De ontdekking van Mondriaan - Amsterdam | Parijs | Londen | New York

Het Haagse Gemeentemuseum neemt de bezoekers deze zomer mee op reis door het leven en werk van Piet Mondriaan. De reis voert langs Amsterdam, Parijs, Londen en New York.

Hier kreeg zijn brein de ruimte en deed hij ontdekkingen waarmee hij zijn kunst, en de kunst in het algemeen, totaal veranderde. Het Gemeentemuseum bezit de grootste collectie Mondriaans ter wereld en kan uit elke fase van Mondriaans loopbaan exemplarische voorbeelden brengen.

Grammofoonplaten

Dit grootste eerbetoon aan de vernieuwer is te zien vanaf 3 juni en maakt deel uit van het programma rond het themajaar Mondriaan tot Dutch Design, 100 jaar De Stijl. Het is een van de vier tentoonstellingen die het Gemeentemuseum in 2017 aan het thema wijdt.

De volledige collectie Mondriaans – 300 stuks groot – is te zien. Daarnaast zijn er brieven, foto’s en persoonlijke objecten, zoals zijn verzameling grammofoonplaten, te zien. Er worden reconstructies getoond van Mondriaans ateliers in Amsterdam, Parijs en New York.

Op jonge leeftijd wordt al duidelijk dat Piet Mondriaan (1872-1944) een groot talent heeft voor tekenen. In 1895 rondt hij zijn studie aan de Rijksacademie in Amsterdam af en begint hij naam te maken als landschapsschilder. Van tijd tot tijd trekt hij erop uit, naar het Zeeuwse Domburg of het Brabantse Uden.

Naar Parijs

Hier waant hij zich vrij van de traditie en experimenteert hij met zijn vormentaal en kleurgebruik. Hij schildert felgekleurde molens, appelbomen, kathedralen en duinlandschappen. Hij is voortdurend op zoek naar het nieuwe, en droomt van een kunst voor een nieuwe wereld.   

Op zijn 39e, in 1911, gooit hij zijn leven radicaal om. Hij zegt zijn huis in Amsterdam op, verbreekt zijn verloving en brengt zijn werk onder bij vrienden. Hij gaat zijn geluk beproeven in de bruisende kunstwereld van Parijs. Hij ontmoet er kunstenaars uit alle landen, schrijvers en intellectuelen, allemaal op zoek naar een moderne, vooruitstrevende kunst.

Een belangrijk moment: hij maakt er ook kennis met het kubisme van Pablo Picasso, waardoor hij steeds meer zijn eigen weg durft te gaan, hij wordt steeds abstracter. Hij wil de zichtbare werkelijkheid terugbrengen tot de essentie: een ritme van vlakken en kleuren, horizontalen en verticalen.

Londen

Zo komt hij tot zijn beroemde stijl, waarmee hij de energie van het moderne stedelijke leven waar hij van houdt, kan weergeven. Als de Tweede Wereldoorlog dreigt en de nazi’s Mondriaans kunst tot entartet verklaren, vlucht hij in 1938 naar Londen.

Met hulp van kunstenaar Naum Gabo en Ben Nicholson vindt hij daar een appartement in Hampstead dat hij al snel omtovert in ‘Mondriaan stijl’. De nieuwe omgeving inspireert hem. Hij gaat niet alleen hard aan het werk, maar duikt ook in het sociale leven. Daar hield hij ook al van in Amsterdam en Parijs.    

Hij gaat regelmatig dansen in jazz clubs en soms neemt hij iemand mee. Peggy Guggenheim bijvoorbeeld of Virginia Pevsner. Hij ontwikkelt een passie voor de figuurtjes van Walt Disney, die net de eerste lange animatiefilm Sneeuwwitje heeft uitgebracht. Hij stuurt ansichtkaarten met Disney plaatjes naar zijn broer die hij ondertekent met ‘Sleepy’.

New York

Hij krijgt de mogelijkheid te exposeren in belangrijke galerieën. Ondanks zijn succes en plezierige leven groeit bij hem ook hier de angst voor de nazi’s en na twee jaar vlucht hij naar New York. In New York leert Mondriaan op zijn 68e een nieuwe wereldstad kennen, met gloednieuwe muziek, de Boogiewoogie, en een bruisend uitgaansleven. Hij geniet er met volle teugen van. De nieuwe energie mondt uit in zijn laatste meesterwerk, Victory Boogie Woogie, dat na zijn overlijden in 1944 onafgemaakt op zijn schildersezel in zijn atelier achterblijft.  

Bij zijn overlijden schreef de Amerikaanse pers al dat een van de grootste kunstenaars van de 20e eeuw was overleden, en die eeuw was nog niet op de helft. In 2016 verscheen bij Hollands Diep de vuistdikke biografie Piet Mondriaan. Een nieuwe kunst voor een ongekend leven van Hans Janssen, conservator van het Gemeentemuseum. Daarnaast verscheen dit jaar een rijk geïllustreerde publicatie Mondriaan die alles veranderde, bij uitgeverij Waanders.  

Afbeeldingen: 1) Molen bij zonlicht (1908), 2) Bomen langs het Gein (1905), 3) Vuurtoren bij Westkapelle (1910), 4) Bloeiende appelboom (1912), 5) Bos bij Oele (1908), 6) Oostzijdse molen bij avond (1907-’08), 7) Zomer, duin in Zeeland (1910), 8) Evolutie (1911), 9) Compositie No. 3 met kleurvlakjes (1917), 10) Composition de lignes en couleurs III (1937), 11) Compositie met rood, zwart, geel, blauw en grijs (1921), 12) Compositie met groot rood vlak, geel, zwart, grijs en blauw (1921), 13) Victory Boogie Woogie (1942-’44), 14 groepsportret met Mondriaan in new York (1942), collectie RKD. 

https://www.gemeentemuseum.nl/

Datum:
3 juni 2017 / 24 september 2017
Type activiteit:

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0