Matt Chaim de Groot brengt de energie in de foto over

Matt Chaim de Groot brengt de energie in de foto over 

Matt Chaim de Groot’s werk zag ik onlangs in de tentoonstelling BLOOM in de GoMulan Gallery, samen met dat van Jonat Deelstra en Sophie Steengracht. Ik had zijn werk al eerder gezien, een keer in combinatie met dat van Joran van Soest, en een andere keer in combinatie met Zwier Cornelissen.

Het is veellagig werk, dat zich niet meteen prijsgeeft. Onlangs was ik bij de kunstenaar op bezoek in zijn atelier op het industrieterrein van Beverwijk. Het is niet ver van de Zwarte Markt / Bazaar.

Naar Israël

Matt Chaim de Groot studeerde Fotografie aan de Fotoacademie en Schone Kunsten aan de Gerrit Rietveld Academie. Hij werd geboren in Amsterdam en groeide op in Israël. Zijn inspiratie komt van de conflicten die hij daar ondervond, zowel fysiek als mentaal.

Het is één geheel, het verhaal van zijn kunst en zijn levensverhaal en hij vertelt het met passie. Matt: “Het is een ingewikkeld verhaal, maar een aantal elementen zijn constant. Ik ben joods, hier geboren, en heb hier joodse familie. De Tweede Wereldoorlog trof mijn familie hard, opa’s, ooms en tantes hebben het niet overleefd. Ik ben een zogeheten ‘tweede generatie overlevende’.”

Op 9-jarige leeftijd ging hij naar Israël, samen met zijn ouders en zus. “Het was een ander land, een fantastisch land, een levendig land, maar ook een land vol met contradicties en strijd. Dat heb ik zelf ondervonden, met name in de tijd dat ik dienst was." Dat werk daarover was te zien in een eerdere  tentoonstelling in de GoMulan Gallery.

Frictie

Zijn diensteenheid van de IDF (Israel Defense Forces) was gestationeerd op de Golan-hoogten. Zijn ervaringen daar waren niet erg positief. “Ik heb mensen dingen zien doen die ongekend groot en ongekend klein waren. Het mooiste en lelijkste lag dicht bij elkaar. Dat leverde veel frictie op in mijn hoofd.” Maar in zo’n spanningsveld ontstaat ook warmte, vervolgt hij. “Warmte creëert leven, mogelijkheden. Juist op in de sfeer waar fricties ontstaan, vind ik het interessant worden.”

Het joods-zijn heeft hem tot geschiedenis-freak gemaakt. “Geschiedenis speelt een belangrijke rol in het Oude Testament en mijn werk. Ik maak een continue vergelijking tussen het Oude Testament en het leven nu.” Het Oude Testament bevat veel verhalen en een set regels voor de mensen om zich zo te gedragen dat de samenleving leefbaar is.

Verhalen uit het Oude Testament

Matt: ”Dezelfde verhalen gelden nog steeds. Dan blijkt dat we er niks van begrepen hebben. Neem de simpele regel: ‘gij zult niet doden’. Die regel wordt op allerlei manieren ontdoken. De meeste verhalen van het Oude Testament zijn illustraties van problemen en conflicten die ontstaan zijn omdat de regel genegeerd wordt. Zie het boek Job, zie het Paradijsverhaal, zie Exodus, een migrantenverhaal, een strijd voor je plek, het verhaal van Koning David, die overspel speelde met Batseba, de echtgenote van een van zijn generaals. Zie het verhaal van Lot, neef van Abraham en enige rechtvaardige in Sodom. Toen zijn vrouw naar de stad omkeek – waarvoor ze gewaarschuwd was dat niet te doen - , veranderde ze in een zoutpilaar. Nog steeds is haar naam onbekend.”

Deze thema’s komen op allerlei manieren in zijn werk terug. “Het is complex, alles is zeer genuanceerd en gedetailleerd. Niks is wat het is. Het blijkt extreem lastig te zijn je aan een simpele regel te houden. In mijn werk zoek altijd deze ongrijpbaarheid, ook in de materialen. Daarmee doe ik  dingen die je als kijker niet ziet. Je kunt ’t net niet grijpen.” 

Inkt op beton, papier en natuurrubber

Hij gebruikt daarvoor epoxy-achtig materiaal en ook papier en natuurrubber en daardoor ontstaat er gelaagdheid. Je kunt het verschillende kanten bekijken, en iedere keer zie je iets anders. Hij laat een schildering op beton zien. Hoe krijgt hij dat in hemelsnaam erop? Matt: “Ik ben fotograaf en ik vroeg me af, als ik een foto zag ‘hoe krijg ik inkt eruit, uit het papier?” Hij ging aan de slag, het was een bijna onmogelijke operatie, maar het lukte, hij kreeg de inkt eruit en kreeg vloeibaar beeld. Dat goot hij in het vloeibare beton. De kunst was om het op zijn plek te houden. Toen dat gelukt was wilde hij hetzelfde herhalen op zo veel mogelijk verschillende materialen, te beginnen met harde steen. “Harde steen is een referentie naar de Klaagmuur, grafsteen en gedenksteen. Steen is nog blijvender dan beton. Ik wil ook uit harsen inkt zien te krijgen.”

Met papier bleek het ook te lukken. Hij zocht een manier om ongrijpbaarheid op papier te pakken te krijgen. Om de kijker te tonen dat er meer is dan je ziet. Met een etsplaat kreeg hij inderdaad  de diepte te pakken. Ik zie een langgerekte afbeelding van de woestijn in Israël en een afbeelding van een Pijnboom. ”Je pakt ’t en je pakt ’t niet als kijker. Om emotie te pakken te krijgen moet ik in ’t fysieke treden. Dat is een hele worsteling voor mij als maker. Op gegeven moment blijkt het werk het van mij over te nemen. Het zegt wat ik wil hebben. Ik heb niet meer de regie, het werkstuk heeft de regie. Dat is een magische interactie. Het lukt de ene keer beter dan de andere keer. Het beeld is altijd verder. De geschiedenis achter een beeld gaat sowieso heel ver. Als je dat zuiver doet, dan voel je  dat als kijker. Dan maak je als kijker de verbinding met de energie die er in zit.”

Sleutelwerk

Heeft Matt een sleutelwerk, een werk dat hem op een nieuw spoor zette? Dat heeft hij. Het heet ‘Wounded Man’ (2011). Het is een zelfportret in rood. Het is niet te koop, zo gehecht is hij aan dit werk. “Ik was bezig met zelfportret, ik printte het, maar het ging verkeerd. Het was gewoon een slechte avond. De inkt ging niet hechten aan het papier. Het maakte me boos. Ik deed het weg en zette er papier en een  boek boven op, ik wou het niet meer zien. Een paar dagen kwam ik terug, zag het en dacht ‘dit moet ik toch opruimen'. Toen zag ik dit. Dit werk vertegenwoordigt voor mij meer dan dat ik had kunnen bereiken dan als het wel goed was gegaan.”

En sindsdien is het niet anders gegaan. Nog steeds kan hij verrast worden van wat er uit komt. “Wanneer ik het fysieke kan gebruiken, ontstaat mijn ruimte. Het werk communiceert terug, is gesprekspartner. Soms word ik wakker, en besef ik het ineens. Soms is het een schitterende verrassing, soms is het schrikken. Ik heb niks met het tweede generatie slachtofferschap, maar toch blijk ik beschadigd.” Toen hij 10 /11 jaar geleden in Auschwitz was, ontdekte hij wat er met een van zijn opa’s was gebeurd. Hij was betrokken geweest bij medische experimenten daar. “Ik ben er kennelijk toch op een bepaalde manier mee bezig.”

Hoe lang is Matt kunstenaar?

Sinds 2006. Hij heeft de Fotoacademie gedaan en daarna de Rietveld Academie, vrije richting. “Het liep best leuk. Op gegeven moment bleek ik al negen jaar in Nederland te zijn, terwijl ik eigenlijk even over was, voor een jaartje of zo.” Via het Sandberg Instituut kon hij exposeren in de Kunstkapel. Hij werkte nog analoog. Het jaar daarop exposeerde hij in Kunstvlaai, de tegenhanger van de KunstRai.

Toen gebeurde er een tijdje niets. Als techneut ging hij bij een IT-bedrijf aan de slag. Hij vertrok er toen het bedrijf werd overgenomen. Pas in 2006 hervatte hij zijn kunstpraktijk. Zijn huis werd zijn atelier en drie jaar lang werkte hij daar. In de Dokzaal van Plantage Dok toonde hij werk daar en dat werd gezien door Mulan van de MulanGo Gallery. En sindsdien heeft hij al een aantal exposities bij deze galerie gehad.

Daarnaast is hij docent op de Fotoacademie Amsterdam. Hij doceert vooral aan eindexamen leerlingen. “Ik help hen hun eigen weg, hun eigen signatuur te vinden.” Vooral coacht hij graag mensen die afgestudeerd zijn en die ook experimentele fotografie bedrijven vanuit hun eigen beroepspraktijk. “Het is fijn om met andermans werk bezig te zijn. Als kunstenaar ben je een spiegel. Je functie als kunstenaar is reflecteren, meepraten, interactie met mensen is het belangrijkste onderdeel van het kunstenaarschap.”

Tot slot, wat is zijn filosofie

“Ik zoek de brug tussen fotografie van de vorige eeuw en van de fotografie die gaat komen. Als een kunstenaar creëer ik niet alleen, maar ik probeer ook anderen te inspireren. De ene keer met praten, de andere keer door de vingers in het beton te steken en vervolgens door met precisie foto’s te maken. De dynamiek is goed. Het is wel hard werken.”

https://www.instagram.com/matt_de_groot/
https://express.adobe.com/page/DEutIxKuQw4vY/
https://www.fotoacademie.nl/matt-de-groot
info@matts-studio.com

Circa:
Nee

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0