De wereld van de Rotterdamse kunstenaar, 51 - Arthur Stam

De wereld van de Rotterdamse kunstenaar, 51 - Arthur Stam

Een van de gasten uit de tentoonstelling ‘Solo met gasten’ die Inge van Haastert samenstelde bij KunstWerkt in Schiedam was Arthur Stam. Ik zag bijzondere schilderijen met surrealistisch aandoende taferelen.

Arthur Stam bleek op dat moment ook een tentoonstelling van zijn werk te hebben in Dordrecht. Op een zonnige zaterdagochtend in mei toog ik naar Galerie Wijnstraat om daar de tentoonstelling ‘Opera Buffa’ te bekijken. Arthur Stam was zelf aanwezig om er het een en ander over te vertellen.

De Opera Buffa is een speelse, lichtzinnige operavariant. Rossini maakte er vele waaronder ‘De Barbier van Sevilla’. Die speelsheid en lichtzinnigheid is er ook in het werk van Arthur Stam. Hij maakt ‘genretaferelen’, binnenruimten, decors met daarin een of meer mensen die iets doen.

Een rondgang

Waar het mee begonnen is? Arthur Stam: “Vaak ging ik per fiets van Delft naar de Rotterdamse Academie en dan zag ik volkstuintjes, soms met huisdeuren afgeschot, kasjes van oude ramen, langs strakke lijnen gezaaid of gepoot gewas, een composthoop, etc. Prachtig vond ik het, en nog steeds.

Het  indelen en bewerken van zo'n eenvoudig lapje grond, de kwetsbaarheid van de gewassen, opkomst en verval, een rijkdom aan onderwerpen. Je kunt zeggen: het onderwerp is tuintje met toebehoren, het thema is : ordening, vergankelijkheid.”

Stam: “Er is iets wat ik de 'volkstuinbeginselen’ noem, daarmee bedoel ik: iets maken met wat binnen handbereik ligt op een rommelige tuin of in een schuur, of een vuilcontainer, oude ramen waar je een kasje van kunt maken of deuren uit een container  voor een pleetje... Dat willen we toch allemaal?”

Zeker. Maak je nog composthopen?

Stam: “In ons tuintje staat er natuurlijk een, maar als schilderonderwerp lijkt het uitgeput. Maar nu heb ik ‘'fabrieken' die zijn toch verwant aan composthopen: er wordt eendrachtig aan een product gewerkt, voor compost door de lagere organismen en wormen, in onze fabrieken door het slimste wezen op aarde (volgens hemzelf). Ook is er warmte, er wordt versneden en verhakseld, etc.”

Dit grote schilderij ‘Étagère’, hoe zit dat?  

We lopen naar het werk. Arthur Stam: “Ik begin met een binnenruimte, een min of meer onbestemd interieur, en wil dat zo ruimtelijk mogelijk maken, zodat men binnen kan treden en ademen.

De suggestie dat er zuurstof aanwezig is, vind ik belangrijk.  Wat je ziet is een enigszins piramidale vorm in drie étages, gelijkend dus op zo'n damesdingetje met petitfours en zo.  Maar deze is heel robuust en gammel tegelijk, met stukken hout en zink in elkaar getimmerd en geklemd.

Het heeft geen maquette als voorbeeld, het is al schilderend opgebouwd en is buiten het schilderij grotendeels onmogelijk. In een schilderij kan het onmogelijke gemakkelijk een plaats hebben.

Het heeft iets van een zotte constructie door een zeer handvaardig knaapje op een middag gemaakt, een soort volkstuin ‘folly’.”

Zuurstof

“Ik vind het fijn als men het schilderij kan binnentreden en er kan ademen, zuurstof opnemen. Ik ben het tegengestelde van Piet Mondriaan, die elke ruimtewerking in z’n werk uitbande. Ik ben juist erg gesteld op de mogelijkheden om binnen één schilderij een ruimte te verbeelden.”

In hoeverre ben jij een realist?

“Nou, in enige mate...je kunt een aardig realistisch ensemble samenstellen uit mijn productie, maar ik heb altijd graag verschillende dingen gedaan: onvervalst realisme, maar ook met inschakeling van de verbeelding of het onderbewustzijn, al is dat laatste door zijn aard moeilijk te wegen.

Het neemt vaak de vorm aan van een soort ‘genretafereel', dus: een of meer figuren in een ruimte, al of niet ergens mee bezig.”

Dit kan ook een zeer romantische vorm aannemen.”

Deze  ‘Costa Brava', dat is romantiek!

“Dat dacht ik ook. In het algemeen: woeste baren, hoge bergtoppen, etc. Kleine mens, grote natuur, dit is een algemene opvatting, die deel ik en ik breng daar eigen accenten in aan. Romantiek duurt voort. We hebben enkele jaren geleden een sterk staaltje gezien van die Laura Dekker, dat ‘zeilmeisje’. Op je vijftiende alleen de oceanen over.....”

Sleutelwerk

Heeft Arthur Stam een sleutelwerk? “Stam’s Demoiselles d'Avignon? Die heb ik niet. Wel heb ik af en toe een vruchtbaar inzicht: de Chinese karakters, die voor een deel antropomorf zouden zijn, hebben tot nieuw werk geleid.”

Nu zijn we bij de kijkkasten, een dimensie erbij dus.

“Precies, er is niets ruimtelijker dan de ruimte zelf tenslotte. In het algemeen zijn het dus genrestukken, men eet, bouwt, ontwerpt, rust. Liefst in een doorleefde werkruimte of kamer. Het mooie is dat je in een klein kastje een grote ruimte kunt suggereren, je werkt op schaal en je kunt dan van een korrel hagelslag  door het op een bordje van twee centimeter te leggen een frikandel maken.

In het Frans heet het een ‘boite à images’ Het  zijn beeldkasten of verbeeldingskasten.

Ach, het gaat er altijd om dat je met veel middelen tóch iets bereikt.”

Afbeeldingen

1) Opera buffa - kijkkast, diepte 80 cm -  div. materialen -  2020, 2) Étagère, olieverf, 150 x 170 cm, 2019, 3)De zaak zonnebloem, olieverf, 160  x 220 cm, 1992, 4) Piñonden,  olieverf, 17 x 33 cm, 2020, 5) Glorie van Luik, olieverf, 32  x  40 cm, 2018, 6) Costa Brava, gem. techniek op papier,  56 x 76  cm, 2020, 7) Détail  ‘’Costa Brava‘’

https://www.arthurstam.nl/
http://www.galeriewijnstraat.nl/

https://bit.ly/2V8qtBz

Circa:
Nee

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0