De wereld van de Utrechtse kunstenaar, 4 - Niels Broszat

Niels Broszat won dit jaar de Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst. De prijs werd op 10 oktober, ook aan drie andere mede prijswinnaars, uitgereikt in het Paleis op de Dam door Koning Willem-Alexander.

De middeleeuwse beeldtaal staat centraal in Broszats werk. Niels Broszat: ‘Als ik een kathedraal of kasteel binnenloop krijg ik een bepaald gevoel. Dat gevoel krijg ik ook als ik een monstrans of een kazuifel bekijk. Ze zien er bijzonder, bijna bovenmenselijk knap uit. Zóveel prachtige details. Tegelijkertijd roept het angst op. Het zijn schitterende voorwerpen, maar ze werden gemaakt in een tijd waarin machtshebbers en de geestelijkheid op rozen zaten, terwijl het volk crepeerde. Of de voorstelling moest angst oproepen. Dat is – artistiek gezien – een spannend uitgangspunt.’

Bloemstillevens

Broszats werk draaide niet altijd om de middeleeuwse beeldtaal. Hij heeft wat dat betreft grote stappen gezet. Een half jaar voordat hij eindexamen deed voor de Haagse Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten (KABK) was er sprake van een tweedeling in de opinie van de docenten ten aanzien van Niels’ werk. De ene helft van de docenten vond één soort werk goed, terwijl dat voor de andere helft van de docenten juist andersom was. Niels Broszat: ‘Elly Strik heeft mij uit deze situatie gered. Zij wees mij op een tekening dat aan de muur hing. “Het gebeurt eigenlijk allemaal al in dat ene handje” zei ze. Ik wilde veel teveel vertellen. Door die ene opmerking begreep ik hoe anderen naar mijn werk kijken.’ Door zich te richten op slechts een onderwerp (bloemstillevens), wist Broszat de harten van zijn gehele docententeam te winnen. Vanaf dat moment schilderde hij bloemstillevens.

Toch nam Broszat op den duur meer afstand van zijn stillevens. In 2010 maakte hij zijn werk ‘Begroeting van de veerman bij Hulkestein’. ‘Toen ik dat maakte gebeurde er iets, ik ontdekte al schilderend allerlei nieuwe elementen die kenmerkend zouden worden voor mijn huidige manier van werken. Het was een geweldige ontwikkeling in mijn werk.’

Verstilling

Eind 2011 stopte hij definitief met de bloemstillevens. Korte tijd later vond hij zijn onderwerp in de middeleeuwse beeldtaal. Het begon met een gevoel van onbehagen over een aantal dingen, zoals slechte service van internetproviders, of apparaten die al binnen een paar jaar kapot gaan of verouderd zijn. Broszat: ‘Alles werd vluchtig terwijl ikzelf behoefte aan passie, verstilling en liefde had.’ Een werkhouding die in de middeleeuwen misschien wel vanzelfsprekend was.

Hij wil wel iets doen met de tijd waarin we leven, maar kiest liever voor universele waarden die van alle tijden zijn. ‘Het is lastig grip te krijgen op deze tijd. Als je als kunstenaar al iets hebt gevonden waarop je wilt reflecteren, loop je alweer achter de feiten aan. De ene ontwikkeling volgt de ander razendsnel op. Wellicht dat men daarom juist op zoek gaat naar universele waarden: vertrouwen, verstilling, liefde. Ook hebben we nog steeds behoefte aan het luisteren naar- of beleven van verhalen. We kijken nog steeds graag naar films, spelen computer games of volgen de ontwikkelingen van gewone mensen die proberen door te breken tijdens talentenjachten op televisie.

Op een keer bezocht ik het Catharijneconvent in Utrecht. Toen ik daar de eerste keer een kazuifel zag, was ik verkocht. Dat priesterkleed behelsde datgene waarnaar ik op zoek was. En zo had ik mijn onderwerp gevonden. Het Catharijneconvent heeft een prachtige schatkamer. Ik vroeg of ik een keertje terug mocht komen om daar een dag lang te tekenen. Dat vonden ze goed. Ik heb toen de borduursels en stiksels nauwgezet bekeken en bestudeerd. In de middeleeuwen was arbeidsloon goedkoop, de materialen waren kostbaar. Nu is dat precies andersom. Wellicht was dat wat mij zo raakte. Overigens ben ik helemaal niet tegen snelle ontwikkelingen. Ik denk alleen dat de vluchtigheid van alle dag, te dominant is geworden.’

Het kunstleven

Kunstenaars die hij waardeert en bij wie hij eenzelfde concentratie terugvindt zijn Natasja Kensmil– ‘haar werk vind ik geweldig’, Erik van Lieshout en David Bade. ‘Hun concentratie is hoog, terwijl ze snel en rauw werken. Dat zie ik niet terug bij veel jonge kunstenaars. Zij hebben weinig concentratie, er is sprake van leegheid.’

Niels Broszat volgde het Grafisch Lyceum in Utrecht en daarna de KABK. In 2007 studeerde hij af, zeven jaar is hij inmiddels kunstenaar. Hoe ervaart hij het kunstleven? ‘Soms kil en benauwend, er zijn veel kliekjes die nu eens dit hip vinden en na een tijdje dat. Waar gedicteerd wordt wat je wel en wat je niet goed moet vinden. Daar zouden we van af moeten.

Toen ik me van die kliekjes bewust werd, merkte ik dat ik daaraan niet mee wilde doen. Ik wil me richten op mensen die met passie naar kunst kijken. Mensen die graag musea bezoeken, maar niet noodzakelijkerwijs naar galeries gaan. Ik zou graag een oproep willen doen aan deze kunst geïnteresseerden om toch eens een keer naar een galerie te gaan of om direct contact op te nemen met een kunstenaar wiens werk zij goed vinden. Ik sta heel erg open voor dergelijke ontmoetingen.’

Circa:
Nee

Tags

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0