De wereld van de Haagse kunstenaar, 37 – Nathalie Mannaerts
De natuur speelt een grote rol in het werk van Nathalie Mannaerts. In Stroom – bij de Opzicht wand voor nieuwe kunstenaars - zag ik een schilderij van haar hangen. In het midden een wit paard in de nacht in een bosachtige omgeving. Het paard was fel belicht.
Een paar dagen later zit ik bij Nathalie om wat meer over haar en haar werk te weten te komen. Ze woont aan de rand van het Statenkwartier in een mooi oud huis. Vanuit de tuin kijk je uit op het gebouw van toneelgroep De Appel, dat verbouwd wordt tot een loft-achtige ruimte.
Avontuur
Drie zaken staan in het werk van Nathalie Mannaerts centraal. Behalve de natuur, zijn dat avontuur en Scandinavië. Beginnen we met het avontuur, want Nathalie is bijzonder avontuurlijk aangelegd. Nathalie: ‘Ik ben anders dan de meeste mensen. Dat begon al op de lagere school. Ik groeide op in een huis aan de rand van een groot bos en duingebied in het zuiden van het land. We – mijn broertje en zusjes - konden spelen, ravotten en in de bomen klimmen dat het een lieve lust was. En we haalden ook wel eens kattenkwaad uit. Sterker, ik had een grote neiging om me niet te conformeren, om stoute dingen te doen. Dat heb ik altijd gehouden. Ik wil soms net die deur opendoen die niet open mag. Toen ik jong was, was dat verder niet zo’n probleem, alhoewel ik af en toe wel in netelige situaties verzeilde. Maar het bleef zo, ook toen ik groter werd. Ik bleek anders te zijn dan de meeste mensen. Pas toen ik op de Academie, de Haagse Koninklijke Academie voor Beeldende Kunsten (KABK) zat, merkte ik dat er meer mensen zoals ik waren.’
De natuur vervolgens. Nathalie voelt zich erg senang als ze in de natuur is. Dan voelt ze zich goed en heel vrij. Vaak gaat ze met de hond wandelen, bijvoorbeeld in de Haagse bosjes, en als ze de druppels van de blaadjes hoort en ziet vallen, wordt ze heel gelukkig. De hond is altijd op zoek naar houten takken, die hij mee terug neemt naar huis. Ik zie in de voorkamer een rieten mand vol met takken staan. ‘Daar maken we in de tuin een kampvuurtje van. Dat doen we elke avond als het mooi weer is.’
En Scandinavië ten slotte. Daar komt ze regelmatig, in Noorwegen, Zweden en Finland. De mensen hebben daar een bepaalde kalmte. Dat komt door de natuur. ‘We gaan daar ’s nachts op zoek naar elanden, roeien naar onbewoonde eilanden, klimmen in hoge bomen en maken kampvuurtjes.’ Scandinavië ontdekte ze toen ze jong was, dankzij Pippi Langkous, het boek Boy van Roald Dahl en het werk van Carl Larsson, de Zweedse aquarellist. Haar ouders namen ooit een boek met idyllische tekeningen van Larsson voor haar mee van hun vakantie. Daar was ze helemaal weg van.
De natuur is overal in Scandinavië, ook in de steden.
Sleutelwerken
Wat zijn Mannaerts’s sleutelwerken? Het blijkt een heel rijtje te zijn. Te beginnen met Snow at dusk, 2011, waarop we een jongetje zien die een grote sneeuwbal aan ’t rollen is. ‘Voor het eerst schilderde ik kindergeluk in de natuur., met een bepaalde magie. Pas een jaar of twee later ontdekte ik dat het een sleutelwerk was. Voor mijn scriptie op de Academie had ik dingen verzameld die belangrijk voor mij zijn: foto’s, schilderijen, stukken uit boeken zoals Grote mensen, daar kan je beter soep van koken van Guus Kuijer, de film Moonrise Kingdom van Wes Anderson. Het had allemaal te maken met avontuur en een zoektocht naar wat het leven aangenaam maakt.
'Mijn favoriete filosoof Epicurus zei daar heel juiste dingen over. Dat staat ook in mijn scriptie.’ Ik heb haar scriptie meegekregen – mooi vormgegeven – en lees daar vooral over het belang van de vriendschap. Het staat bij Epicurus op de eerste plaats bij de aangename dingen des levens.
Vervolgens Cross Country, 2012. We zien drie skilaufers achter elkaar in het bos in een sneeuwbui. ‘In dit schilderij ben ik vrijer gaan schilderen. Eerder hield ik me vaak vast aan onderliggende beelden. Dat liet ik los. Ik maakte sneeuw met de spuitbus. Alles rondom de hoofdfiguren is totaal gefantaseerd. Het kwam ook omdat ik Peter Doig ontdekte.’ Zie: http://peterdoig.mbam.qc.ca/en/
Dan Stuff regarding the white horse, 2013. ‘Voor het eerst zag ik dat het goed is om een schilderij te durven verpesten. Oorspronkelijk stond er links beneden een jongetje op zijn handen en rechts een hek. Het enige wat echt gelukt was, was het paard. Ik ben er met de schuurmachine over gegaan – niet over het paard – en ben het opnieuw in gaan vullen. Het bleek uiteindelijk een beter schilderij op te leveren. Er is veel in te ontdekken.’
Op vier ex aequo twee werken. Sold Lodge, Bought Caravan, 2013 en The Lodge, 2014. ‘Hier ben ik begonnen met verf te experimenteren. Door olieverf zo te verdunnen dat het aquarel gaat lijken, door met schuurpapier bomen uit te sparen in plaats van ze te schilderen. Ik ging ook schilderen op onbewerkt linnen. Dat geeft een uitdaging, want je kunt het nooit weer wegvegen. Zo zocht ik nog meer de grens van mislukking op. In het schilderij The Lodge waren de varens in eerste instantie mislukt. Ik heb ze bewerkt met terpentine. Het werd toen ineens heel mooi, fossielachtig en bijna een soort velours.’
En ten slotte als laatste sleutelwerk, Sky Blue, 2014. ‘Het spelen met verf is daarin doorgezet en ik ben abstracter gaan werken. Zowel de sneeuw als de bomen linksboven zijn bijna abstract schilderwerk.’
Advocatenkantoor
Nathalie Mannaerts kwam relatief laat op de Academie. Eerst was ze advocaat en werkte ze op een advocatenkantoor. Ze haalde daar ook kattenkwaad uit. Daarover staat een mooi verhaal in haar scriptie. Naast haar advocatenwerk knutselde ze en schilderde ze sporadisch: hoofdeinden van houten bedden, lampenkappen, kussens, serviezen. Ze had tijdens haar rechtenstudie twee jaar schilderles, en maakte drie / vier schilderijen. Op aanraden van een vriendin ging ze in 2009 naar de Academie en studeerde daar in 2014 af. Die stap heeft haar leven helemaal veranderd. In positieve zin. ‘Vroeger was ik een beetje onzeker, niet helemaal gelukkig. Het is fijn om kunstenaar te zijn. Je kunt doen wat je wilt. Je hoeft je niet aan regels te houden waar andere mensen zich wel aan moeten houden. Als kunstenaar mag je ‘een beetje gek’ zijn. Daar kun je je mooi achter verschuilen. Ik ben nog nooit zo gelukkig geweest, heb me nooit zo vrij gevoeld als nu.’
‘In de vorige eeuw was je als kunstenaar rebels als je onacademisch, dat wil zeggen tegen de conventies in schilderde. Vervolgens werd de norm steeds meer dat een kunstwerk vooral niet mocht behagen en moeilijk te begrijpen moest zijn of moest “schuren”. Dat hebben wij overgehouden aan het protestantisme waarschijnlijk, dat iets niet vanzelf mag gaan. Maar dat is nu eigenlijk een conventionele, ouderwetse opvatting van kunst aan het worden. Jonge kunstenaars kunnen een goed stuk schilderwerk waarderen. Het is een grote uitdaging en misschien wel moeilijker een mooi geschilderd werk te maken, dat op een positieve manier blijft boeien. Goed schilderwerk is in feite in die zin als vernieuwend te beschouwen. Mijn uitdaging is aan de schilderskunst iets geheel eigens en nieuws toe te voegen.’
Nooit meer weg
Nathalie Mannaerts heeft een tijdje in Amsterdam gewoond, maar nu woont ze inmiddels alweer zeventien jaar in Den Haag. Daar wil ze nooit meer weg. Er is veel mooie natuur, er is de openheid van de zee én er is veel cultuur. ‘Amsterdam is ook mooi, maar ik werd er onrustig van. Er is daar veel te veel te doen.’
Op dit moment heeft ze een tentoonstelling in Sanquin, de bloedvoorzieningsinstelling, in Amsterdam. Er wordt erg positief op gereageerd door de werknemers van Sanquin, hoorde ze.
‘Ik wil de wereld mooier maken. Mooier en interessanter, ook in gezelschap met mensen. In alle vrijheid.’
