De wereld van de Utrechtse kunstenaar, 14 - Sophie Steengracht

De wereld van de Utrechtse kunstenaar, 14 - Sophie Steengracht

Sophie Steengracht haalt me op bij station Driebergen-Zeist en vervolgens rijden we via mooie weggetjes door de Utrechtse Heuvelrug naar een boerderij uit het midden van de 19e eeuw.

Daar heeft ze haar atelier, op de hooizolder. Ze woont er in een yurt achterin de grote tuin. Sophie Steengracht gebruikt in haar schilderijen natuurlijke pigmenten die ze onder andere haalt uit planten die ze zelf teelt. In de boerderij is ze opgegroeid.

Planten, insecten en de kosmos

Ik zag haar werk voor het eerst in de GoMulan Gallery. Daar was haar werk, samen met dat van Jonat Deelstra, te zien in de expositie ‘Lunambulist’. In diverse schilderijen voerde Sophie Steengracht je mee in de wereld van planten, insecten en de kosmos. In groene, bruine, gele en rode tinten.

We klimmen de trap op naar de eerste verdieping en dan zie de plek waar haar werken ontstaan. Op de vloer zie ik een groot wit papieren vel van meer dan een vierkante meter liggen waaraan gewerkt wordt. Een groot bruin blad – een tabaksblad? – is omgeven door gele, en groene kleuren. Maar het meeste moet nog ingevuld worden.   

Inktzwam, galappel, roestwater en Arabische gom

Op een verhoging staat een werktafel, links staat een ezel. Er hangen planten aan de dwarsbalken van het plafond en ook op andere plaatsen staan vooral vetplanten. Sophie laat een paar natuurtinten zien die ze gebruikt: Inktzwam, galappel, roestwater en Arabische gom. En dan zet ze me een Virtual Realty Bril op met koptelefoon en ben ik een kwartier ondergedompeld in haar wondere wereld waarbij ik 360 graden om me heen kan kijken. Ik zie twee van haar vier VR-films, een van de zomer en een van de winter.

We gaan de steile trap van de hooizolder naar beneden, lopen door een pas gemaaid groot veld en dan zie ik haar verblijf: een yurt, het verblijf van de Mongolen in de weidse steppen. Er staat er niet een, maar twee. De linkse is van haar vriendin Andrea, vertelt ze. Die komt meestal in het weekend.

Arched Garden

Onder een koepel van wilgentakken bevindt zich Sophies bloemen- en plantentuin, de ‘Arched Garden’. Er loopt kruiselings een paadje door. Hier groeit wede, oregano, papaver, saffloer, meekrap, amarant, slangenkruid en kardebol. Die gebruikt ze voor haar pigmenten. Ik zie ook dahlia’s, die gebruikt ze voor de kleuren oranje en geel. “Het werkt hier regeneratief”, zegt ze “als je een bloem weghaalt, krijg je er meer voor terug. ik gebruik de vormen van de bloemen en de pigmenten. Het is voor mij ook een spirituele plek, ik kom hier tot bezinning, soms mediteer ik hier.”

Op een kampvuurplaats staat een ijzeren gestel met een gesmede haak. Hier hangt ze een pot waarin ze haar pigmenten kookt. Ietsje verder staat een sculptuur van ijzer: de zon- en maanvogel op lange stelten. Ik kijk even in de yurt. Ik zie een groot bed en tekenmateriaal. Hoe doet ze het in de winter? “Dan laat ik een kacheltje branden. Dat maakt het aangenaam.”

Verbondenheid met de natuur

We gaan weer naar haar atelier in de hooizolder waar ze vertelt over haar betrokkenheid bij de natuur. Sophie: “Ik heb altijd redelijk dichtbij de natuur gestaan. Je bent er zelf onderdeel van, je kunt er niet zonder. Sterker: je komt zelf uit de aarde. Dit besef van onlosmakelijke verbondenheid wil ik graag uitdragen.“

De natuur kent een proces van constante transformatie: wortelen, groeien, bloeien, vervallen. “De planten hebben ritmes, de dieren hebben ritmes en als je naar de vorm van planten kijkt, zie je daar ook ritmes.”

Ze is ook gefascineerd door mythes en magisch-realistische verhalen over de natuur en verklaringen van natuurverschijnselen in andere culturen. “Fenomenen in de natuur krijgen een soort van persoonlijkheid. De zon en maan worden een soort personen. Planten kunnen ook geesten, zielen hebben, kunnen een gids zijn.”

Regenwoud van Peru

Was er een aanleiding dat ze dit pad op ging?  “Wat de pigmenten betreft was een residency in 2018 op het grafisch atelier AGA LAB in Amsterdam van belang. Er is een tuin met verfplanten. Ik volgde een workshop bij Naan Rijks. Er is veel kennis van de biologie. Dat heeft me erg geïnspireerd. Maar al op de Academie was ik bezig met de verbinding van kunst met je lichaam, de natuur en het niet-grijpbare."

In 2018 kreeg ze een beurs van de Fentener van Vlissingen Art Foundation en mocht ze op studiereis naar het regenwoud van Peru. “Het verblijf in het regenwoud  was een extra stimulans om in samenwerking met de natuur te leven. Ik was in de cloud forest, ik liep een wolk binnen, alles was bedekt met druppeltjes! Het zat ook al een beetje in de familie, mijn vader woont in dit buitengebied en een deel van de familie woont in Frankrijk op het platteland.”

Na de reis door Peru ging ze meer schilderen. “Daarvoor schilderde ik helemaal niet zo veel. Ik etste vooral. Nog steeds overigens”. In 2020 ging ze schilderen met natuurlijke pigmenten die ze zelf maakte.

Hoe ervaart Sophie het kunstleven?

“In de zeven jaar dat ik actief ben gaat het op en neer. Het varieert van ‘waar ben ik aan begonnen’ tot supergoed. Er is constant verandering. Het is onvoorspelbaar. Dat vind ik ook het leuke er aan. Ik experimenteer met medium VR film. Dat had ik nooit gedacht. Het omarmen van het onverwachte is het leukste.”

Wat is haar filosofie?

“De verbinding met je lichaam, de natuur en het niet-grijpbare. Dat zie ik als eenheid. Het staat niet los van elkaar. Als je tekeningen en schilderijen maakt gebruik je je lichaam. Merleau-Ponty, de Franse filosoof stelde terecht vast dat je perceptie beïnvloed wordt door waar je lichaam is. Ik voel met verbonden met het animisme, in dieren, planten en stenen. Overal zit leven in.”

Sophie Steengracht studeerde grafische technieken aan de Scuola Lorenzo Medici in Florence. Daarna is ze in 2015 afgestudeerd in Beeldende Kunst aan de Koninklijke Academie voor Beeldende Kunsten in Den Haag. Ze is aangesloten bij collectief ‘the Earth Issue’ in Londen, waar kunstenaars de natuur en het milieu in hun werk centraal stellen.

Afbeeldingen

1) Waning Crescent, Fall, 2020, 2) Moon Summer, 2020, 3) Winter Decay, 2021, 4) Spring, 2021, 5) C.Erminea, 2018, 6) Nocturnal Pollination, 2019, 7) Root Rise Bloom Fall Wilt, 2020, 8) Chullachaqui, 2018, 9) Stream, 2019, 10) Coralliidae, 2019, 11) Atalanta, 2019, 12) Anthozoa, 2019, 13) Submerged, 2019, 14) portret Sophie Steengracht

https://www.sophiesteengracht.com/
https://www.instagram.com/sophie_steengracht/?hl=nl
https://vanvlissingenartfoundation.nl/kunstenaar/sophie-steengracht/
https://www.gomulangallery.com/

Circa:
Nee

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0