De wereld van de Rotterdamse kunstenaar, 29 - Ralph van Meijgaard
Het atelier van Ralph van Meijgaard is groot en hoog, wit en schoon. Aan de rechtermuur heeft hij ter gelegenheid van mijn bezoek een reeks schilderijen opgehangen, een reeks kleine schilderijen van 24x30 cm, en helemaal links een grote, van 120x200 cm.
Ik kijk naar de reeks schilderijen. Op het eerste gezicht zie ik pictogrammen, maar als het al pictogrammen zijn, hebben ze niet de functie om iets meteen duidelijk te maken. Als ik wat langer kijk zie ik een aantal vormen terugkomen, soms lichtelijk anders, soms in combinatie met een andere vorm.
Spelen met vormen
Zo is er het profiel van een roltrap, een donker radarachtig zonnetje dat een of meerdere malen verdubbeld is, een nier in horizontale positie, een granaat, een drietal dikke takken in het bos waar een uitdovend wit wolkje uit komt – in de vorm van een tekstballon, een platte kaas of zeepje met bubbeltjes en een kano, die op vele manieren terugkomt, als platte accolade, als een soort croissant. Het zijn voor Van Meijgaard vormen die op zeker moment zijn opgedoken, gepolijst en zo sterk bleken te zijn dat ze onderdeel van zijn vocabulaire werden.
En met die vormen speelt hij, er zijn hele series. Sommige vormen komen heel vaak terug, andere wat minder en in enkele gevallen wordt een vorm slechts toegepast in twee of drie werken. Maar de mogelijkheid dat die zeldzame vormen alsnog gebruikt gaan worden is altijd aanwezig. “Ik haal weleens een eerder ontwikkelde vorm naar boven en die blijkt dan wonderwel te passen en combineerbaar te zijn.”
Kano
Op het tweede schilderij van links zien we een grote zwarte kano en daaronder in een ander vlak een stuk of tien witte kano’s die zomaar een toetsenbord of rugleuningen kunnen voorstellen. In het midden staat een tekst ‘contribuent a entretenir ….. en daaronder ‘helpen de modellen ….’ Van Meijgaard. “Ik gebruik zelden teksten, maar toen ik deze tegen kwam, als ondertiteling in een filmfragment, heb ik hem zelfs gebruikt als titel van een tentoonstelling.”
Links heeft hij een groot werk opgehangen waarop in een grijs labyrintpatroon een stoeltje en een bed te herkennen is. Zowel onder het stoeltje als aan de poot van het opstaande bed zit een wieltje. Iets anders bekeken lijkt het bed hierdoor wel een schavot, waar een verdachte geëxecuteerd gaat worden en vervolgens afgevoerd kan worden.
Maar dat is natuurlijk een mogelijke interpretatie. Van Meijgaard: “Toen ik van de academie afkwam bestond mijn werk uit een soort allegorische taferelen op groot formaat, figuren in situaties, archetypisch van karakter. Later werd het meer emblematisch, vanuit de behoefte om de beeldtaal compacter en algemener te maken. In de loop van de tijd verdween het narratief meer in de constructie en bleef er de vorm over. En de kijker mag er nog steeds zelf invulling aan geven."
Sleutelwerk
Zijn er sleutelwerken, werken die als draaipunt fungeerden? In ieder geval is er letterlijk een sleutelwerk waarbij twee bollen – vol met lucht? – boven op elkaar staand gesecondeerd worden door een reeks radiatorsleuteltjes. De bovenste bol is roze, de onderste wit. “Een werk uit 2007, je kunt het als vanitasschilderij zien, met de onderste bol als schedel.”
En behalve dit letterlijke sleutelwerk zijn er werken die achteraf als zodanig benoemd kunnen worden en zijn er sleutelwerken als ‘aankondiging’. Van Meijgaard heeft vaker een hele wand gevuld met werken naast en boven elkaar. Dat deed hij in de XX Multiple Gallery in de Witte de Withstraat en de WTC Gallery in de Rotterdamse beurs.
“Vormen komen terug en schilderijen reageren op elkaar. Door combinaties en opeenvolging ontstaat er vaak een nieuw beeld dat nieuwe betekenissen en associaties oproept, juist doordat de beeldtaal zo is doorgevoerd ontstaat er een soort speculatieve ruimte. De schilderijen heb ik daarom een aantal keer als een blok gepresenteerd.” Net als dat in feite nu al het geval is met de reeks kleine schilderijen naast elkaar. “Het is bijna jammer als uit zo’n tableau de meest opvallende werken verkocht worden.”
Boeddha-achtige aap
Van de Meijgaard haalt een andersoortig schilderij uit de opbergcabine erbij. Het is een groot zwart-wit werk met grafische patronen, à la Gerd Arntz, waarbij platte mensfiguurtjes op en over elkaar zitten, maar helemaal onderin verstopt zie ik de vertrouwde granaatvorm. Staat de zorgvuldig gecomponeerde configuratie op ontploffen?
En ik kijk naar een andere vorm: de boeddha-achtige aap met een enorm (rood) geslachtsorgaan in verschillende combinaties: een ervan met de ‘honkbalknuppel’ in een donkere sterrennacht, een ander met een ingepakt matras boven een ingezakte lattenbodem, een gele neusachtige driehoek, die in variaties ook weer terugkomt.
Ralph van Meijgaard voltooide in 1982 de Rotterdamse Academie voor Beeldende Kunsten, tegenwoordig de Willem de Kooning Academie. Hij kreeg les in tekenen, schilderen en ontwerpen. Het was de tijd dat, na een periode van conceptuele kunst, het schilderen weer sterk in opkomst was. Tussen 1990 en2010 heeft hij er ook lesgegeven.
Rotterdam Vakmanstad
Daarnaast is hij betrokken bij Rotterdam Vakmanstad, opgericht door de Rotterdamse filosoof Henk Oosterling die hem vroeg om een keuken op te zetten voor een basisschool in Rotterdam Zuid. Sinds ruim negen jaar werkt hij er als coordinator /kok/docent. “We hebben er destijds voor de OBS Bloemhof een keuken gerealiseerd, gebouwd en gefinancierd door Vestia. Vanuit die keuken voorzien we zo’n 300 leerlingen dagelijks van een gezonde warme lunch. Gezond, gevarieerd en vers moeten zorgen voor smaakontwikkeling en sociale ontwikkeling. Kook- en smaaklessen ondersteunen dit zodat het begrip voedselwijsheid gestalte krijgt. Daarnaast verzorgt RVS ook tuinlessen ecosofie, judo, aikido en technieklessen. Achterliggende gedachte is dat kinderen zich fysiek sociaal en mentaal sterker kunnen ontwikkelen. Het programma wordt nu financieel ondersteund door stichting de Verre Bergen. Inmiddels werkt Vakmanstad samen met meerdere basisscholen, een VMBO en met verschillende partners uit het maatschappelijke veld. Op dit moment wordt er gewerkt aan het doorontwikkelen van alle leerlijnen, methodieken, zodat scholen in de toekomst heel concreet zelf met het lesmateriaal aan de slag kunnen. Bij de leerlijnen is er sprake van integrale doorwerking van een aantal begrippen zoals mediawijsheid en ecowijsheid, waardoor kinderen een sterker besef krijgen van hun eigen verantwoordelijkheid in de samenleving.”
Recycling
Zo zijn er onverwachts toch nog paralellen te trekken. Net zoals hij vormen in zijn schilderijen recyclet, is er op andere schaal sprake van recycling bij zijn Rotterdam Vakmanstad activiteiten. “Het levert nuttige en aangename inzichten op en het heeft daarnaast het voordeel dat ik op deze manier mijn ontwikkeling onafhankelijk van subsidiestromen heb kunnen financieren .”
http://www.ralphvanmeijgaard.com/
https://www.nieuwwij.nl/algemeen/individu-achterhaald-begrip/
