De wereld van de Rotterdamse kunstenaar, 61 – Alaa Abu Asad
De wereld van de Rotterdamse kunstenaar, 61 – Alaa Abu Asad
Afgelopen zomer zag ik bij de Wild Summer of Art bij Brutus in Rotterdam een paar mooie kleurrijke foto’s van bloemen, onder andere klaprozen. Het waren ‘wilde bloemen’, op straat gefotografeerd door Alaa Abu Asad.
Onlangs ging ik bij hem langs om meer te weten te komen van deze foto’s. En natuurlijk ook van het andere werk van deze oorspronkelijk uit Nazareth (Palestina, onderdeel van Israël sinds 1948) afkomstige kunstenaar, die al vele jaren in Nederland woont.
Wilde bloemen
Op tafel liggen al een aantal mappen, boekjes en boeken klaar. Maar eerst vertelt hij over zijn bloemenfoto’s. Alaa: “Het gaat om wilde bloemen, grassen en rucola die zomaar op straat groeien. Die planten staan niet in hoog aanzien, onkruid wordt het wel genoemd.”
Na de pandemie wilde hij iets ‘lokaals’ aanpakken over lokale dingen. “Ik vond het leuk iets kleurrijks te laten zien. Ik ben opgeleid tot fotograaf en een van mijn specialisaties is inkjet printing. Wat ik in Brutus liet zien was het resultaat van inkjet afdrukken.” Hij slaat een map open en daar zie ze weer, prachtige foto’s van wilde bloemen, veelal in rode kleur, maar ook enkele gele.
Wild Plants of Palestine
De interesse van Alaa begon toen hij op de Birzeit Universiteit zoölogie studeerde en daar op de Matson-collectie van wilde bloemen in Palestina stuitte. Dat werd een belangrijke inspiratiebron. “Op verzoek van het Palestinian Museum werd begin 20e eeuw een observerend onderzoek uitgezet naar de Palestijnse flora. Dat werd geleid door twee professoren van de Birzeit Universiteit. De afbeeldingen van de zogeheten Matson-collectie bevinden zich in de Library of Congress.”
Na een tijdje switchte Alaa naar de studie Fotografie op de Bezalel Academy of Arts en Design in Jerusalem. In 2018 verscheen van zijn hand een foto-essay met video met de titel ‘Wild Plants of Palestine’.
Planten en Taal
Planten (en speciaal bloemen in een vaas) en Taal blijken de hoofdonderwerpen te zijn in het oeuvre van Alaa Abu Asad. In het bijzonder gaat het om de connectie tussen planten en taal. Bij Taal gaat het zowel om verbale taal als om visuele taal.
De relatie tussen planten en taal helpt hem goed zicht te krijgen op de relatie tussen mensen en de relatie van mensen met andere organismen. “Op die manier kunnen we de relatie met onze omgeving en de aarde bekijken. Je kunt met deze twee elementen ook praten over andere dingen, zoals bijvoorbeeld het vluchtelingenvraagstuk.”
Er vinden belangrijke veranderingen plaats op het gebied van flora en fauna, constateert Alla. “Dat geldt ook voor mensen. Mensen reizen verder, worden in beweging gezet en de tijd wordt korter. Ook planten worden in beweging gezet; invasieve planten duiken op tussen de inheemse planten. Een belangrijke oorzaak is de klimaatverandering.”
Mensen vinden dat eng. “We houden niet van verandering. Maar die is toch gaande. Niet alleen op het gebied van het klimaat, ook de relaties tussen mensen veranderen en dat geldt – op grotere schaal – ook landen.”
De Japanse duizendknoop
Een van die planten is de Japanse duizendknoop (Fallopia japonica). Die plant wordt tot de meest invasieve exoten gerekend. Als de plant zich eenmaal genesteld heeft is hij zeer moeilijk weer weg te krijgen. De plant heeft sterke wortelstokken en stengels. Door zijn sterke groeikracht worden inheemse plantensoorten verdrongen.
Alaa: “We zien de Japanse duizendknoop veel in Nederland (maar ook in België, Duitsland en Frankrijk en Engeland). We hebben een relatie met die plant: we haten ‘m. Als lokale planten uitsterven, dan wordt duizendknoop de nieuwe metgezel.”
Als ik hem vraag naar zijn sleutelwerk noemt hij het onderzoek dat sinds 2018/2019 loopt over de Japanse duizendknoop. Daarnaast zijn er ook andere onderwerpen, maar die zij minder acuut. Het onderzoek is nog niet beëindigd.
Hoe lang is hij al kunstenaar?
“Om te beginnen: Ik had me nooit voorgesteld dat ik kunstenaar zou worden. Het ging toevallig. Ik studeerde zoölogie, ben vervolgens overgestapt op fotografie. Ik heb fotografie altijd leuk gevonden. Ik begon de opleiding in Jerusalem bij de Bezalel Academy in 2008/2009. Haalde daar (cum laude) mijn bachelor, ging voor mijn Master naar het Dutch Art Institute, ArtEz in Arnhem en voor een post-master naar Jan van Eyck in Maastricht.” Op dit moment heeft hij een fellowship op de Rietveld Academie.
“Ik begon te begrijpen wat kunst is, en wat de relatie is tussen kunst en het leven. In 2010 toonde ik mijn foto’s en video’s in mijn eerste tentoonstelling. Ik ben dus 12 / 13 jaar kunstenaar. Maar elke dag twijfel ik aan mijn rol als kunstenaar.”
Wat is zijn ervaring van het kunstleven?
“Het is een zeer hobbelig terrein, vol obstakels en uitdagingen en ontberingen. Maar het is ook een plek waar je je kunt uiten, tegen de stroom in kunt gaan, kritiek kunt leveren, op zoek naar de waarheid. Het helpt je de plaats waar je leeft, de wereld en je rol in de wereld te begrijpen. In meer of mindere mate geldt dat overigens voor iedereen. Andere artiesten zullen het anders beleven.”
Mappen, boeken en boekjes
We kijken de mappen, boeken en boekjes door. Ik zie foto’s voorbijkomen die afgedrukt zijn op verschillende soorten papier, ook riso prints. Veel zwart-wit foto’s. Een foto van zijn vader, zijn moeder, zijn tante, planten en bomen, een eik, de ‘bearded Iris’, wilde tulpen, de scheidingsmuur tussen Israël en de Westbank, twee koepels van de Britten / nu van de Israëlis, Tall Asur. In de verte zie je de outskirts van Tel Aviv en de Middellandse Zee.
Een woordenboekje Arabisch – Turks, dat hij samen met Ulufer Çelik maakte. “Het zijn woorden uit het dagelijks leven. Er is het officiële Arabisch en diverse dialecten. Ik ben opgegroeid met het dialect van het Levantijns gebied. Veel woorden blijken overeen te komen en hebben vaak dezelfde betekenis.“
Een boekje over Japanse duizendknoop, met daarin alle woorden die ermee in verband gebracht worden, onder andere ‘bizarre’. In een doos drie exemplaar van het blad van de duizendknoop, een Japanse duizendknoop, een Russische duizendknoop en een hybride duizendknoop. In Nederland vind je alleen de kleine en de middelgrote, de grote heeft hij uit Gent.
Tot slot, wat is zijn filosofie?
“Kunst is politiek. Dan is de vraag: wat is politiek? Is dat stemrecht? Gaat dat over de relaties tussen mensen? Dat allemaal. Een kunstwerk kan een verandering teweegbrengen. Dat hoeft niet gigantisch te zijn, kan ook een rijstkorrel zijn, die de rijstberg laat bewegen. Zo blijft de wereld in beweging.”
Afbeeldingen
1) Wild rocket (diplotaxis tenuifolia), aka arugula or rucola, in Scheurich vase 209–18 W. Germany, 2) Common poppies in Scheurich vase 209–18 W. Germany, 3) Bluegrass in Scheurich vase 523–18 W. Germany, 4) Alaa Abu Asad, Wild flower of Rotterdam, Wild Summer of Art, Brutus, 2022, Inkjet print on Hahnemüle Museum Etching, 350 gsm, 100% cotton, natural white, 80 x 120cm each,5) Handmade riso-printed photoessay ‘Wild Plants of Palestine’, 2018, 6) Handmade riso-printed photoessay ‘Wild Plants of Palestine’, 2018, 7) Video still, Wild Plants of Palestine, video-essay, 2018, 8) Video still, Wild Plants of Palestine, video-essay, 2018, 9) Book cover: Carolyn King, Immigrant Killers: Introduced Predators and the Conservation of Birds in New Zealand, 1984. biblio.com, 10) Geranium robertianum aka Herb robert, Rotterdam, 2022, 11) From the video-essay “The dog chased its tail to bite it off”, 2022, 12) Untitled, Birzeit, 2011, 13) Incomplete apartheid wall in Jerusalem, 2010, 14) Self-portrait with Japanese knotweed crown, Ghent, 2022
https://www.alaaabuasad.com/contact
https://dutchartinstitute.eu/page/14338/alaa-abu-asad
