Ned. Herv. of St Catharinakerk

Horizontal tabs

Beschrijving

Van oorsprong een Katholieke kerk maar vandaag de dag Hervormd. Het kerkgebouw heeft veel meegemaakt, diverse branden, oorlogen en de Beeldenstorm. De binnen- en buitenkant van de kerk hebben dan ook een rijke historie.

Al ver van buiten de stad Asperen valt de kerktoren op. Deze vijfenveertig meter hoge toren prijkt overal boven uit en bij helder weer kan men vanaf de toren zelfs de torens van Utrecht, Zaltbommel en Den Bosch zien. De kerk is een ruime kruiskerk en is wat het grondplan betreft niets veranderd sinds de bouw in de vijftiende eeuw.

De eerste steen
Het is niet helemaal duidelijk wanneer de kerk precies gebouwd is. In het koor van de kerk hangt een bord met het volgende opschrift:

In ’t jaar dusend vierhonderd en een
leed Vrouw Elburg den eersten steen

Dit bord is nog niet zo oud, waarschijnlijk is het in deze eeuw gemaakt. Maar in de achttiende eeuw was er ook al een zelfde bord aanwezig met deze tekst, deze hing toen tegen de muur van de toren. Vrouwe Elburg overleed in 1489 en dat maakt met jaartal 1401 onwaarschijnlijk. Ook het feit dat de toren en de kerk in Kempische stijl gebouwd zijn, deze stijl werd nog niet gebruikt voor het jaar 1401, geeft aan dat de kerk waarschijnlijk later is gebouwd.

Interieur
In totaal heeft de kerk achtenveertig grafzerken. Door de jaren heen zijn er steeds nieuwe zerken ontdekt door renovaties en restauraties. Een bijzondere zerk is die van Francois Cools. Hij was burgemeester, secretaris en drossaard van Asperen.
In het koor bevindt zich een hoge graftombe. In deze tombe liggen enkele heren Van den Boetzelaer met hun echtgenoten begraven. Achter het orgel bevind zich nog een unieke muurschildering uit het jaar 1609. Deze schildering is gemaakt ter nagedachtenis aan de vele Aspernaren die bij de inval van de Geldersen in 1517 op gruwelijke wijze om het leven zijn gebracht.
Op de derde zolder hangt een uit 1532 daterende klok. Deze klok is in de tweede wereldoorlog door de Duitsers weggehaald maar na de oorlog is deze weet teruggevonden en op zijn oude plek teruggehangen. Op de klok staat het volgende opschrift.

St. Victor en Martinus is mijn naem
Mijn geluyt is voer Godt bequaem
Den levenden roep ik
Den doden overluy ik
Hagel en donder verstoer ik
Henricus de Borch me fecit
Anno Domini MCCCCCXXX2

Branden
De eerste grote brand waar de kerk door getroffen werd was op twee juli 1463. Veel huizen verbrandden en ook een deel van de kerk is toen afgebrand. De kerk is daarna herbouwd in de huidige vorm.
Op woensdag vier maart 1896 gebeurt er een grote ramp die heel Asperen treft. Een vijftienjarig meisje speelt met lucifers. Een vonk ontsnapt en zet de hooiberg naast haar in de brand. Een zeer zware brand ontstaat die de kerk en een groot deel van de Voorstraat in de as legt. Vrij snel na de brand bouwt men de afgebrande huizen en de kerk weer op en een jaar later is er niet eens meer te zien dat er een brand geweest is. De kerk werd zoveel mogelijk in de oude staat teruggebracht maar toch waren er grote veranderingen in de inrichting zoals het verplaatsen van grafstenen en het bankenplan.

Beeldenstorm
De Sint Cataharinakerk is vanaf de bouw een Katholieke kerk geweest. In die tijd stonden er vijf altaren in de kerk die gewijd waren aan Catharina, Onse Lieve Vrouwe, Antonius, Maria Magdalena en het Heilige Kruis. Aan de katholieke inrichting van de kerk kwam een einde door de Beeldenstorm op acht oktober 1566. Het werd een georganiseerde Beeldenstorm die onder leiding stond van Wessel van Boetzelaer, de heer van Asperen, en zijn twee zonen. Zij lieten een aantal mensen komen uit Culemborg en alles wat met Rome te maken had werd vernield. Ook het orgel moest eraan geloven. Na de Beeldenstorm kwam de kerk in handen van de Hervormden. Dit duurde niet lang want in 1568, met de komst van Alva, kregen de Katholieken weer de overhand. In 1577 kwam Asperen weer in handen van de Prins van Oranje en werd de kerk voorgoed protestants.
Het enige wat nog herinnert aan het Roomse verleden is het priestergraf in het koor. Dit is het graf van Jan Symonsz van Polanen, gestorven in 1525. Het graf stelt een geestelijke voor het een miskelk in zijn hand. Oorspronkelijk lag de zerk op een andere locatie maar na de brand van 1896 is deze naar het koor verplaatst.

Kromom
Een origineel meubelstuk in de kerk is de zogenaamde kromom. Dit is een bank rondom een van de pilaren in de kerk en had een functie als herenbank.
Boven de kromom staat een tekst die de brand van 1896 overleefd heeft:

Vijfden Lofzang des Konings Ezechias
Het is voorwaer de Heer Almachtig
Die ons behoedt door Sijn hant krachtig
Dies sullen wij, in 't huijs des Heeren
Met ons lofzangen Hem vereeren
So lang Hij in dit aerdscche dal
Het leven ons vergunnen sal

Op de zijvlakken van de kromom staat geschreven:

Alsoo lief heeft Godt
de werelt gehadt dat hy
synen eenigh heborenen
Sone gegeven heeft
opdat een yegelijck
die in hem ghelooft niet
en verdederve maar het
eeuwighe leven hebbe

Op de westelijke kant van de kromom heeft dominee W. van Roggen Junior een vers geschreven wat is gewijd aan de grote brand van 1896:

Als meer dan half een eeuw
de Leraar Bijdendijk
In 's Heeren dienst getrouw,
Diens woord en lof verkondde,
Heeft fel geweld van vuur,
hier, 's Heeren huis verslonden.
Uit 'dasch verrees een nieuw
Dit is aan lessen rijk.
Des Heilgen Geestes vlam,
moet d'ouden mensch verstoren.
Uit den verslagen geest wordt
eerst Gods kind geboren. 

Gijs de Man vertelt over de geschiedenis van de Catharina Kerk. 

Adres

Voorstraat 2
4147 CC Asperen

Openingstijden

Elke zaterdag van 14:30 tot 16:30 open voor publiek

Facilities

Tags

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0