in een fractie van een seconde overtuigen en ze laten begrijpen wat ze daar doen.’

Maar het belangrijkste is toch de kunst. ‘Ik wil dingen maken die geen begin en geen eind hebben, series die zich blijven uitbreiden. Ieder werk is dan een momentopname en onderdeel van een groter geheel.’

De Halve Maen

Ik zie nog een collage liggen op de werktafel. Het is een digitale collage rond het befaamde schip “De Halve Maen”. Het is een werk in opdracht, recent gemaakt voor het door Mecanoo ontworpen gebouw met diezelfde naam, op de noordelijke IJ-oever. Op dit moment werkt hij aan “Slowscape#3” en aan een serie videostills voor een expositie in de WTC Art Gallery in Rotterdam, later dit jaar.

http://fransverschoor.nl/             http://bit.ly/25QzABK 

Circa:
Nee

Tags

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0