Nazi-opera geschrapt in theater Düsseldorf

Wagners Tannhäuser werd vorige week na hevig protest van het publiek geschrapt van het programma van het muziektheater van Düsseldorf. De opera wekte teveel associaties met de Holocaust.

Regisseur Burkhard C. Kosminski situeerde de opera niet zoals in Wagners oerversie op de Venusberg maar in Nazi-Duitsland. Scenes met gaskamers, imitatierook en mensen die kaal werden geschoren en vervolgens doodgeschoten, konden tijdens de premiere rekenen op dertig minuten boegeroep van het publiek. Toeschouwers verlieten de zaal terwijl ze met de deuren smeten. Voor een aantal mensen moest er een dokter bij komen. De opera wordt nu alleen nog in een concertante versie uitgevoerd, de toneelenscenering blijft achterwege, zo heeft de artistieke leiding van de Rheinoper besloten.

Tannhäuser

Wagner componeerde de opera tussen 1842 en 1845. Hij  putte voor de muziek en libretto uit Middeleeuwse liederen, sagen en romantische vertellingen, die zich veelal afspeelden  rondom kasteel de Wartburg in Eisenach.

Hoofdthema is de innerlijke tweestrijd van de kunstenaar (Tannhäuser) tussen zinnelijke lust en zijn religieus ingestelde verstand. Die krijgt gestalte in de twee vrouwen die hij liefheeft. De zinnelijke liefde voor de ene vrouw (Venus, mist hij bij de andere (Elisabeth).

Tijdens een zangtoernooi op de Wartburg (de Sängerkrieg auf der Wartburg) geeft hij een lofzang op de zinnelijke liefde ten beste. Tegen de woede die dit bij de toehoorders wekt kan alleen Elisabeth hem beschermen. Op  pelgrimstocht naar Rome zal hij boete doen. Echt verlost wordt hij pas als hij tijdens zijn doodsstrijd nog eenmaal de naam van zijn redster hoort.

Tannhäuser was de lievelingsopera van de Beierse koning Ludwig II. Hij liet de originele Sängersaal in de Wartburg nabouwen in zijn sprookjeskasteel Neuschwanstein evenals een Venusgrot met ondergronds meer in het park van zijn kasteel Linderhof.