Een bezoekje aan het Omniversum
Het Omniversum vertoont films op het gebied van cultuur, natuur en wetenschap. Ook muziek, geschiedenis en entertainment komen aan bod. Giant Whales, een film over de indrukwekkende bultrugwalvis, is de nieuwste film in het repertoire. De films duren een klein uur.
Voordat ik de film Giant Whales ga bekijken, krijg ik een rondleiding door Ingrid de Groot. Als Duty Floor Manager stuurt ze een aantal medewerkers aan, in de zaal, bij de kassa en in de horeca en daarnaast doet ze de sales en marketing, vooral naar het onderwijs.
Projector
Ingrid de Groot: “We zijn begonnen in de Grote Marktstraat, als het Sijthoff Planetarium. Toen dat door een brand verwoest werd werden er plannen gemaakt voor een nieuw Planetarium met een nieuw theater. Daar zouden zowel planetarium voorstellingen vertoond worden als IMAX filmvoorstellingen.”
Het enige wat er over was na de brand was een oude projector die de sterren bescheen. Die oude projector ging mee naar het nieuwe ronde theater, in het Haagse museumblok, aan de President Kennedylaan.. Dat was in 1984. Het kreeg de naam Omniversum en was het eerste IMAX Dome theater in Europa.
Er werd een nieuwe projector voor de IMAX-films aangeschaft, een bijzonder groot apparaat, waar echte filmrollen doorheen gaan. Dat gebeurt met een snelheid van 100 meter per minuut. Ingrid: “In de Pathé-theaters heb je ook een zaal voor IMAX films, maar bij ons zit het toch iets anders in elkaar. Grootste verschil is: wij hebben een koepelscherm van 840 m2, het grootste ronde scherm van de Benelux (ter vergelijking: het grootste platte IMAX scherm in Arnhem meet 288 m2). Het geluid komt achter het scherm vandaan en maakt de ervaring compleet.”
Halfronde arena
Het scherm van het Omniversum staat als een halve bol om het publiek heen. Het publiek zit in een oplopende halfronde arena met in totaal 300 zitplaatsen. In het scherm zitten hele kleine gaatjes, die je alleen van dichtbij kunt zien. Het zorgt voor een goed geluid, niet alleen geeft het hoorbare signalen door, maar ook extra lage tonen die voelbaar zijn. Het zorgt voor een 3D effect zonder dat je een 3D bril op hoeft te zetten.
In de hele wereld zijn er 25 koepelschermen. Er zijn verschillende bedrijven die grootbeeldfilms maken, waar IMAX de bekendste van is. De films worden gemaakt met behulp van speciale 70 mm camera’s. Het maken van een film duurt twee jaar en kost zo’n 12 miljoen euro. Ingrid: “We krijgen hier lang niet alle films te zien, sommige films passen beter bij een Frans of een Amerikaans publiek. Soms testen we de films onder een selectie van onze nieuwsbrieflezers. Alleen als ze een nieuwe film gemiddeld een 8 of meer geven, komt de film in aanmerking.”
Gemiddeld draaien er per dag acht verschillende films. De film wordt niet ondertiteld (vanwege de afmeting van het scherm is dit niet mogelijk) maar nagesynchroniseerd. “We willen goede Nederlandse stemmen. We zoeken personen met een affiniteit bij de inhoud van de film. In de film Giant Whales hoor je Klaas van Kruistum, bekend van Wie is de Mol? Ook komen er wel eens oude films terug. De film Dolphins, die nu weer te zien is, is de meest gedraaide film in het Omniversum. De film is al ruim 14 jaar te zien. “De mensen zijn nog steeds enthousiast.”
Impliciete boodschap
Er is altijd wel iets van een boodschap op het gebied van de natuur, historie en cultuur. “De natuur willen we op een leuke manier laten zien. Daarbij werken we samen met partners, bij Giant Whales is het Stichting Noordzee en hun ‘beachcleaners’. Op het gebied van cultuur is er de film Journey to Mecca, waarbij een Marokkaanse ontdekkingsreiziger in het jaar 1325 op zijn paard naar Mekka gaat, door woestijnen, in gevaarlijke omstandigheden. Op het eind van de film zie je hoe Mekka er tegenwoordig uit ziet. Interessant omdat alleen moslims Mekka in mogen. Interessant voor schoolklassen waarvan de helft moslim is en de andere helft niet. Op het gebied van historie is er D-Day, Normandy, 1945. Over de bevrijding. Dat wordt goed uitgelegd, komt immens binnen en is heel geschikt voor scholen. De meeste films zijn documentaires, maar er is ook een enkele animatiefilm, wel met wetenschappelijke ondertoon, zoals over de dinosaurussen.”
Wat voor publiek komt er? Ingrid: “Oudere mensen, jonge mensen, families met kinderen. Kinderen tussen de vier en twaalf jaar, daarna wordt het wat minder, maar als ze eenmaal dertig zijn en zelf kinderen hebben, komen ze weer terug. Dan zeggen ze tegen hun kinderen ‘Ik was er toen ik zou oud was als jullie’. En verder veel groepsgewijs bezoek van schoolklassen. Daarvoor hebben we een speciaal assortiment films, buiten het reguliere programma, films over bijvoorbeeld ruimtevaart en het menselijk lichaam. Met die educatieve kant houd ik me mee bezig. Ik organiseer daarvoor docentenavonden, maak een brochure, zet advertenties en sta op markten. We zijn aangesloten bij de Cultuurschakel. Scholen kunnen zich via de Cultuurschakel aanmelden voor culturele activiteiten, bijvoorbeeld bij ons voor de film Van Gogh, een kleurrijk portret, die een heel goed beeld geeft van hoe Van Gogh leefde.”
Analoog
Is het niet bijzonder dat Omniversum nog steeds analoog te werk gaat, zowel bij het opnemen als vertonen van de films? Ingrid: “We zijn al enige jaren bezig met een nieuwe digitale projector. Het geluid gaat al digitaal, los van de projector. Het blijkt niet zo makkelijk te zijn om een digitaal systeem te maken dat de hele koepel bestrijkt (lees: tot nu toe was het onmogelijk). Maar er wordt aan gewerkt en over een paar jaar zullen we het analoge systeem inruilen voor een digitaal systeem. Dat zal enorm schelen in de opslag van de films en in de technische ruimte.
We lopen nog naar de technische ruimte. Ik zie de enorme projector. Hij bestaat uit twee schijven. Op de ene schijf draait de film en op de andere schijf wordt de filmrol weer teruggenomen. Er staat een karretje voor de films die per stuk 100 kilogram wegen. Collega Hassan zorgt voor alle werkzaamheden in de technische ruimte inclusief de ICT. Hoe vindt hij het werk? “Leuk. Er hangt een goed sfeer hier. Ik werk hier al bijna 14 jaar.”
Op een scherm krijg ik de zaal in beeld. De lichten gaan aan. In tien minuten kunnen de mensen naar buiten en naar binnen voor de volgende film. Ik ga met ze mee om Giant Whales te zien. Even later bevind ik me tussen deze reuzen van de oceaan die over enorme afstanden blijken te communiceren met muzikale geluiden.
