#kunstenaars voor Forbo: Nienke Sybrandy

Ontwerper Nienke Sybrandy is ervan overtuigd dat het pad wat je aflegt je maakt wie je bent. Elke stap is relevant. Tegen haar studenten op de kunstacademie zegt ze dan ook altijd dat ze via verschillende vormgevingsdisciplines uiteindelijk zelfstandig ontwerper is geworden. Als kind vertelde ze al verhalen en dat doet ze nog altijd. Ze zijn de drijfveer achter haar werk.

“Het is niet zo dat als ik naar een schedel op een schilderij kijk dat ik dan meteen denk: ha, vergankelijkheid, een vanitassymbool. Ik begrijp die symboliek niet. Niet diep van binnen.”

“Het gaat in een ontwerp meestal over de wanden. Maar met de vloer, dus hetgeen je draagt, daar gebeurt over het algemeen weinig mee. Jammer."

In Nienke’s atelier in het Amsterdamse Wilheminapakhuis, staan weckpotten met bloemen op sterk water. Op de deur prijkt een fotokopie van een bos bloemen. Er liggen stalen op de grond van de vloer met een zeepbeldessin die ze voor Forbo heeft ontworpen. Ook hangen er stalen doorschijnende stof met zeepbellenprints erop. Bloemen en zeepbellen zijn het materiaal waarmee Nienke creëert. Wat hebben ze gemeen?

Nieuw verhaal, nieuwe beeldtaal

Beide motieven en materialen komen voor op schilderijen uit de zestiende en zeventiende eeuw. Die schilderijen vindt Nienke prachtig. “Zo knap geschilderd. Bijzonder hoe die stillevens gecomponeerd werden. Met allerlei bloemen die niet op het zelfde moment bloeiden en die dus ook niet in werkelijkheid met elkaar in één boeket konden voorkomen.” Ze vindt het geweldig dat je die schilderijen gewoon in het Rijksmuseum kunt bekijken. Maar toch. Het is haar tijd niet. En haar symboliek niet. “Het is niet zo dat als ik naar een schedel op een schilderij kijk dat ik dan meteen denk: ha, vergankelijkheid, een vanitassymbool. Ik begrijp die symboliek niet. Niet diep van binnen. In deze tijd geef je bloemen als iemand jarig is. Om te bedanken of om iets te vieren. Of wanneer er iemand dood gaat. Het verhaal bij een bos bloemen is in onze tijd totaal anders dan in de zeventiende eeuw. Onze tijd vraagt om een eigentijdse reactie.” Nienke wilde een nieuw verhaal vertellen, met een nieuwe beeldtaal die verankerd is in deze tijd maar verwijst naar de traditie van de oude meesters.

Nienke maakte een tijd lang regelmatig bloemstillevens na. Naar aanleiding hiervan bedacht ze later tafeldamast en servetten met een ingeweven boeket bloemen. “Zo zijn er altijd bloemen op tafel, alleen nu tweedimensionaal, symbolisch voor het feit dat je samen bloeit aan tafel.” De weckpotten met bloemen op sterk water zijn een eigentijdse variant van een vanitasstilleven. Door de bloemen te weken, te spoelen en weer te weken, verliezen ze hun kleur, hun wezen. Hun bleekheid vervreemdt en dwingt de beschouwer er op een andere manier naar te kijken. “Een geest in een fles.”

Verwelkte schilderkunst

Met de werken ‘Natura Morte I’ en ‘Natura Morte II’ speelt ze met reproduceerbaarheid. Het eerste werk is een kopie van een zeventiende-eeuws Hollands bloemstilleven, geschilderd door een Chinese schilder. “Eindelijk mijn kans om een olieverfstilleven te kopen,” dacht Nienke. Toch klopte er gevoelsmatig iets niet. Feitelijk betekende het de dood van het stilleven en in ieder geval van de uniciteit die in de westerse cultuur alles bepalend is. Ook dit vroeg om een reactie. Terug in Nederland sneed ze de bovenste helft van het stilleven uit en klapte deze naar beneden. Het stilleven, al “verwelkt” door het feit dat het gereproduceerd werd, stierf op deze manier een tweede dood.

Nienke liet het uitgeknipte en omgeklapte schilderij in China kopiëren door een Chinese fijnschilder. Voor Chinezen is dit de ultieme kunde. In Nederland gaat het juist om het oorspronkelijke idee. Het nageschilderde werk 'Natura Morte II' was te zien op de tentoonstelling ‘Power of Copy’ in het Xuzhou Museum of Art in China. De bezoekers van de tentoonstelling vonden het werk fantastisch! De ansichtkaarten gingen als warme broodjes over de toonbank. Terwijl niemand Nienke’s motief kende, bleek het schilderij genoeg gelaagdheid te bevatten om zonder voorkennis tot de verbeelding te spreken.

Bellen blazen tijdens de afwas

Al geruime tijd is Nienke gefascineerd door zeepbellen. Het begon met het ontwerp van een zilveren lepeltje met een gat erin om bellen te blazen tijdens de afwas. Een ludiek idee om herinneringen die je deelt als je samen afwast, luister bij te zetten door bellen te blazen. Tijdens een rondreis in Amerika verzamelde ze zoveel mogelijk bellenblaas. “Je kon er fantastische varianten kopen.” En het enige wat ze ’s avonds deed op de kampeerplaats, was bellen blazen. Ze verdiepte zich vervolgens in de zeepbel als natuurkundig en scheikundig verschijnsel, maar ook in de historische betekenis van de zeepbel als symbool van de vergankelijkheid van het menselijk leven.

Gewaagde vloer

Ze verwerkte het zeepbelmotief op onder andere theedoeken, plaids en serviesgoed. Het laatste zeepbelontwerp was de vloer voor Forbo. Forbo doet haar denken aan vroeger. Aan de vloer op school. En aan de marmoleumgeur van de fabriek in Krommenie. “Geen vieze geur hoor, geen stank. Er zit lijnzaad in, hè? Dat is natuurlijk materiaal.” Ze vindt het goed dat Forbo jonge ontwerpers heeft gevraagd om een vloer te bedenken. “Het gaat in een ontwerp meestal over de wanden. Maar met de vloer, dus hetgeen je draagt, daar gebeurt over het algemeen weinig mee. Jammer." Met de voortschrijdende techniek is er nu veel meer mogelijk. Met een geprinte vloer kunnen bedrijven als Forbo met kleine oplages veilig kiezen voor gewaagdere dessins.

Nienke ontwierp de Flotex-vloer voor haar eenjarige dochter. Door haar liet ze zich het afgelopen jaar inspireren. De naam ‘Starwalk’ verwijst naar de toekomst en naar alle grote en kleine stappen die we in het leven maken. Het onderzoek naar zeepbellen noemde ze ‘Eindige Oneindigheid.’ De zeepbel symboliseert vergankelijkheid en eindigheid. Nu in een vast patroon zijn ze nog steeds vloeiend en luchtig. Maar uitvergroot in een doorlopend dessin, lijken ze een oneindig universum.

 

Circa:
Nee

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0